HÉNOK ate gigi lani aninga mingi. Koli so asara ngu 365. A yeke mbeni ye so ahon gbungo li ti zo. A yeke mû ngu ti azo so a bâ atene ala ninga na fini laso fani osio si alingbi na ngu ti Hénok. Me lo ngbâ ngangu, na ngoi ti lo lani. Ni la, tongana e kiri na peko ngu 500 tongaso, e bâ so azo ate gigi aninga mingi ahon ti azo ti laso. Adam, so ayeke kozo koli ayeke lani na ngu 600 tongaso na ngoi so a dü Hénok, na pekoni lo kiri lo sara ngu 300 na ndö ni. Ambeni molenge ti Adam même ate gigi mingi ahon lo. Na ngoi so Hénok ayeke na ngu 365, peut-être lo ngbâ ngangu mingi, tongana mbeni zo so ayeke encore na aye mingi so angbâ na devant ti lo ti sara. Me, ye ni ayeke tongaso lani ape.

Peut-être Hénok ayeke lani na yâ ti mbeni kota kpale. Tara ti bâ lo na kpengo ni, lo ngbâ gï ti pensé na ndö ti sioni sarango ye ti azo so lo londo ti fa tënë ti Nzapa na ala so. Na bango lê ti ala, ngonzo agbu ala sioni na terê ti lo. Azo ni so ake lo na bê ti ala oko. Ala ke tënë ti lo ni, nga ala ke Nzapa so atokua lo so. Ala lingbi ti tiri na Jéhovah Nzapa ti Hénok ape, me ala lingbi ti tiri gï na Hénok ni. Peut-être Hénok ayeke gi lani bê ti lo wala lo yeke kiri ti bâ encore lê ti afami ti lo. Eskê lo yeke gi bê ti lo na ndö ti wali ti lo, amolenge ti lo ti wali, molenge ti lo ti koli Métushélah, wala atâ ti lo ti koli Lamek? (Genèse 5:21-23, 25). Ye ni ahunzi lani tongana nyen?

Mbaï ti Hénok so Bible asara tënë ni ayeke tongana mbeni ye ti kpene. Gï ambeti ti Bible ota la asara tënë kete na ndö ti Hénok (Genèse 5:21-24; aHébreu 11:5; Jude 14, 15). Me, atënë ti yâ ti ambeti ti Bible ni afa ye mingi pëpe na ndö ti Hénok so ayeke mbeni zo so ayeke na kota mabe. Mo yeke bata sewa ti mo? Asi na mo awe ti sara kue ti sara mbeni ye so mo hinga mo tene ayeke na lege ni atâa mbeni ye akanga lege na mo? Tongana a yeke tongaso, mo lingbi ti manda ye mingi na lege ti tapande ti mabe ti Hénok.

Na ngoi so a dü Hénok, sarango ye ti azo ayeke lani sioni mingi. Ala yeke lani na molongo mbasambala ni ti hale ti Adam. Siokpari ade ti mû lani yâ ti terê ti azo mingi ape, ndali ti so Adam na Eve asara siokpari ade ti ninga mingi ape. Ndani la si azo ate gigi lani aninga mingi. Me, sarango ye ti terê ti ala aga tâ sioni mingi nga ala yeke na songo na Nzapa pëpe. Sarango ye ti ngangu amû ndo. Sarango aye ni so akomanse na use molongo ti hale ni, na ngoi so Caïn afâ ita ti lo Abel. Mbeni oko ti amolenge ti Caïn ayeke lani peut-être mbeni zo ti baba so asara ye na ngangu nga so lo yeke nduru ti sara sioni na zo tongana mbeni ye ason bê ti lo. Sarango ye ti lo ahon même ti Caïn. Na ota hale ni mbeni ye ti sioni abâ gigi. Azo akomanse ti di iri ti Jéhovah, me ala voro lo na bê ti ala kue ape. Ala di iri ti Nzapa so ayeke nzoni-kue na lege ni ape nga ala ne iri ti lo ape.—Genèse 4:8, 23-26.

