Skip to content

Skip to table of contents

E+/taseffski/via Getty Images (Stock photo. Posed by model.)

HANGANAKI LEʻO!

Hohaʻa ki he Hōloa Fakaʻatamai ʻa e Toʻutupú—Ko e Hā ʻa e Lau ʻa e Tohi Tapú?

Hohaʻa ki he Hōloa Fakaʻatamai ʻa e Toʻutupú—Ko e Hā ʻa e Lau ʻa e Tohi Tapú?

 ʻI he Mōnite ʻo Fepueli 13, 2023, naʻe tuku mai ai ʻe he Senitā ki Hono Mapuleʻi mo Taʻotaʻofi ʻa e Mahakí (CDC) ʻi ʻAmeliká ha līpooti fekauʻaki mo e moʻui lelei fakaʻatamai ʻa e toʻutupu ʻi ʻAmeliká. Naʻe fakamatalaʻi ai ʻoku laka hake ʻi he pēseti ʻe 40 ʻo e kau ako ʻi he kolisí naʻa nau ongoʻi loto-mamahi maʻu pē mo siva ʻenau ʻamanakí.

 “Neongo kuo mau sio ʻi he tuʻunga kovi taha ʻo e palopalema fakaʻatamai ʻa e toʻutupú ʻi he taʻu ʻe 10 kuo maliu atú,” ko e fakamatala ia ʻa Toketā Kathleen Ethier, ko e talēkita ʻo e Tafaʻaki ki he Moʻui Lelei ʻa e Toʻutupú mo e Akó (DASH) ʻi he CDC, “ko e lēvolo ʻo e palopalema fakaʻatamai mo e ngaahi fakakaukau taonakita naʻe līpooti ʻe he tamaiki fefine taʻu hongofulu tupú ʻoku laka ange ia he taimí ni ʻi ha toe taimi.”

 Naʻe fakahaaʻi ʻe he līpōtí:

  •   Laka hake ʻi he tamaiki fefine taʻu hongofulu tupu ʻe toko 1 mei he toko 10 (pēseti ʻe 14) kuo fakamālohiʻi ke fehokotaki fakasino ʻo ʻikai haʻanau loto ki ai. “ʻOku fakatupu hohaʻa ʻaupito eni” ko e fakamatala ia ʻa Toketā Ethier. “Mei he tamaiki fefine taʻu hongofulu tupu ʻe toko 10 ʻokú ke ʻiloʻí, ko e toko taha ʻiate kinautolu pe ngalingali ʻoku lahi ange ai, kuo tohotohoʻi.”

  •   Fakafuofua ki he tamaiki fefine taʻu hongofulu tupu ʻe toko 1 mei he toko 3 (pēseti ʻe 30) naʻa nau fakakaukau fakamātoato ke taonakita.

  •   Fakafuofua ki he tamaiki fefine taʻu hongofulu tupu ʻe toko 3 mei he toko 5 (pēseti ʻe 57) naʻa nau ongoʻi loto-mamahi maʻu pē pe siva ʻenau ʻamanakí.

 Ko e ngaahi fika ko ení ʻoku fakalotomamahi moʻoni ia. Ko e taimi ʻo e talavoú ʻoku totonu ko ha taimi ia ʻo e mavava mo e fiefia. Ko e hā ʻe lava ke tokoni ki he toʻutupú ke nau fekuki mo e loto-mafasiá ʻi he ʻahó ni? Ko e hā ʻa e lau ʻa e Tohi Tapú?

ʻOku ʻomai ʻe he Tohi Tapú ʻa e tokoni ʻaonga ki he toʻutupú

 ʻOku fakamatalaʻi moʻoni ʻe he Tohi Tapú ʻa e ngaahi taimi fakalotomafasia ʻoku tau lolotonga moʻui aí. ʻOku ui kinautolu ko e “ngaahi taimi fakalilifu ʻa ia ʻe faingataʻa ke fekuki mo ia.” (2 Tīmote 3:1-5) Kae kehe, ʻoku ʻomai ʻe he Tohi Tapú ʻa e faleʻi tuʻuloa ʻa ia ʻokú ne tokoniʻi ʻa e laui miliona ʻo e kau taʻu hongofulu tupu takatakai ʻi he māmaní ke nau fekuki lavameʻa mo ia neongo ʻa e ngaahi pole ʻoku nau fehangahangai mo iá. Fakakaukau ki he ngaahi kupu ko ení ʻa ia ʻoku makatuʻunga ʻi he Tohi Tapú.

