Mibvundzo Inacitwa na Anyakuleri
Mbani “nkazi” analongwa pa Izaiya 60:1, pontho iye ‘asalamuka’ tani ‘mbapangiza ceza’?
Lemba ya Izaiya 60:1 isalonga: “Iwe nkazi, lamuka, pangiza ceza cako thangwi ceza cako cafika. Mbiri ya Yahova ikuyetimira kuna iwe.” Mavesi anango asapangiza kuti “nkazi” akhali Sioni, peno Yerusalemu, wakuti ukhali nzinda ukulu wa ku Yuda mu ndzidzi unoyu. a (Iza. 60:14; 62:1, 2) Nzinda wa Yerusalemu ukhaimirira dzindza yonsene ya Izraeli. Natenepa tinatawira mibvundzo miwiri thangwi ya lemba ineyi: Wakutoma, Yerusalemu “alamuka” lini, pontho apangiza tani ceza cauzimu? Waciwiri, kodi mafala a Izaiya ali kukwanirisika ntsiku zino?
Yerusalemu “alamuka” lini, pontho apangiza tani ceza cauzimu? Yerusalemu pabodzi na templo pyakhala madembe mu pyaka 70 mu ndzidzi udakwatwa Ayuda mbaendeswa ku ubitcu ku Bhabhilonya. Mbwenye pidamala kufudzwa Bhabhilonya na Amedhya na Apersya, Aizraeli akhali m’makhundu onsene a Utongi wa Bhabhilonya, asudzulwa toera abwerere ku dziko yawo mbakhazikisa pontho ulambiri wandimomwene. (Esd. 1:1-4) Kutomera mu caka 537 Kristu Mbadzati Kubalwa, anthu akukhulupirika adasalikira m’madzindza 12 atomambo kulambira Yahova. (Iza. 60:4) Iwo atoma kupereka ntsembe kuna Yahova, atoma kucita maphwando na kumanga pontho templo. (Esd. 3:1-4, 7-11; 6:16-22) Natenepa, mbiri ya Yahova yatoma kuyetimira pontho mu Yerusalemu, wakuti ndi mbumba ya Mulungu. Iwo adzakhala ceza cakuphiphirisa kuna madzindza akuti nee akhadziwa Yahova.
Mbwenye profesiya ya Izaiya yakwanirisika pang’ono mu Yerusalemu wakale. Aizraeli azinji nee apitiriza kubvera Mulungu. (Nee. 13:27; Mal. 1:6-8; 2:13, 14; Mat. 15:7-9) Mukupita kwa ndzidzi, iwo akhonda Mesiya, Yezu Kristu. (Mat. 27:1, 2) Mu caka 70 Pakumala Kubalwa kwa Kristu, Yerusalemu na templo yace pyafudzwa pontho.
Yahova akhadalonga kale kuti pyenepi mbapidacitika. (Dhan. 9:24-27) Pisaoneka pakweca kuti nee cikhali cifuno cace kuti Yerusalemu wa pa dziko yapantsi akwanirise maprofesiya onsene analongwa m’bukhu ya Izaiya kapitulu 60.
Kodi mafala a Izaiya ali kukwanirisika mu ntsiku zino? Inde, mbwenye pyenepi piri kucitika kuna nkazi unango wakuphiphirisa wakuti ndi “Yerusalemu wakudzulu.” Mpostolo Paulu alemba tenepa thangwi ya nkazi unoyu: “Iye ndi mai wathu.” (Agal. 4:26) Yerusalemu wakudzulu ndi khundu yakudzulu ya gulu ya Yahova yakuti aanju ndiwo anacita khundu mu gulu ineyi. Anace asaphataniza Yezu na Akristu akudzodzwa akukwana 144.000, akuti ninga Paulu ali na cidikhiro ca kuenda kudzulu. Akristu akudzodzwa ndi “dzindza yakucena” peno “Izraeli wa Mulungu.”—1 Ped. 2:9; Agal. 6:16.
Kodi Yerusalemu wakudzulu ‘asalamuka’ tani ‘mbapangiza ceza’? Iye asacita pyenepi angaphatisira anace akudzodzwa a pa dziko yapantsi. Onani kuti pinaacitikira pyalandana tani na pinalongwa mu profesiya ya Izaiya kapitulu 60.