Mara ti fason ti vorongo tongaso amû ndo na ngoi ti Hénok. Tongana Hénok ayeke kono, ayeke ti lo ti soro fadeso ye so alingbi lo sara. Lo yeke sara ye tongana ti azo ti ngoi ti lo ni so? Wala lo yeke gi tâ Nzapa, Jéhovah so asara yayu na sese? Kite ayeke dä pëpe so lo ye lani mingi ti hinga ye na ndö ti Abel, so a fâ lo ndali ti so lo voro Nzapa na mbeni lege so anzere na Nzapa. Hénok amû desizion ti sara ye tongana ti Abel. Genèse 5:22, a tene: ‘Hénok atambela na tâ Nzapa’. Tënë so afa so Hénok ayeke zo so gï lo oko la lo yeke zo ti Nzapa na popo  ti azo so ahinga Nzapa ape. Lo yeke kozo zo so Bible asara tënë tongaso na ndö ti lo.

Oko versê ti Bible so atene so Hénok angbâ ti tambela na Jéhovah na peko ti so lo dü Métushélah. Ni la, e bâ so Hénok aga babâ ti sewa na ngoi so lo yeke na ngu 65 tongaso. Lo yeke lani na wali, me Bible afa iri ti wali ni ape nga a fa wungo ti “amolenge [ti lo] ti koli na ti wali” ape. Tongana mbeni babâ ayeke tambela na Nzapa nga na oko ngoi ni lo yeke bata afami ti lo nga lo yeke fa ye na ala, a lingbi lo gi ti bata afami ti lo ni tongana ti so Nzapa ahunda. Hénok ahinga lani so Jéhovah ayeke ku na mbage ti lo ti duti be-ta-zo na wali ti lo (Genèse 2:24). Kite ayeke dä ape so lo sara ye kue so lo peut ti sara ti fa ye na amolenge ti lo na ndö ti Jéhovah Nzapa. Ye ti pekoni ayeke nyen?

Bible afa anzene nzene tënë na ndö ni ape. A sara tënë oko ape na ndö ti mabe ti Métushélah, molenge ti Hénok, so lo ninga na fini mingi ahon azo so kue Bible asara tënë ti ala. Fini ti lo ahunzi lani na yâ ti ngu so, Kota ngu apika na ngoi ti Noé. Me, Métushélah adü molenge ti koli so iri ti lo ayeke Lamek. Teti angu ngbangbo oko tongaso Lamek na âta ti lo ti koli, Hénok avivre na même ngoi. Na ngoi so Lamek ayeke kono, lo fa so lo yeke na kpengba mabe. Jéhovah amû yingo ti lo na Hénok ti fa mbeni prophétie na ndö ti Noé, molenge ti Lamek, na prophétie ni so aga tâ tënë na peko ti Kota ngu so apika na ngoi ti Noé. Legeoko tongana ti kotara ti lo Hénok, Noé ayeke zo so gï lo oko la lo tambela lani na Nzapa. Noé abâ Hénok lâ oko ape. Me, Hénok azia mbeni nzoni héritage. Noé adoit ti hinga ye na ndö ti héritage so na lege ti babâ ti lo, Lamek wala na lege ti âta ti lo ti koli Métushélah wala peut-être même na lege ti Jared, babâ ti Hénok, so akui na ngoi so Noé ayeke na ngu 366 tongaso.—Genèse 5:25-29; 6:9; 9:1.

