Skip to content

Bbayibbili Mumulaka Waambuulwa Mazubaano

Kugwisigwa kwaBusanduluzi Bwanyika Mpya bwaMagwalo AachiKkristu AachiGrikki

Bbayibbili Mumulaka Waambuulwa Mazubaano

Umwi sikulanga-langa makani aamuBbayibbili uutegwa Alan S. Duthie, wakalemba amwi makani mubbuku lyakwe litegwa Bible Translations and How to Choose Between Them. Wakalemba kuti: “Kuti kusyoma kuti Bbayibbili ndijwi lyaLeza ndyaakalembela bantu, nkukwaamba kuti Leza waambuula aandiswe. . . . Kuti bukombi bwako kabweendelezya buumi bwako boonse, nkukwaamba kuti mulaka uubelesedwe [muBbayibbili] weelede kuba wamazubaano.”

Bantu bayanda Jwi lyaLeza amoyo woonse balazuminana aamajwi aaya. Balasyoma amoyo woonse kuti, “Magwalo woonse akazulwidwa aaLeza alubo alagwasya kukuyiisya, kukululamika, kukoolola zintu, kukulaya chabululami.” (2 Timoti 3:16) Bbayibbili teebbuku lyachiindi kupela, pesi “lili aabuumi alubo lili aamanguzu,” alubo lilakonzya kutugwasya kubambulula mapenzi ngituswaana mubuumi. (Mahebberu 4:12) Kuti bantu babala bbuku eeli lisalala bakonzye kulimvwisisisya akuti babelesye nzibabala mubuumi bwabo, lyeelede kuti kalilembedwe mumulaka waambuulwa mazubaano, kuchitila kuti muntu woonse akonzye kulibala akulimvwisisisya.

Nkinkaako, bantu bayanda Jwi lyaLeza balabotelwa akugwisigwa kwaBusanduluzi Bwanyika Mpya bwaMagwalo AachiKkristu AachiGrikki mumulaka waChitonga Zimbabwe. Bakamboni baJehova bakaambilizya kugwisigwa kwabusanduluzi oobu bwamazubaano mu 10 April 2022. Busanduluzi oobu bulamvwisisika alubo buliluleme, bupa kuti bantu bamvwisisisye mulumbe waLeza wakatali kujanika pe mumulaka waChitonga chamuZimbabwe. Ulakonzya kulibuzya kuti, mbaani bakaswaanizigwa mubusanduluzi oobu?

Basanduluzi balumbayizya Leza

Nikuba kuti Busanduluzi Bwanyika Mpya bwaMagwalo AachiKkristu AachiGrikki bulakonzya kuba bupya kubantu baambuula Chitonga chamuZimbabwe, bwakaliwo kale kuzwa kuma 1950. Kuchiindi eecho, bwakagwisigwa muChikuwa abaWatch Tower Bible and Tract Society, nkukwaamba mbunga iijanika munyika yoonse yaba aachiindi chilamfu kayipupulula Bbayibbili. Ngaziyakulinda yaChikuwa yamuSeptember 15, 1950, yakati: “Bakwesu bali mukkomiti yabasanduluzi bakaamba kuti, chiyandisyo chabo nchakuti . . . bakkale kabatazibinkene pe, akuti mazina aabo atazibinkani, kufumbwa kabachipona naakuti kabali bakafwa. Makanze aabusanduluzi ngakusumpula zina lyaLeza wakasimpe uupona.”

Bbayibbili likkwene lyaBusanduluzi Bwanyika Mpya bwaMagwalo Aasalala, lyakagwisigwa mu 1961. Nikuba kuti mazina aabasanduluzi tazibinkene pe kusikila sunu, zili aantanganana kuti bakali aamakanze mabotu akuti bakalipeda aamoyo woonse. Makani aantalisyo aali muBbayibbili lyamu 2013 atii: ‘Akaambo kakuziba mbuyandika mulumbe wamuBbayibbili, makanze eesu taali aakumwaya Bbayibbili lyeendelana amalembe aakusaanguna kupela, pesi akuti kalimvwisisika alubo kalitakatazyi kubala.’

Kusikila sunu, munyika yoonse, kwagwisigwa makkopi aaBbayibbili lyaBusanduluzi Bwanyika Mpya aasika ku 244 miliyoni, kalikkwene naakuti kalili chipanzi mumilaka iili 215. Niinzi nzibakajana bantu biingi balibala?

