Skip to content

Ko e Hā ʻOku Leaʻaki ʻe he Tohi Tapú Fekauʻaki mo e Mahaki Fakaʻauhá?

Ko e Hā ʻOku Leaʻaki ʻe he Tohi Tapú Fekauʻaki mo e Mahaki Fakaʻauhá?

Tali ʻa e Tohi Tapú

 Naʻe tomuʻa tala ʻe he Tohi Tapú ko e ngaahi mahaki fakaʻauhá (mahaki mafolalahia) ʻe hoko lolotonga ʻa e ngaahi ʻaho fakaʻosí. (Luke 21:11) Ko e ngaahi mahaki fakaʻauha peheé ʻoku ʻikai ko ha tautea ia mei he ʻOtuá. Ko hono moʻoní, fakafou ʻi hono Puleʻangá, ʻe vavé ni ke fakangata ʻe he ʻOtuá ʻa e ngaahi palopalema kotoa pē fekauʻaki mo e moʻui leleí, kau ai ʻa e ngaahi mahaki fakaʻauhá.

 Naʻe tomuʻa tala ʻe he Tohi Tapú ʻa e ngaahi mahaki fakaʻauhá?

 ʻOku ʻikai tomuʻa tala ʻe he Tohi Tapú ha ngaahi mahaki fakaʻauha pau pe mahaki, hangē ko e COVID-19, ʻeitisí, pe ko e fulū faka-Sipeiní. Ka ʻokú ne tomuʻa tala ha “ngaahi mahaki fakaʻauha” mo ha “mahaki fakatupu mate.” (Luke 21:11; Fakahā 6:8) Ko e ngaahi meʻá ni ko ha konga ia ʻo e fakaʻilonga ʻo e “ngaahi ʻaho fakaʻosí,” ʻa ia ʻoku toe lave foki ki ai ko e “fakaʻosiʻosi ʻo e fokotuʻutuʻu lolotongá.”​—2 Tīmote 3:1; Mātiu 24:3.

 Kuo tautea ʻe he ʻOtuá ʻa e kakaí ʻaki ʻa e mahamahakí?

 ʻOku ʻi he Tohi Tapú ha fakamatala naʻe ngāueʻaki ʻe he ʻOtuá ʻa e mahakí ke tauteaʻi ʻa e kakaí. Ko e fakatātaá, naʻá ne ʻai ha niʻihi fakafoʻituitui ke nau kilia. (Nōmipa 12:1-16; 2 Tuʻi 5:20-27; 2 Kalonikali 26:16-21) Kae kehe, ko e ngaahi meʻa naʻe hoko ko ení naʻe ʻikai ko ha mahaki fakaʻauha ia naʻe mafola ʻo aʻu ki he kakai tonuhiá. Ka ʻi hono kehé, ko e ngaahi meʻa ko iá ko ha fakamaau fakahangatonu ia ki he faʻahinga taautaha naʻa nau fakafepaki ki he ʻOtuá.

 Ko ha tautea mei he ʻOtuá ʻa e ngaahi mahaki fakaʻauha ʻi he ʻaho ní?

 ʻIkai. Ko e kakai ʻe niʻihi ʻoku nau taukaveʻi ʻoku ngāueʻaki ʻe he ʻOtuá ʻa e ngaahi mahaki fakaʻauhá mo e ngaahi mahaki kehe ke tauteaʻi ʻaki ʻa e kakaí ʻi he ʻahó ni. Kae kehe, ʻoku ʻikai ke poupouʻi ʻe he Tohi Tapú ʻa e taukaveʻi ko ení. Ko e hā hono ʻuhingá?

 Ko e ʻuhinga ʻe taha he ko e niʻihi ʻo e kau lotu ki he ʻOtuá​—ʻi he kuohilí mo e lolotongá ni​—ʻoku nau mamahi koeʻuhi ko e mahamahakí. Ko e fakatātaá, ko e tangata faitōnunga ko Tīmoté, naʻá ne faingataʻaʻia koeʻuhi ko ʻene “faʻa puké.” (1 Tīmote 5:23) Ka ʻoku ʻikai ke pehē ʻe he Tohi Tapú ia ko ha fakaʻilonga ia ʻo ha taʻefakahōifua ki he ʻOtuá. Hangē pē ko e ʻaho ní, ko e niʻihi ʻo e kau sevāniti faitōnunga ki he ʻOtuá ʻoku nau hoko ʻo puke pe pihia ʻi ha mahaki. Ko e lahi tahá, ko e faʻahinga taautaha ko ení ʻoku maʻukovia kinautolu koeʻuhi ko e ngaahi meʻa ʻoku hoko taʻeʻamanekina.​—Tangata Malanga 9:11.

