Yani kulokufunako

Yani kulokucuketfwe

Bewati Yini?

Bewati Yini?

Titini letatfolakala eBhabhulona kanye nendlela betakhiwe ngayo kukhombisa njani kutsi liBhayibheli linembile?

BAVUBUKULI batfole titini letinyenti eBhabhulona yasendvulo letasetjentiswa kuze kwakhiwe lelidolobha. Lomunye umvubukuli lokutsiwa nguRobert Koldewey utsi letitini betentiwa kubohhavini “ngaphandle kwelidolobha lapho bekunelubumba lolukahle khona netinkhuni . . . letinyenti.”

Bavubukuli batfole bufakazi bekutsi tiphatsimandla tahulumende eBhabhulona betiphindze tisebentise bohhavini kuze tente tintfo letimbi. Paul-Alain Beaulieu, longu-professor losati semlandvo nelulwimi lwema-Asiriya asendvulo lofundzisa eNyuvesi yaseToronto, utsi: “Imibhalo yaseBhabhulona . . . ikhombisa kutsi inkhosi beyikhipha umyalo wekutsi labo labangayilaleli nobe labangatihloniphi tintfo letingcwele kufanele bashiswe.” Sibonelo nje, lomunye umbhalo wangesikhatsi seNkhosi Nebukhadnezari bewutsi: “Babulaleni, nibashise, nibatfose . . . kulabohhavini . . . nente intfutfu yabo ishunce, nibabulale ngekubajika emlilweni.”

Loku kukhumbuta bafundzi beliBhayibheli ngaloko lokwenteka lokubhalwe kuDanyela sehluko 3. Ngekusho kwalendzaba, iNkhosi Nebukhadnezari yamisa sitfombe lesikhulu seligolide etsafeni leliseDura, ngaphandle kwelidolobha laseBhabhulona. Ngesikhatsi emajaha lamatsatfu langemaHebheru, lokunguShadraki, Meshaki na-Abednego ala kukhotsamela lesitfombe, Nebukhadnezari watfukutsela kakhulu. Watsi akubaswe umlilo “ushise ngelizinga leliphindvwe kangu-7,” futsi lamajaha ‘ajikijelwe kulomlilo lowesabekako nalohhumako.’ Ingilosi lenemandla yabasindzisa ekufeni.​—Dan. 3:1-6, 19-28.

© The Trustees of the British Museum. Licensed under CC BY-NC-SA 4.0. Source

Sitini lesineligama laNebukhadnezari

Letitini letatfolakala eBhabhulona tiphindze tikhombise kutsi liBhayibheli linembile. Letinyenti tato tinemisho ledvumisa inkhosi. Lomunye walemisho utsi: “Nebukhadnezari, iNkhosi yaseBhabhulona . . . Sigodlo lesakhiwa ngimi, Mine Nkhosi Lenkhulu . . . Shengatsi situkulwane sami singabusa kuze kube phakadze.” Lomusho uyafanana nalowo lobhalwe kuDanyela 4:30, ngesikhatsi Nebukhadnezari atigcabha atsi: “Lena akusiyo yini iBhabhulona Lenkhulu lengiyakhe ngemandla ami kuze ibe sigodlo senkhosi futsi ivete bukhatikhati bebukhosi bami?”