Gbu li ti mo na ndö ti kangbi so ayeke na popo ti Hénok na Adam. Atâa so Adam ayeke lani na siokpari na terê ti lo ape, lo sara siokpari na terê ti Jéhovah nga lo zia na amolenge ti lo mbeni héritage so ayeke ti tene ala sara kpengba li nga ala bâ pasi. Me, Hénok so siokpari ayeke na terê ti lo, atambela na Nzapa na lo zia na amolenge ti lo mbeni héritage so ayeke mabe. Adam akui na ngoi so Hénok ayeke lani na ngu 308. Eskê afami ti Adam atoto lani babâ ti ala so ayeke kion mingi so? E hinga ape. Atâa ye ni ayeke tongana nyen, Hénok “angbâ ti tambela na tâ Nzapa.”—Genèse 5:24.

Tongana mo yeke bata afami ti mo, bâ ye so mo lingbi ti manda na lege ti tapande ti Hénok. Atâa so ayeke kota ye ti tene mo bata sewa ti mo na lege ti mitele, ye so ayeke kota ahon atanga ni kue ayeke ti tene mo fa ye na ala na ndö ti Nzapa (1 Timothée 5:8). Mo yeke fa ye ni gï na lege ti tënë ti yanga ape, me na lege ti sarango ye ti mo nga. Tongana mo soro ti tambela na Nzapa tongana ti Hénok, ti zia si andia ti Nzapa afa lege na mo na yâ ti fini ti mo, mo nga kue mo yeke zia na afami ti mo mbeni nzoni héritage, so ti tene mbeni nzoni tapande so ala lingbi ti mû pekoni.

Peut-être Hénok abâ so gï lo oko la lo yeke na mabe na popo ti azo so ayeke na mabe ape so. Me eskê Nzapa ti lo, Jéhovah abi bê na lo? En, lo bi bê na lo. Na mbeni ngoi, Jéhovah asara tënë na wakua be-ta-zo ti lo so. Nzapa afa na Hénok mbeni tokua ti fa na azo ti ngoi ti lo. Tongaso, lo sara si Hénok aga prophète. Hénok ayeke kozo zo so Bible asara tënë ti tokua so lo fa ni. E hinga ni ndali ti so yingo vulu ti Nzapa apusu Jude, so  mama ti lo na Jésus ayeke oko, ti sû prophétie ti Hénok angu ngbangbo mingi na pekoni. *

Prophétie ti Hénok asara tënë ti nyen? Atene tënë so: “Bâ, Jéhovah aga lani na a-ange ti lo saki na saki so ayeke nzoni-kue, lo fâ ngbanga na ndö ti ala kue, lo wara tënë na li ti ala kue so akpe Nzapa pëpe ndali ti akusala kue so ala sara so afa so ala kpe Nzapa pëpe. Nga lo wara tënë na li ti ala na ndö ti atënë ti songo bê kue so awasiokpari so akpe Nzapa pëpe atene na terê ti lo.” (Jude 14, 15). Fadeso, kozo ye so mo lingbi ti hinga ayeke so fason so Hénok atene na tënë so akpa ye so asi awe, mo bâ mo tene Nzapa asara ye so prophétie ni asara tënë ni so awe. A yeke lege so a sû na mingi ti aprophétie so aga na pekoni la. Tënë ni ayeke so: prophète ni ayeke sara tënë ti mbeni ye so nyen na nyen ayeke si, ni la lo yeke sara tënë ni mo bâ mo tene ye ni asi awe so.—Ésaïe 46:10.

Hénok ayeke sara ande tongana nyen ti fa kpengba tokua so na azo ni? Peut-être lo yeke fa ni na azo kue so aye ti mä lo. Bâ tongana nyen la tënë ni so ayeke ngangu mingi. Na yâ ti tokua so lo fa, tënë azo “so akpe Nzapa pëpe” asigi fani osio, ti fa nda ti azo ni na gigi nga na sarango ye ti ala. Prophétie ni agboto mê ti azo ni so aye ti sioni so ala yeke sara depuis so a tomba azo na yaka ti Éden, asara si dunia ni aga sioni mingi. Mbeni sioni ye ayeke si na dunia ni na ngoi so Jéhovah ayeke ga na “a-ange ti lo saki na saki so ayeke nzoni-kue” ti futi ni. A yeke bungbi ti angangu ange so ayeke ga ti sara bira ti futi dunia ni so biani biani. Hénok afa tënë ti Nzapa so na mbeto oko ape nga lo sara ni gï lo oko. Peut-être bê ti Lamek so ade lani maseka apika na ngoi so lo bâ tongana nyen la âta ti lo ti koli asara ye na mbeto ape. Tongana a yeke tongaso, e peut ti comprendre lo.

