Agllashca temata ricungapaj

Temacunata ricungapaj

HUAÑUI TIAJPI ALILLATA SINTIRINGAPACA ¿IMATATA RURAI USHAPANGUI?

Familiapi pipash huañujpica ¿imatata rurai ushapangui?

Familiapi pipash huañujpica ¿imatata rurai ushapangui?

Pipash huañujpi llaquilla cajcunata ayudangapaca, ashtaca ayudacunami tian. Shinapash imashina ña yachajuparcanchi, gentecunaca shuj shuj caimandami, huaquingunaca shuj cosascunata rurashpa alillata sintirin, cutin shujcunaca shuj cosascunata rurashpa alillata sintirin.

Shinapash huaquin ayudacunaca ashtaca gentecunapami ali can. Especialistacunaca, Bibliapi imata nijujtallata nishpami gentecunataca alillata sintirichun ayudan.

1: FAMILIACUNA, RIJSICUNA AYUDACHUN SAQUIPANGUI

  • Huaquin especialistacunaca ninmi, familiapi pipash huañujpi chai llaquita aguantangapaca, familiacuna, rijsicuna ayudachunmi saquina can nishpa. Shinapash huaquinbica quiquinlla cangapaj munashpachari shujcuna ayudangapaj munajpica ashata fastidiaringui. Shinapash shina sintirinaca normalmi can.

  • Na siempre cumbachun minishtishpapash, na solollachu cana capangui. Huaquinbica jipacunamanmi shujcuna cumbachun minishtirin. Imaguta minishtijushcata o na minishtijushcatapash aligumanmi nina capangui.

  • Quiquinllata imata minishtijujta ricushpami, mashna tiempota shujcunahuan canata o sololla canatapash ricuna capangui.

BIBLIAPICA NINMI: ‘Shujllapa randica, ishcaipura [canami] ashtahuan ali. Shinami, shuj urmajpipash, shujca paipa cumbata jatarichinga’ nishpa (Eclesiastés 4:9, 10).

2: MICUNAPI CUIDARIPANGUI EJERCICIOTAPASH RURAPANGUI

  • Micunapi cuidarishpami, llaquilla cashpapash alillata sintiri ushapangui. Frutacunata, verduracunata, na yapa frito micunacunatami micuna capangui.

  • Yacutapash, jugocunatapashmi ufiariana capangui.

  • Micuna ganasta na charishpaca, ratogu ratogumi imagutapash micujuna capangui. Shinallata doctortapashmi tapuita ushapangui, ima vitaminacunatata ufiai ushapani nishpa. *

  • Ligerolla purina o ejerciciota ruranapashmi alillata sintirichun ayudaita ushan. Huaquingunaca ejerciciota rurajushpami, ima pasashcata pensarishpa alillata sintirin. Cutin shujcunaca, ama pensaringapami ejerciciota ruran.

BIBLIAPICA NINMI: “Pipash paipaj cuerpotallataca na millanayachinllu. Ashtahuangarin aliguta micushpa alichirinatami yachan” nishpa (Efesios 5:29).

3: ALI PUÑUSHPA SAMAPANGUI

  • Puñunaca minishtirishcapachami can. Shuj familia huañushcamanda llaquirijcunaca, ashtacatami shaijun. Chaimi paicunaca ashtahuan puñushpa samana can.

  • Huaquin tragocuna, yana cafepash puñuita chingachinllami. Chaimi chaicunataca na yapata ufiana capangui.

BIBLIAPICA NINMI: ‘Ninanda trabajashpa shaijunapa randica, ashaguta samanami ashtahuan ali’ can nishpa (Eclesiastés 4:6).

4: IMA ALI CANATA RICUPANGUI

  • Familiapi pipash huañujpi llaquirishpapash, na tucuicunachu shinallata llaquirinchi. Chaimi, alillata sintiri ushangapaca, quiquinba ima ali canata ricuna capangui.

  • Familiapi huañui tiajpica, llaquilla cashcata parlanatami huaquingunaca gushtan, cutin shujcunaca na gushtanllu. Especialistacunaca ninmi, imashina sintirijushcata parlanaca minishtirishcami can. Shinaca, parlangapaj munashpapash na ushashpaca, shuj alipacha rijsimanmi imashina sintirijushcataca ashagu ashagu parlai ushapangui.