 Tokoni ki he kau taʻu hongofulu tupu ʻoku nau fāinga mo e ngaahi ongoʻi taonakitá

 Tokoni ki he kau taʻu hongofulu tupu ʻoku nau fekuki mo e ongoʻi loto-mafasiá, loto-mamahí pe ngaahi ongoʻi ʻikai leleí

  •   ʻE Lava Fēfē Ke U Fekuki mo e Loto-Mafasiá?

  •   ʻE Lava Fēfē Ke U Fakaʻehiʻehi mei he Fakakaukau Taʻepaú?

  •   ʻE Lava Fēfē Ke U Fekuki mo e Loto-Moʻuá?

  •   ʻE Lava Fēfē Ke U Mapuleʻi ʻEku Ngaahi Ongoʻí?

  •   Mei he Mamahí ki he Fiefia (talanoa tā fakatātā)

 Tokoni ki he kau taʻu hongofulu tupu ʻoku nau fekuki mo e houtamakí pe fakamamahi ʻi he ʻinitanetí

 Tokoni ki he kau taʻu hongofulu tupu ʻoku nau fekuki mo e fakahohaʻasi fakaefehokotaki fakasinó mo e pāʻusiʻí

  •   ʻE Lava Fēfē Ke U Fekuki mo e Fakahohaʻasi Fakaefehokotaki Fakasinó?

  •   Ko e Hā ʻOku Totonu Ke U ʻIlo Fekauʻaki mo e Pāʻusiʻi Fakaefehokotaki Fakasinó?”​—Konga 1: Tokanga

  •   Ko e Hā ʻOku Totonu Ke U ʻIlo Fekauʻaki mo e Pāʻusiʻi Fakaefehokotaki Fakasinó?”​—Konga 2: Fakaakeake

ʻOku ʻomai ʻe he Tohi Tapú ʻa e faleʻi ʻaonga ki he ngaahi mātuʻá

 ʻOku toe ʻomai ʻe he Tohi Tapú ʻa e faleʻi ʻaonga ke tokoni ki he ngaahi mātuʻá ke nau lava ʻo tokoniʻi ʻaki ʻenau kau taʻu hongofulu tupú ke fekuki mo e ngaahi pole ʻi he moʻuí. Fakakaukau ki he ngaahi kupu ko ení ʻa ia ʻoku makatuʻunga ʻi he Tohi Tapú.

  •   Loto-Mafasia ʻa e Toʻutupú​—Ko e Hā Hono ʻUhingá? Ko e Hā ʻe Lava ke Tokoní?

  •   ʻI he Taimi ʻOku Loto-Mafasia Lahi Ai Hoʻo Taʻahine Taʻu Hongofulu Tupú

  •   Fēfē Kapau ʻOku Fakamamahiʻi ʻEku Kiʻi Tamá?

  •   ʻI he Taimi ʻOku Fakalaveaʻi-Kita Ai Hoʻo Taʻu Hongofulu Tupú

  •   Fānaú mo e Mītia Fakasōsialé​—Konga 1: ʻOku Totonu ke Ngāueʻaki ʻe Heʻeku Kiʻi Tamá ʻa e Mītia Fakasōsialé?

  •   Fānaú mo e Mītia Fakasōsialé​—Konga 2: Akoʻi Hoʻo Taʻu Hongofulu Tupú ki he Founga ke Ngāueʻaki Fakapotopoto Ai ʻa e Mītia Fakasōsialé

  •   Fānaú mo e Telefoni Toʻotoʻó​—Konga 1: ʻOku Totonu ke ʻi Ai ha Telefoni Toʻotoʻo ʻEku Kiʻi Tamá?

  •   Fānaú mo e Telefoni Toʻotoʻó​—Konga 2: Akoʻi ʻa e Fānaú ke Ngāueʻaki Fakapotopoto ʻa e Telefoni Toʻotoʻó

  •   Founga ke Talanoa Ai ki Hoʻo Taʻu Hongofulu Tupú Fekauʻaki mo e Feʻaveʻaki Pōpoaki Taʻetāú