Mabe so Hénok ayeke na ni alingbi ti pusu e ti hunda terê ti e wala e nga kue e bâ dunia so e yeke dä so tongana ti so Nzapa abâ na ni. Tënë ti ngbanga so Hénok atënë ni na mbeto ape so angbâ lakue; tënë so abâ nga dunia ti e ti laso tongana ti ngoi ti Hénok. Ti gue oko na tënë ti gbotongo mê so Hénok afa so, Jéhovah aga na Kota ngu so apika na ndö ti azo so akpe Nzapa pëpe so na ngoi ti Noé. Me futingo ni so ayeke mbeni tapande ti kota futingo so ayeke si ande (Matthieu 24:38, 39; 2 Pierre 2:4-6). Legeoko tongana ti ândö, laso nga, Nzapa aleke a-ange ti lo saki na saki so ayeke nzoni-kue ti ga na ngbanga ti mbilimbili na ndö ti azo so akpe Nzapa pëpe. E oko oko kue e yeke na bezoin ti mä tënë ti Hénok so nga ti fa ni na amba ti e. A lingbi ti si so afami ti e nga na akamarade ti e ake e. Na mbeni ngoi, e peut ti bâ so e yeke gï e oko. Me Jéhovah azia Hénok lâ oko ape, ni la lo yeke zia nga lâ oko ape awakua be-ta-zo ti lo ti laso

Fini ti Hénok ahunzi lani tongana nyen? Kuâ ti lo ni ayeke mbeni ye ti kpene nga mbeni ye so apika bê mingi ahon même fini ti lo. Mbaï ti Genèse atene gï atene: “Hénok angbâ ti tambela na tâ Nzapa. Na pekoni, lo yeke dä encore ape, teti Nzapa amû lo.” (Genèse 5:24). Na lege wa la Nzapa amû Hénok? Bazengele Paul atene: “Na lege ti mabe, a mû Hénok a gue na lo na mbeni ndo nde si lo bâ kuâ pëpe, na a wara lo pëpe ndali ti so Nzapa amû lo ague na lo na mbeni ndo nde. Biani, kozo si a gue na lo na mbeni ndo nde, a fa na lo a tene lo nzere na lê ti Nzapa.” (aHébreu 11:5). Paul aye ti tene nyen tongana lo tene “a gue na lo na mbeni ndo nde si lo bâ kuâ pëpe”? Ambeni traduction ti Bible atene so Nzapa amû Hénok na yayu. Me apeut ti duti tongaso ape, ndali ti so Bible afa so Jésus Christ la ayeke kozo zo so a zingo lo na kuâ si lo gue na yayu.—Jean 3:13.

Me tongana nyen la ‘a gue na Hénok na mbeni ndo  nde’ si lo “bâ kuâ ” pëpe? Peut-être Jéhovah ague na lo yeke si lo kui, na lo zi lo na yâ ti pasi ti kuâ. Me kozoni kue a fa na Hénok “a tene lo nzere na lê ti Nzapa.” Tongana nyen? Kozo si Hénok akui, âmanke Nzapa afa na lo mbeni vision, na peut-être na yâ ti vision ni so lo bâ so sese ayeke mbeni paradis. Ye so lo bâ so, afa na lo polele so Jéhovah ayeda na lo, na lo kui. Bazengele Paul asû mbeti na ndö ti Hénok nga na ambeni koli na awali be-ta-zo, lo tene: “Azo so kue angbâ na lege ti mabe si ala kui.” (aHébreu 11:13). Na pekoni, âmanke awato ti lo agi kuâ ti lo me ala ‘wara ni pëpe’, peut-être ayeke ndali ti so Jéhovah ahonde ni na ala tongaso si ala mû ni pëpe ti buba ni wala ti sara na mbeni ye ti maï na vorongo nzapa ti wataka. *

