Agllashca temata ricungapaj

Temacunata ricungapaj

Punda escribishca rollotami lii usharirca

Punda escribishca rollotami lii usharirca

1970 huatapi, Ein Gedi pueblopi tarishca punda escribishca rolloca ashata rupashcami carca. Chaimi chai rollota liitapash, imata nijujtapash na yachai usharirca. Shinapash cunanbi claro claroguta escaneashpa ricujpica Levítico huaquin textocuna, Diospa shuti escribishcatapashmi ricuita usharirca.

1970 huatapica Israel llactapa Ein Gedi pueblopimi punda escribishca rollotami asha rupashcata arqueologocunaca tarirca. Chaitaca mar Muerto de la costa occidental ladopimi tarirca. Israel llactapa Ein Gedi puebloca huata 500 jipami tucurishcanga. Chaipimi arqueologocunaca rupashca sinagoga nishca tandanajui huasipi allanajushpa chai rollotaca tarirca. Chai rollo liquirinalla caimandami pascaita na usharinalla carca. Chaimi chai rollotaca liita, imata nijujtapash na yachai usharinalla carca. Shinaca ¿imashinata chai punda escribishca rollota liita, imata nijujta ali yachai usharirca? Chaipaca claro claroguta escaneashpa, shinallata computadorapi shuj alipacha programata utilizashpami chai rollopi imata nijujta ali yachai usharirca.

Punda escribishca rolloca ¿imata carca? Bibliamanda punda escribishcami carca. Chai rolloca Levítico libromanda yachajui callari yuyaicunamanda huaquin versocunata charishcatami ricuchin. Chai rollopica Hebreo shimipi Diospa Shuti chuscu letracunapi escribishca cashcatapashmi ricurirca. Chaitami Tetragrámaton nishpa rijsin. Shinallata chai rolloca huata 50​pi o huata 400​pi escribishca cashcanga. Chai rolloca ciertopacha punda escribishcami carianga. Gil Zohar jarica shuj periodicopi escribishpami cashna nirca: ‘Chai punda escribishca rollota nara tarijpica Rollos del mar Muerto, Códice de Alepo nishca rollocunallami tiarca’ nishpa (The Jerusalem Post). Shinallata alipacha estudiashcacunapash nishcami, “Israel llactapa Ein Gedi pueblopi tarishca punda escribishca rollota ricushpami Bibliamanda callari 5 librocuna Taita Diospa Shimipacha cashcata ricuchishca. Ashtahuanbash ashtaca huatacunata yalijpi, chai librocunata escribishcacunata shujman yalichijpipash nima nima na cambiashcachu” nishpa.