Yani kulokufunako

BANTFU LABASHA BAYABUTA

Kubi Yini Vele Kwetfuka Inhlamba?

Kubi Yini Vele Kwetfuka Inhlamba?

“Sengikujwayele kakhulu kuva inhlamba, ayisangetfusi. Seyintfo lejwayelekile.”​—Christopher, 17.

“Bengisebentisa inhlamba kakhulu nangisemncane. Bekungumkhuba lomelula kuwucala, kodvwa lomatima kuwuyekela.”​—Rebecca, 19.

 Luhlolo

  •   Utiva njani nawuva labanye bantfu betfuka inhlamba?

    •  Angiyinaki, kimi nje seyijwayelekile.

    •  Angitiva ngikhululekile, kodvwa ngivele ngiyemukele nje.

    •  Iyangikhuba, angiyijwayeli.

  •   Uyitfuka kangakhi inhlamba?

    •  Angetfuki sanhlobo

    •  Ngihle ngetfuka

    •  Ngihlale ngetfuka

  •   Nawucabanga, kubi kangakanani kwetfuka inhlamba?

    •  Akusikubi

    •  Kubi kakhulu

 Yimbi kangakanani indzaba yekwetfuka inhlamba?

 Ucabanga kutsi kwetfuka yindzaba lebalulekile yini? Ungase utsi ‘hhayi kangako. Kunetinkinga letinkhulu emhlabeni lesingakhatsateka ngato, kunekukhatsateka ngekwetfuka. Ngaphandle kwaloko, wonkhe umuntfu uyetfuka!’ Kuliciniso yini vele loko?

 Kungakumangalisa kwati kutsi banyenti bantfu labangayisebentisi inhlamba. Banetizatfu letinhle tekungayisebentisi inhlamba, lokungenteka labanye bantfu abakase bacabanga ngato. Sibonelo nje:

  •  Kwetfuka kusho lokungetulu kwalamagama lowakhulumako. Lokushoko kuveta kutsi ungumuntfu lonjani. Ngako kusebentisa inhlamba kuveta kutsi awunendzaba nekutsi labanye bantfu bativa njani. Ungulolohlobo lwemuntfu yini vele?

     LiBhayibheli litsi: “Tintfo letiphuma emlonyeni tivela enhlitiyweni.”​—Matewu 15:18.

    Kwetfuka inhlamba kungcolisa indlela lesikhuluma ngayo. Asingatingcolisi tsine nobe labanye ngako.

  •  Kwetfuka inhlamba kungenta labanye bantfu bakutsatse njengemuntfu lomubi. Incwadzi i-Cuss Control itsi: “Indlela lesikhuluma ngayo ingaveta luhlobo lwebangani lesitawuba nalo, inhlonipho lesitayitfola emndenini nakubantfu lesisebenta nabo, budlelwane lesitawuba nabo nalabanye bantfu, indlela lesitawubatsintsa ngayo labanye bantfu, kutsi sitawutfola umsebenti nobe kukhushulwa esikhundleni nekutsi bantfu lesingabati batasiphatsa njani.” Lencwadzi iphindze itsi: “Tibute kutsi buhlobo lonabo nalabanye bantfu bebungaba ncono yini kube bewungayisebentisi inhlamba.”

     LiBhayibheli litsi: “Lahlani . . . inkhulumo lehlabako.”​—Kubase-Efesu 4:31.

  •  Kwetfuka inhlamba akukwenti umuntfu loncono njengobe ungase ucabange. Encwadzini yakhe letsi How Rude!, Dr. Alex Packer utsi: “Kuyadzinana kulalela umuntfu lohlale etfuka.” Uphindze atsi nawufaka inhlamba njalo nawukhuluma, “akukwenti uvete kuhlakanipha, kukhalipha kwengcondvo yakho nobe kuvelana nalabanye bantfu. Nawuvilapha kucabanga emagama lakahle njalo nawukhuluma, loko kutawutsintsa indlela ingcondvo yakho lesebenta ngayo.”

     LiBhayibheli litsi: “Akungaphumi ligama lelibolile emlonyeni wenu.”​—Kubase-Efesu 4:29.

 Longakwenta

  •  Tibekele umgomo. Asewuzame kungayisebentisi inhlamba inyanga yinye nobe ngephansi. Ungasebentisa lishadi nobe ikhalenda kuze ubuke intfutfuko yakho. Nobe kunjalo, kungadzingeka wente lokwengetiwe kuze ufeze umgomo wakho. Sibonelo nje:

  •  Kubalekele kwekutijabulisa lokugcwalisa ingcondvo yakho ngenhlamba. LiBhayibheli litsi: “Kutihlanganisa nebantfu lababi kona similo lesihle.” (1 KubaseKhorinte 15:33, umbhalo longentasi) ‘Bantfu lotihlanganisa nabo’ akusibo nje bantfu lophila nabo kuphela, kodvwa kufaka ekhatsi tintfo lotijabulisa ngato, njengema-movie lowabukelako, ema-video game lowadlalako kanye nemculo lowulalelako. Kenneth loneminyaka lengu-17, utsi: “Kumelula kuhlabela ingoma loyitsandzako ngobe nje ine-beat lemnandzi, bese awusanaki kutsi iyetfuka.”

  •  Khombisa kutsi uvutsiwe. Labanye basebentisa inhlamba ngobe ibenta bacabange kutsi bevakala babadzala. Ecinisweni, akusinjalo. LiBhayibheli litsi bantfu labavutsiwe “bacecesha tingcondvo tabo ngekutisebentisa kuze tehlukanise lokulungile nalokungakalungi.” (KumaHebheru 5:14) Abehlisi indlela labatiphatsa ngayo kuze nje “bajabulise” labanye bantfu.

 Liciniso likutsi kusebentisa inhlamba kungcolisa ingcondvo (kanye nemoya) ngemicabango lemibi. Incwadzi i-Cuss Control itsi setinyenti tintfo letingcolisa umhlaba, “asingangeti lokunye! Yenta incenye yakho ekuhlanteni indlela lokukhulunywa ngayo. Utawujabula, futsi nalabanye bantfu batakuhlonipha.”