Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

Fesili Mai le ʻAufaitau

Fesili Mai le ʻAufaitau

Pe na iai nisi meaʻai na aai ai tagata Isaraelu i le toafa e ese mai i le manai ma le manulele o le salu?

A o iai tagata Isaraelu i le toafa mo le 40 tausaga, o la latou meaʻai autū na iai o le manai. (Eso. 16:35) E lua foʻi taimi na saunia ai e Ieova salu mo tagata Isaraelu. (Eso. 16:​12, 13; Nu. 11:31) Peitaʻi, na iai foʻi isi meaʻai na latou aai ai e ui e lē tele.

O se faataʻitaʻiga, e iai taimi na taʻitaʻia ai e Ieova ona tagata i ʻse mea e mapu ai,’ lea na latou maua ai vai ma meaʻai. (Nu. 10:33) O se tasi o na nofoaga o Ailima, lea “o loo iai vaipuna e 12 ma laau o pama e 70.” (Eso. 15:27) O loo taʻua i le tusi Plants of the Bible, o le laau o le pama “e tele vaipanoa e mafai ona ola ai, . . . ma o le laau autū lea e faaaogā e faia ai meaʻai i le toafa. E gaosia mai ai meaʻai, suāuu, ma e mafai ona malu ai le faitau miliona o tagata.”

Atonu na mālōlō foʻi tagata Isaraelu i se laufanua matagofie e ola ai laau lea ua taʻua i aso nei o Feiran, o se vaega o le ālia o Feiran. a Ua faapea mai le tusi Discovering the World of the Bible, o lenā ālia “e 130 kilomita [81 maila] lona umī, ma o se tasi lea o ālia e sili ona umī, matagofie, ma taʻutaʻua i le penisula o Sinai.” Ua taʻua atili i lenā tusi: “Pe tusa ma le 45 kilomita [28 maila] mai i le amataga o le ālia e iai se laufanua matagofie e taʻua o le Feiran e ola ai laau ma e tele ai pama. E 4.8 kilomita [3 maila] lona umī, ma e pe tusa ma le 610 mita [2,000 futu] le maualuga aʻe i le sami. E faatusaina le matagofie o lenā laufanua i le faatoʻaga o Etena. Talu mai aso anamua, e toʻatele tagata ua malaga atu i lenā vaipanoa ma nonofo ai ona o le matagofie o le faitau afe o laau o pama.”

Laau o pama i le laufanua o Feiran

Ina ua tuua e tagata Isaraelu Aikupito, na ō ma ave paluga o falaoamata, tanoa e palu ai falaoa, ma atonu ma ni saito ma le suāuu. E mautinoa na iai le taimi na uma ai na mea. Na latou ō foʻi ma ave “lafu mamoe, o lafumanu, ma le anoanoaʻi o manu eseese.” (Eso. 12:​34-39) Talu ai ona o tulaga faigatā i le toafa, e tele manu na mamate ai. O nisi o na manu na faaaogā e fai ai meaʻai a tagata Isaraelu. Atonu o nisi manu na faaaogā e ofoina ai taulaga, ma o nisi taimi na ofoina atu ai na taulaga i atua faapaupau. b (Galu. 7:​39-43) Peitaʻi, na iai lava lafu mamoe ma lafumanu a tagata Isaraelu. E faamaonia lenā manatu i le fetalaiga lenei a Ieova i lona nuu ina ua latou lē usiusitaʻi iā te ia: “O le a fai o outou atalii ma leoleo mamoe i le toafa mo le 40 tausaga.” (Nu. 14:33) O lea, e talafeagai ona faapea atu o a latou lafumanu na maua mai ai le suāsusu, ma o nisi taimi na maua mai ai aano o manu, ae e lē taitai lava e fafagaina ai le pe ā ma le tolu miliona tagata mo le 40 tausaga. c

O fea na maua ai meaʻai ma vai a manu? d I na taimi, na tele ina timu ma tele ai foʻi laau na ola i le toafa. Ua faapea mai le Insight on the Scriptures, Tusi 1, i le 3,500 tausaga ua mavae, ʻna tele atu vai i le vaipanoa na iai tagata Isaraelu nai lo o le taimi lenei. O le iai o le tele o ālia, e faamaonia ai na iai le taimi na tetele ai timuga lea na maua ai le tele o vaitafe.’ E ui i lea, o le toafa o se nofoaga e valevalenoa ma mataʻutia. (Teu. 8:​14-16) Pe ana leai vai na saunia faavavega e Ieova, semanū e maliliu tagata Isaraelu ma mamate a latou lafumanu.—Eso. 15:​22-25; 17:​1-6; Nu. 20:​2, 11.

Na taʻu atu e Mose i tagata Isaraelu, na fafagaina i latou e Ieova i le manai “ina ia [latou] iloa ai e lē na o meaʻai e ola ai le tagata, ae o afioga uma e tulei mai i le fofoga o Ieova e ola ai le tagata.”—Teu. 8:3.

a Tagaʻi i Le Olomatamata o Me 1, 1992, itu. 24-25.

b O loo taʻua i le Tusi Paia, e lua taimi na faaaogā ai manu mo taulaga e ofoina atu iā Ieova i le toafa. O le taimi muamua, ina ua faavaeina le faiva faaositaulaga, ae o le taimi lona lua, o le Paseka. Na tutupu uma na mea i le 1512 T.L.M., ma na atoa ai le lua tausaga talu ona tuua e Isaraelu Aikupito.—Levi. 8:14–9:24; Nu. 9:​1-5.

c A o lata ina faaiʻuina le 40 tausaga o iai tagata Isaraelu i le toafa, na latou aveese ai le faitau selau afe o manu o ni vete o le taua. (Nu. 31:​32-34) E ui i lea, na faaauau ona latou aai i le manai seʻia oo lava i le taimi na latou ulu atu ai i le Nuu Folafolaina.—Iosua 5:​10-12.

d E manino mai, e leʻi fafagaina manu i le manai, auā e na o tagata na faatonuina e Ieova e ao mai le manai e tusa ma le mea e maʻona ai.—Eso. 16:​15, 16.