Na lege ti aversê so e londo ti bâ so, zia e tara ti bâ tongana nyen la fini ti Hénok ahunzi lani. Tara ti bâ mbeni ye tongaso, na bâ so mbeni ye nde ti sarango ni ayeke dä ape. Hénok angbâ ti kpe, na lo fatigué kue. Azo so asara ye ti ngangu na lo ayeke ga na peko ti lo, na kota ngonzo ndali ti tënë ti fango ngbanga so lo fa ni. Hénok awara mbeni ndo ti honde terê ti lo dä, na lo ngbâ na ndo ni so teti mbeni ngoi, me lo hinga so lo lingbi pëpe ti kpe azo ni so aninga. Mbeni sioni kuâ ayeke hara lo. Na ngoi so lo ngbâ na ndo ni so, lo sambela Nzapa ti lo. Na pekoni, lo wara mbeni kota siriri ti bê. Hénok abâ mbeni vision so akpa tâ vrai ye, na ye so a gue na lo ayo mingi.

Tara ti bâ so mbeni pendere ye ayeke na devant ti lo, lo bâ mbeni dunia so ayeke tâ nde mingi na ti so lo yeke dä. Na lê ti lo akpa mbeni pendere ndo so ayeke tongana yaka ti Éden, me aChérubin ayeke dä pëpe ti bata yanga ti yaka ni si azo alï dä pëpe. Lo bâ akoli na awali, so ala kue ayeke na nzoni seni nga so ala yeke na ngangu tongana amaseka, ala yeke gbani gbani. Siriri ayeke na popo ti ala. Ala yeke sara ye ti ngangu na mba ape nga ala yeke sara ngangu na mba ndali ti vorongo nzapa ape tongana ti so asi na Hénok. Me ti Hénok, lo bâ so Jéhovah adë bê ti lo, aye lo, nga lo yeda na lo. Lo hinga biani so ndo ni so ayeke ndo so lo yeke duti ande dä la, a yeke ga kodro ti lo wani. Hénok ayeke na siriri, lo kanga lê ti lo, na lo ti na kota lango yeke na lo bâ li ti lo encore ape.

Ge lâ si lo ngbâ lo kui, me Jéhovah Nzapa abata lo nzoni na yâ ti mongo-li ti lo so asi lâ oko pëpe. Tongana ti so Jésus atene lani, na ngoi ni ande azo kue so ayeke na yâ ti mongo-li ti Nzapa ayeke mä ande go ti Christ na ala yeke sigi na yâ ti dû ti kuâ, nga ala yeke zi lê ti ala ti bâ pendere fini dunia so siriri ayeke na yâ ni.—Jean 5:28, 29.

Mo kue mo ye ti duti na yâ ti mara ti ndo tongaso? Tara ti bâ tongana nyen la terê ti mo ayeke nzere na ngoi so mo tingbi na Hénok. Pensé na apendere ye so mo lingbi ti manda ande na mbage ti lo. Lo lingbi ti fa na e wala ye so e pensé na ndö ti aye so asi na lo kozoni si lo kui ayeke tâ ye so asi lani biani. Me, mbeni ye ayeke dä so a lingbi e hinga ni hio na ndö ti lo. Na peko ti so Paul asara tënë na ndö ti Hénok, lo tene: “Tongana mabe ayeke dä pëpe zo alingbi ti nzere na lê ti Nzapa pëpe.” (aHébreu 11:6). So mbeni kpengba raison ndali ti e oko oko ti sara ye na mabe nga na mbeto ape tongana ti Hénok!