Akristu akudzodzwa ‘alamuka’ thangwi iwo akhali ncidima cakuphiphirisa mu ndzidzi ukhamwazika pipfundziso pyauthambi pidamala kufa apostolo. (Mat. 13:37-43) Mu ndzidzi unoyu, iwo akhali mabitcu mu Bhabhilonya Wankulu wakuti ndi nsoka wa mauphemberi authambi. Anyakudzodzwa apitiriza mu ubitcu mpaka “pakumala kwa makhaliro a dziko.” Ndzidzi unoyu watoma mu caka ca 1914. (Mat. 13:39, 40) Mwakukhonda dembuka, mu caka ca 1919, iwo asudzulwa mbapangiza ceza cauzimu pidatoma iwo kumwaza mphangwa. b Mukupita kwa pyaka pizinji, anthu a madzindza onsene ali kubwera mu ceza, kuphatanizambo ale adasalikira a Izraeli wa Mulungu akuti ndi “amambo” analongwa pa Izaiya 60:3.—Apok. 5:9, 10.
Ntsogolo, Akristu akudzodzwa anadzapangiza ceza ca Yahova, munjira ikulu kakamwe. Munjira ipi? Iwo angafa pa dziko yapantsi, anadzacita khundu ya “Yerusalemu Mupswa” peno mankhadzi wa Kristu wakuti ndi amambo na anyantsembe akukwana 144.000.—Apok. 14:1; 21:1, 2, 24; 22:3-5.
Yerusalemu Mupswa ali na khundu yakufunika kakamwe pakukwanirisika kwa profesiya inagumanika pa Izaiya 60:1. (Onani Izaiya 60:1, 3, 5, 11, 19, 20 na Apokalipse 21:2, 9-11, 22-26.) Nzinda wa Yerusalemu wa pa dziko yapantsi ukhali utongi wa Izraeli wakale. Natenepa Yerusalemu Mupswa pabodzi na Kristu anadzakhala ntongi wa dziko ipswa. Kodi Yerusalemu Mupswa asatcita tani ‘buluka kudzulu kuna Mulungu?’ Asacita pyenepi angacita pinthu pinaphedza anthu. Anthu a madzindza onsene anagopa Mulungu anadzafamba “mu ceza ca nzinda unoyu.” Iwo nee anadzadawabve, pontho nee anadzafa. (Apok. 21:3, 4, 24) Pyenepi pinacitisa kuti pinthu pyonsene ‘pisasanyirwe papswa,’ ninga pidalonga Izaiya na aprofeta anango. (Mabasa 3:21) Kusasanyirwa papswa kwa pinthu kwatoma pidakhazikiswa Kristu ninga Mambo, pontho kunadzamala kunkhomo kwa Utongi wa Pyaka Cikwi.
a Pa Izaiya 60:1, Bhibhlya ya Dziko Ipswa yaphatisira fala yakuti “nkazi” m’mbuto mwa “Sioni” peno “Yerusalemu,” thangwi mafala Acihebheri akuti “lamuka” na “pangiza ceza cako,” asaphatisirwa toera kulonga nkazi, ninga mafala adathumburuzwa kuti “iwe.”
b Kusasanyirwa paswa kwauzimu kudacitika mu caka ca 1919 kusalongwambo pa Ezekiyeli 37:1-14 na Apokalipse 11:7-12. Ezekiyeli alonga pya kusasanyirwa papswa kwauzimu kuna Akristu onsene akudzodzwa pakumala ndzidzi uzinji mu ubitcu. Profesiya inagumanika pa Apokalipse isalonga pyakubalwa papswa kwa nsoka ung’ono wa abale akudzodzwa akhatsogolera gulu ya Yahova pakumala ndzidzi uzinji mbakhonda kutumikira Yahova thangwi yakuikhwa nkaidi mwakusowa mathangwi. Mu caka ca 1919, iwo akhazikiswa ninga “mʼbandazi wakukhulupirika na wandzeru.”—Mat. 24:45; onani bukhu yakuti A Adoração Pura de Jeová É Restaurada!, tsa. 118.