 ʻIkai ko ia pē, ʻoku akoʻi ʻe he Tohi Tapú ko e taimi ʻa e ʻOtuá ki hono tauteaʻi ʻa e fulikivanú ʻoku teʻeki hoko. ʻI hono kehé, ʻoku tau lolotonga moʻui “ʻi ha ʻaho ʻo e fakamoʻuí”​​—ʻa ia ko e taimi ia ʻoku fakaaʻu atu ai ʻe he ʻOtuá ha fakaafe māfana ki he faʻahinga kotoa ʻo e tangatá ke ʻunuʻunu ofi ange kiate ia kae fakahaofi. (2 Kolinitō 6:2) Ko e founga ʻe taha ʻokú ne fakaaʻu atu ai ʻa e fakaafé ʻoku fakafou ia ʻi he ngāue fakamalanga mo ha pōpoaki pau ʻi māmani lahi​—ʻa ia ko e “ongoongo lelei ko ʻeni ʻo e Puleʻangá.”​—Mātiu 24:14.

 ʻE toe ngata koā ʻa e mahaki fakaʻauhá?

 ʻIo. ʻOku tomuʻa tala ʻe he Tohi Tapú ʻe ʻi ai ha taimi ʻi he kahaʻu vavé ni maí, ʻa ia ʻe ʻikai ha taha ʻe toe puke. ʻI he malumalu ʻo e pule hono Puleʻangá, ʻe faitoʻo ʻe he ʻOtuá ʻa e ngaahi palopalema fakamoʻuileleí kotoa. (ʻAisea 33:24; 35:5, 6) Te ne toʻo atu ʻa e faingataʻá, langá mo e maté. (Fakahā 21:4) Pea te ne fakafoki mai ʻa e faʻahinga kuo maté ke nau maʻu ha moʻui lelei mo fiefia ʻi heni ʻi he māmaní ʻi ha tuʻunga haohaoa.​—Saame 37:29; Ngāue 24:15.

 Ngaahi veesi Tohi Tapu fekauʻaki mo e mahamahakí

 Mātiu 4:23: “Naʻá ne [Sīsū] ʻalu atu leva ʻi he kotoa ʻo Kālelí, ʻo faiako ʻi honau ngaahi sinakoké mo malangaʻi ʻa e ongoongo lelei ʻo e Puleʻangá mo fakamoʻui ʻa e ngaahi mahaki kotoa pē mo e faingataʻaʻia kotoa pē ʻo e kakaí.”

 ʻUhinga: Ko e ngaahi mana ʻa Sīsuú ʻokú ne fakatātaaʻi ʻa e meʻa siʻi pē ʻe vavé ni ke fai ʻe he Puleʻanga ʻo e ʻOtuá ki he faʻahinga kotoa ʻo e tangatá.

 Luke 21:11: “ʻE ʻi ai ʻa e . . . ngaahi mahaki fakaʻauha.”

 ʻUhinga: Ko e mafolalahia ʻo e ngaahi palopalema fekauʻaki mo e moʻui leleí ko e konga ia ʻo e fakaʻilonga ʻo e ngaahi ʻaho fakaʻosí.

 Fakahā 6:8: “Vakai, tā ko ha hoosi tea, pea ko e hingoa ʻo e tokotaha naʻe heka aí ko Mate. Pea naʻe muimui ofi mai ʻa Faʻitoka ʻiate ia. Pea naʻe ʻoange kiate kinaua ha mafai . . . ke na tāmate . . . ʻaki ʻa e mahaki fakatupu mate.”

 ʻUhinga: Ko e kikite ʻo fekauʻaki mo e kau tangata heka hoosi ʻe toko fā ʻo e Meʻa Fakahaá ʻoku fakahaaʻi ai ko e ngaahi mahaki fakaʻauhá ʻe hoko ia ʻi hotau taimí.