Skip to content

Skip to table of contents

LĒSONI 1

ʻAonga ʻo e Mapuleʻi-Kitá

ʻAonga ʻo e Mapuleʻi-Kitá

KO E HĀ ʻA E MAPULEʻI-KITA?

Ko e mapuleʻi-kitá ʻoku kau ai ʻa e malava ke

  • tatali kae ʻoua ʻe fakatōliʻa pē ʻete holí

  • faʻamataʻofi

  • fakakakato ha ngāue ʻoku ʻikai ke te saiʻia ai

  • fakamuʻomuʻa ʻa e niʻihi kehé ʻia kita

KO E HĀ ʻOKU MAHUʻINGA AI ʻA E MAPULEʻI-KITÁ?

Ko e fānau ʻoku nau mapuleʻi-kita angé ʻoku lava ke nau talitekeʻi ʻa e fakatauelé, neongo kapau ʻoku fakaʻaliʻali atu ha kiʻi pale. ʻI hono kehé, ko e fānau ʻoku siʻi ange ʻenau mapuleʻi-kitá ʻoku ngalingali te nau

  • anga-fefeka

  • loto-mafasia

  • ifi pe ngāuehalaʻaki ʻa e ʻolokaholó pe faitoʻo kona tapú

  • kai ʻa e ngaahi meʻakai ʻikai ke moʻui lelei

Naʻe maʻu ʻi ha ako ʻe taha ko e fānau ʻoku nau mapuleʻi-kita angé ʻoku ngalingali ʻi heʻenau fuʻu lahí, heʻikai ke nau fuʻu mahamahaki, loto-moʻua ki he paʻangá pea ʻikai ke nau maumau-lao. Ko e ako ko iá naʻá ne taki atu ʻa Palōfesa Angela Duckworth ʻo e ʻUnivēsiti ʻo Pennsylvania ke ne fakamulituku: “ʻOku ʻikai ke ʻi ai ha meʻa ko e mapuleʻi-kita ‘tōtuʻa.’”

FOUNGA KE AKOʻI AI ʻA E MAPULEʻI-KITÁ

Ako ke lea ʻikai pea fai ki ai.

TEFITOʻI MOʻONI FAKATOHITAPU: “ʻAi pē hoʻomou lea ‘ʻIó’ ke ʻuhingá ko e ʻio, mo hoʻomou ‘ʻIkaí’ ke ʻikai.”​—Mātiu 5:37.

Ko e fānau īkí te nau tesiʻi nai ʻa e fakapapau ʻa ha mātuʻa ʻaki ʻenau ʻita teketekelili​—mahalo ʻi he feituʻu kakaí. Kapau ʻe fakangaloku ʻa e mātuʻá, ʻoku ʻiloʻi ʻe he kiʻi tamá ko ʻene ʻita teketekelilí ko ha founga ola lelei ia ke liliu ha lea ʻikai ki he ʻio.

ʻI he tafaʻaki ʻe tahá, kapau ʻoku lea ʻikai ha mātuʻa pea fai ki ai, ʻoku ako ai ʻe he kiʻi tamá ha moʻoniʻi meʻa ʻi he moʻuí​—heʻikai lava ke tau maʻu maʻu pē ʻa e meʻa ʻoku tau fiemaʻú. “Ko e moʻoni, ko e kakai ʻoku nau ako ʻa e lēsoni ko iá ʻoku hā ngali ko kinautolu ʻoku fiemālie lahi tahá,” ko e tohi ia ʻa Dr. David Walsh. “ʻOku ʻikai ke tau tokoni ki heʻetau fānaú ʻi he taimi ʻoku tau akoʻi ai kiate kinautolu ʻe ʻoange maʻu pē ʻe he māmaní ha meʻa pē ʻoku nau fiemaʻu.” a

Ko e lea ʻikai ki hoʻo kiʻi tamá ʻi he taimi ní te ne tokoniʻi ia ke mapuleʻi-kita ʻi heʻene fuʻu lahí​—ko e fakatātaá, kapau ʻoku fakataueleʻi ia ke ngāueʻaki ʻa e faitoʻo kona tapú, ke fehokotaki fakasino ki muʻa ʻi he nofo malí, pe kau ʻi ha tōʻonga fakatupu maumau kehe.