Busanduluzi bupa kuti zina lyaLeza lilemekwe

Jesu wakayiisya basikwiiya bakwe kuti kabakomba kabati: “Taateesu uuli kujulu, alisalazigwe zina lyako.” (Mateyo 6:9) Bbayibbili lyaamba Leza azina lyakwe lyakuti Jehova, kwaziindi zisika ku 7 000. (Kulonga 3:15; Intembauzyo 83:18) Baapostoli baJesu nibakafwa, mbungano yachiKkristu yakaba aamaboneno aatali kabotu, maJuda biingi ngibakabaawo aakutabelesya zina lyaLeza. (Milimu 20:29, 30; 1 Timoti 4:1) Basikukkopa Magwalo aachiGrikki, bakasaanguna kugwisya zina lyaLeza lyakuti Jehova akubikka mabala aamba kuti “Leza” akuti “Mwaami.”

Busanduluzi Bwanyika Mpya bugwasya bantu biingi kuti babale Bbayibbili akuti babone zina lyaLeza mumulaka wabo

Bakkomiti yaBusanduluzi bwaBbayibbili lyaNyika Mpya bakabweedezya zina lyaJehova muMagwalo aachiKkristu aachiGrikki * mundawu yalyo, oomo mulijanika kwaziindi zili 237. Kubweedezegwa kwazina eeli takuyeeme aakuyanda kwabasanduluzi pe, pesi kuyeeme aakuyanduulisisya kwakachitwa. Muchikozyano, muli Lukka 4:18 muli majwi akazubululwa muli Isaya 61:1. Mumalembe aakusaanguna amuchiHebberu, zina lyakuti Jehova lyakali kujanika mulugwalo oolu lwa-Isaya. Nkinkaako, muBbayibbili lyaBusanduluzi bwaNyika Mpya, lugwalo lwaLukka 4:18 lwakasandululwa kuti: “Muuya waJehova ulaalindime, nkaambo wandinanika kuti ndaambilizye makani mabotu kubantu bafwaba.”

Magwalo aali boobu agwasya bantu kuti bazibe musiyano uuliwo aakati kaJehova Leza aMwaanakwe uuzyedwe aalikke, Jesu Kkristu. Muchikozyano, maBbayibbili miingi akasandulula lugwalo lwaMateyo 22:44 kuti: “Mwaami wakati kuMwaami wangu.” (King James Version) Pesi mubuzyo ngwakuti, ngwani uulikwaambuula aawumwi aawa? Vesi eeyi ilaamajwi aakazubululwa muli Intembauzyo 110:1, ilaazina lyaLeza mumagwalo aachiHebberu aakusaanguna. MuBbayibbili lyaBusanduluzi bwaNyika Mpya, lugwalo lwaMateyo 22:44 lwakasandululwa kuti: “Jehova wakati kuMwaami wangu.” Musiyano uuliwo aakati kaJehova Leza aMwanaakwe teemuyumu pe kuumvwisisisya. (Makko 13:32; Johane 8:17, 18; 14:28) Tweelede kumvwisisisya musiyano ooyu kuchitila kuti tuzoofutulwe. Lugwalo lwaMilimu 2:21 lwaamba kuti: “Muntu woonse wiita zina lyaJehova uzoofutulwa.”

Lililuleme alubo lilamvwisisika

Basanduluzi bakabeleka changuzu kuti basandulule malembe aachiGrikki aakusaanguna chakusyomeka alubo munzila iiluleme kababelesya mulaka muuba uubelesegwa mazubaano. Muchikozyano, Bbayibbili lyaBusanduluzi Bwanyika Mpya lyakeezya kutondeezya zyaambwa aamabala aachiGrikki aatondeezya zintu zilikuchitika (verbs). Mumilaka myiingi yamazubaano, kuli mabala aatondeezya chiindi nizichitika zintu, nkukwaamba zintu zyakachitika chiindi, zili kuchitika lino, naakuti zitazoochitike kunembo. MuchiGrikki, kuli mabala aatondeezya kuti zintu zichitika biyeni, zilikuchitika kwachiindi chifwiifwi na, zyamana na, naakuti zilikwiinkilila kunembo. Yeeya majwi Jesu ngaakaamba aajanika muli Mateyo 6:33. Bbala lyachiGrikki lyakuti “kuyanduula,” lili aamuzeezo wachintu chiinkilila kunembo. Nkinkaako, muzeezo uukkwene wamajwi aaJesu, wakasandululwa kuti: “Nkinkaako, amwiinkilile kunembo kusaanguna kuyanduula Bwaami abululami bwakwe mpawo zimwi zintu zyoonse eezi, zizooyungizigwa kulindinywe.” Munzila iikozyenie, lugwalo lwaMateyo 7:7 lwakasandululwa kuti: “Amwiinkilile kunembo kukumbila muzoopegwa, amwiinkilile kunembo kuyanduula muzoojana, amwiinkilile kunembo kukonkomona muzoojulilwa.”—Baroma 1:32; 6:2; Bagalatiya 5:15.

