Munthurumi watiti: “Tati tatorana, ini ndi muwolu wangu tenga ndi maŵanaŵanu ngakupambana pa nkhani yakutumbikana. Ivi ving’anamuwa kuti maŵanaŵanu nga munyaki ngenga ngakwenere penipo nga munyaki ngenga ngambula kwenere cha, kweni ngenga ŵaka ngakupambana. Kanandi ndakhumbanga kuti muwolu wangu wanditumbikengi ukongwa asani walongoro nani.”

Munthukazi watiti: “Ndingukuliya ku malu ko ŵanthu akweza ukongwa mazu pakulongoro, agwirisiya ntchitu manja pakulongoro kweniso adumulana mazu asani munyaki walongoro. Tawonanga kuti palivi suzgu kuchita viyo. Kweni ivi venga vakupambana ukongwa ndi vo ŵanthu achitanga ku malu ko murumu wangu wangukuliya.”

Ŵanthu akutorana atenere kutumbikana nyengu zosi. Kumbi mungalongo wuli kuti mutumbika munthu yo mukutorana nayu?

Anthurumi akhumba kuŵatumbika ukongwa. Bayibolu likambiya anthurumi kuti: “Weyosi waku imwi wayanjengi muwolu waki nge po watijiyanjiya mweneku.” Kweni likamba so kuti: “Munthukazi watumbikengi ukongwa murumu waki.” (Ŵaefesu 5:33) Chinanga kuti wosi anthurumi ndi anthukazi wo ŵe pa nthengwa akhumba kuti munthu yo akutorana nayu waŵayanjengi ndi kuŵatumbika, kweni anthurumi ndiwu akhumba kuŵatumbika ukongwa. Munthurumi munyaki yo we pa banja zina laki Carlos * wangukamba kuti: “Anthurumi akhumba kuti ajivwengi kuti angakwanisa kunoza vinthu, kumalisa masuzgu kweniso kuphwere banja losi.” Asani munthukazi watumbika murumu waki pa nkhani zenizi, vitovya wosi ŵaŵi. Munthukazi munyaki zina laki Corrine wangukamba kuti: “Murumu wangu watindiyanja ukongwa asani ndachita chinthu chinyaki chakulongo kuti nditimutumbika.”

Anthukazi nawu akhumbika kuŵatumbika. Fundu iyi njauneneska chifukwa munthurumi wangakamba cha kuti watanja muwolu waki asani waleka kumutumbika. Daniel wangukamba kuti: “Ndikhumbika kutumbika maŵanaŵanu nga muwolu wangu. Ndikhumbika so kutumbika mo wavwiya. Asani ndaleka kuvwisa chifukwa cho muwolu wangu wavwiya viyo, ving’anamuwa kuti nditenere cha kuleka kutoliyaku kanthu mo iyu wavwiya.”

Weyosi wawona vinthu mwakupambana pa nkhani yakutumbikana. Nkhani yagona pa mo imwi muwone kuti mutumbika munthu yo mukutorana nayu cha, kweni asani munthu yo mukutorana nayu wawona kuti mutimutumbika. Ivi ndivu munthukazi yo wazumbulika kukwamba kwa nkhani iyi pa ka mutu kakuti “Suzgu lo Liŵapu,” wakuwona kuti vakukhumbika. Iyu wanguti: “Asani vo ndachita vachitisa murumu wangu kuwona kuti ndamutumbika cha, ndawonanga  kuti ini ndini ndakhumbikanga kusintha, chinanga kuti ndamweni ndawonanga kuti palivi suzgu.”

• Lembani mijalidu yitatu yamampha yo murumu winu pamwenga muwolu winu wenayu. Mijalidu yamampha yo mwawona yingakuwovyani kuti muyambi kutumbika munthu yo mukutorana nayu.

• Kwa sabata yimoza, wonani mo imwi muchitiya vinthu (m’malu mwakuwona vo munthu yo mukutorana nayu wachita) pa vigaŵa ivi:

Vo mukamba. Buku linyaki lo likonkhosa va nthengwa likamba kuti: “Ŵanthu akutorana wo aja mwalikondwa angukonkhosa kuti akamba vinthu 5 vamampha vakukwaskana ndi munthu yo akutorana nayu kweniso chinthu chimoza chiheni asani akambisana masuzgu ngawu. Kweni ŵanthu akutorana wo nthengwa zawu zitenda umampha cha angukambapu cha vinthu vamampha vakukwaskana ndi munthu yo akutorana nayu.” *—Lemba lakovya: Nthanthi 12:18.

Jifumbeni kuti: ‘Kumbi ndilongoro mwaulemu ndi munthu yo ndikutorana nayu? Nkhalinga po nditimususka? Nanga nkhalinga po ndikoliyana ndi vo watindikambiya? Kumbi ndilongoro wuli asani nditimukambiya chinthu cho wanangisa pamwenga suzgu linyaki?’ Kumbi munthu yo mukutorana nayu wakoliyanengi ndi vo mwamuka pa mafumbu ngenanga?—Lemba lakovya: Ŵakolose 3:13.

Yesani kuchita ivi: Zuŵa lelosi mukambiyengi murumu winu pamwenga muwolu winu chinthu chamampha cho wachita. Sachizgu: Wonani so mijalidu yamampha ya munthu yo mukutorana nayu yo mungulemba. Nyengu ndi nyengu, muyesesengi kumukambiya mijalidu yamampha yo wenayu.—Lemba lakovya: 1 Ŵakorinte 8:1.

Vo muchita. Alicia wangukamba kuti: “Nyengu zinandi ndigwira ntchitu zapakhomu. Asani murumu wangu waŵika umampha vinthu vaki pamwenga watindiwovya kusuka mbali, vitindiwovya kuziŵa kuti watindiwonga chifukwa cha ntchitu zo ndigwira. Vitindiwovya so kuwona kuti nde wakukhumbika mu nthengwa yidu.”

Jifumbeni kuti: ‘Kumbi mo ndichitiya vinthu ndi munthu yo ndikutorana nayu ndilongo kuti nditimutumbika? Kumbi ndicheza nayu mwakukwana kweniso nditimuvwisiya?’ Kumbi munthu yo mukutorana nayu wakoliyanengi ndi vo mwamuka pa mafumbu ngenanga?

Yesani kuchita ivi: Lembani nthowa zitatu zo mungayanja kuti murumu winu pamwenga muwolu winu walongongi kuti watikutumbikani. Yo mukutorana nayu wachiti so viyo. Pavuli paki, sinthanani vo mwalemba kuti weyosi wachitengi vo munyaki walemba. Muchitengi vo munyinu walemba kuti mumulongongi kuti mutimutumbika. Asani yumoza wangayambisa, munyaki nayu wachitengi so viyo.