Tokoniʻi hoʻo fānaú ke mahinoʻi ʻa e olá, fakatouʻosi ʻa e lelei mo e kovi.

TEFITOʻI MOʻONI FAKATOHITAPU: “ʻIlonga ha meʻa ʻoku tō ʻe ha taha, ko e meʻa ia te ne utú foki.”​—Kalētia 6:7.

ʻOku fiemaʻu ke mahinoʻi ʻe hoʻo kiʻi tamá ko ʻene ngaahi tōʻongá ʻoku ʻi ai hono ngaahi ola pea ko e ʻikai ke mapuleʻi-kitá ʻe iku atu ki he ngaahi ola ʻikai lelei. Ko e fakatātaá, kapau ʻoku faʻa ʻita vave ho fohá ʻi he taimi ʻokú ne loto-mamahi aí, ʻe fakaʻehiʻehi nai ʻa e niʻihi kehé meiate ia. ʻI he tafaʻaki ʻe tahá, kapau ʻokú ne malava ke faʻamataʻofi ʻi hono fakaʻitaʻí​—pe tatali anga-kātaki kae ʻikai loto-ʻoho​—ʻe tohoakiʻi mai ai ʻa e kakaí kiate ia. Tokoniʻi hoʻo kiʻi tamá ke ne mahinoʻi ʻoku ngalingali te ne maʻu ʻa e ngaahi ola lelei kapau ʻokú ne tōʻongaʻaki ʻa e mapuleʻi-kitá.

Akoʻi ki hoʻo kiʻi tamá ʻa e meʻa ke fakamuʻomuʻá.

TEFITOʻI MOʻONI FAKATOHITAPU: “Mou fakapapauʻi ʻa e ngaahi meʻa ʻoku mahuʻinga angé.”​—Filipai 1:10.

Ko e mapuleʻi-kitá ʻoku ʻikai ko e taʻotaʻofi pē kita mei hono fai ha hala; ʻoku kau ai ʻa hono fai ʻa e meʻa ʻoku fiemaʻú, naʻa mo e ʻi he taimi ʻoku ʻikai ke fuʻu fakamānako pe fakafiefia aí. ʻOku mahuʻinga ke ako ʻe hoʻo kiʻi tamá ʻa e founga ke fokotuʻu ai ʻa e ngaahi meʻa ke fakamuʻomuʻá pea pipiki ki ai. ʻAi ke ʻuluaki fai ʻe hoʻo kiʻi tamá ʻa e meʻa ʻoku mahuʻingá. Ko e fakatātaá, ʻoku totonu ke ne ʻuluaki fai ʻene homueká ʻi he vaʻingá.

Hoko ko ha faʻifaʻitakiʻanga lelei.

TEFITOʻI MOʻONI FAKATOHITAPU: “Kuó u fokotuʻu ʻa e sīpinga kiate kimoutolu, ke hangē tofu pē ko ia naʻá ku fai kiate kimoutolú, ʻoku totonu ke mou fai pehē foki.”​—Sione 13:15.

ʻE sio hoʻo kiʻi tamá ki he founga hoʻo fakafeangai ki he ngaahi tuʻunga ʻikai leleí pe faingataʻá. Fakahāhā ʻi hoʻo faʻifaʻitakiʻangá ko e mapuleʻi-kitá ʻoku taki atu ki ha ola lelei ange. Ko e fakatātaá, ʻi he taimi ʻoku tesiʻi ai ʻe hoʻo kiʻi tamá hoʻo kātakí, ʻokú ke ʻita pe ʻokú ke hanganaki nonga?

a Mei he tohi No: Why Kids​—of All Ages​—Need to Hear It and Ways Parents Can Say It.