Kupa kuti Jwi lyaLeza lijanike munyika yoonse

Kugwisigwa kwaMagwalo aachiKkristu aachiGrikki mumulaka waChitonga chamuZimbabwe, matalikilo biyo. Kulikuchitwa mabambe aakuti Bbayibbili lyoonse kalikkwene lizoosandululwe muchiindi chili kunembo. Basikubala, kujana baba aachoonzyo na kuti Bbayibbili lyamulaka waChitonga Zimbabwe lilasyomeka alubo lilamvwisisika mbuli lyaChikuwa?

Iiyi, akaambo kakuti mulimu ooyu wabusanduluzi walikulangwa-langwa abamuKabunga Keendelezya kaBakamboni baJehova. Kwakasalwa kuti mulimu wakusandulula Bbayibbili uswaanizye bantu biingi. (Tusimpi 11:14) Nchikwakachitwa tubunga twabasanduluzi munyika yoonse. KumaWofesi Mapati aaBakamboni baJehova, kwakapangwa dipatimenti iitegwa Translation Services, kuti igwasye basanduluzi aabo kuti bajane ziyandikana, iisandule mibuzyo yabo, akuti Busanduluzi Bwanyika Mpya, buli mumilaka iisiyene-siyene bweendelane. Mukuyungizya, kwakapangwa pulogilamu yamukkompiyuta iitegwa Watchtower Translation System, kuti igwasye basanduluzi baBbayibbili. Alubo, pulogilamu eeyo itondeezya bbala limwi alimwi lyaChihebberu alyachiGrikki mbulyakasandululwa muBbayibbili lyaChikuwa, igwasya basanduluzi kuti bakonzye kusala mabala aalikabotu ngibeelede kubelesya. Nikuba oobo, mulimu wakusandulula uyandikana kuchitwa aabantu. Pesi makkompiyuta apa kuti basanduluzi kubawubile kuchita mulimu wakusandulula Bbayibbili lyaBusanduluzi Bwanyika Mpya munzila iiluleme alubo iimvwisisika mbuli lyaChikuwa.

Tukusungwaazya kuti ulilange-lange Bbayibbili lyaBusanduluzi Bwanyika Mpya bwaMagwalo AachiKkristu AachiGrikki. Ulakonzya kulibala aa-Intaneti naakuti aaJW Library app, naakuti ulakonzya kulijana mumbungano yaBakamboni baJehova yankukkala. Uyoobotelwa kubona zintu zisiyene-siyene zili mukati, nkukwaamba mabala aaboneka kabotu, makani aatondeezya zili mukati aali atala azintu zijanika mubbuku limwi alimwi lyaBbayibbili alubo aagwasya kuti ufwambaane kujana mavesi, kuswaanizya amakani aakuyungizya. Kwiinda zyoonse, ulakonzya kubala Bbayibbili eeli kuli aachoonzyo chakuti lilaamakani aaLeza aaluleme mumulaka waambuulwa mazubaano.

Zili muBbayibbili lyaBusanduluzi Bwanyika Mpya

Zili Mukati: Zijanika kumasaangunino aabbuku limwi alimwi lyamuBbayibbili, eezi zipa kuti kuube kujana vesi chakufwambaana

Busanduluzi bululeme: Kwakabelekwa changuzu kuti kusandululwe malembe aachiGrikki aakusaanguna kuya muChikuwa mpawo akazoobikkwa muChitonga Zimbabwe munzila iiluleme alubo iisyomeka

Mabala aabalika: Mabala aalembedwe munzila iitakataazyi kubala

Mavesi aabikkidwe mumafuka: Kwiinda kuti vesi imwi ayimwi ibikkwe ayilikke, mavesi akabikkwa mumafuka, kuchitila kuti sikubala atobelezye muzeezo wamulembi waBbayibbili

Makani aamunsi: Atondeezya imwi nzila yakusandulula makani, busanduluzi bwabbala abbala aamwi makani

Mabala aamuBbayibbili: Muchipanzi eechi, muli mabala aakasalwa muBbayibbili kuswaanizya ampaajanika

Bupanduluzi bwamabala: Mujanika bupanduluzi bwamabala miingi aakabelesegwa muBbayibbili

^ Azibinkene kuti Chizuminano Chipya.