  • Huaquingunaca huacashpami alillata sintirin. Cutin shujcunaca llaquirishpapash ashagutallami huacan.

BIBLIAPICA NINMI: ‘Maijan cashpapash paipa shungupi ninan llaquihuan, nanaihuan cajtaca [paillatami] yachan’ nishpa (2 Crónicas 6:29).

5: NALIPICA AMA URMAPANGUICHU

  • Familiapi pipash huañujpimi huaquingunaca, ama yapata llaquirijungapaj ashtaca tragota, drogacunata, jambicunata ufian. Chaita ruranaca nalichu can. Shuj ratoguta ali sintirishpapash, jatun llaquicunapimi urmaita ushapangui. Alillata sintiringapaca shuj cosascunatarapashmi rurana capangui.

BIBLIAPICA NINMI: ‘Ñucanchi cuerpota mapayachinamandaca anchuchinami canchi’ nishpa (2 Corintios 7:1).

6: TIEMPOTACA ALI APROVECHAPANGUI

  • Huaquingunaca imashina sintirijushcatami shuj ratoguta parlan. Cutin shuj ratogutaca, shuj cosascunapi pensaringapami imagutapash ruran.

  • Shujcunata rijsingapaj o ña rijsishcacunahuan ashtahuan ali llevaringapaj esforzarishpa, o shuj cosascunata ruranata yachajushpami alillata sintiri ushapangui.

  • Asha ashami shuj cosascunata pundapi churai callarishpa, shuj cosascunata rurashpa ñana yapata llaquirijupangui.

BIBLIAPICA NINMI: ‘Tucuipami [tiempo tian]. Huacangapapash, asingapapash’ nishpa (Eclesiastés 3:1, 4).

7: IMATA RURANATA MASCAPANGUI

  • Uchallami imagucunatapash rurai callarina capangui.

  • Puñuna horaspi puñushpa, trabajashpa, shuj cosasgucunatapash rurashpami cutin alillata sintiri callaripangui.

  • Ali cosascunata rurashpa, chaicunapi ocupado cashpami, ñana yapata llaquirijupangui.

BIBLIAPICA NINMI: ‘Paipa shungupi ninan cushijuita cushpa’ Taita Dios ocupado charijpimi, ‘paipa causai punllacunataca, na yapa yarishpa causanga’ nishpa (Eclesiastés 5:20).

8: NA MUSPARISHPACHU DECIDINA CAPANGUI

  • Pipash huañushca jipallami ashtacacunaca jatun decisiongunata rurashpa jipamanga arripintirinajun.

  • Huasita, trabajota cambiangapaj munajushpa o huañushcapa cosascunahuan imata ruranata decidigrijushpaca, mejor ashaguta shuyashparapashmi ali canman.

BIBLIAPICA NINMI: ‘Aliguta yarishcahuanga, ashtacatapachami charinga. Ashtahuangarin yapata musparishpa [rurajcunaca] imagupash illajmi tucunga’ nishpa (Proverbios 21:5).

9: YARISHPA CATIPANGUI

  • Ashtacacunaca, paipa huañushca familiata yarishpa catingapaj esforzarishpami ali sintirin.

  • Huañushcapa fotogucunata o imapash cosasgucunata ricunalla pushtugucunapi, o imapash importante fechacunata anotashpa charishpami alillata sintiri ushapangui.

  • Ña alillata sintirijushpa ricungapami, cushilla cashcata yarichij recuerdocunataca alichina capangui.

BIBLIAPICA NINMI: “Punda huatacunata yarichiyari” nishpa (Deuteronomio 32:7).

10: HUAQUIN PUNLLACUNATA SAMAPANGUI

  • Huaquin punllacunata samanatami yaipi charina capangui.

  • Na vacación llujshi ushashpapash, shuj o ishcai punllagutami, maimanbash tranquilo puringapaj, o shuj ladocunapi parquecunata rijsingapaj rita ushapangui. O busta japishpami buspi tiajushpallata imagutapash gushtashpandi rita ushapangui.

  • Imagupipash ashaguta cambiashpallatami alillata sintiri ushapangui.

BIBLIAPICA NINMI: ‘Jichushca pambapi ashaguta samangapaj jacuchi nishpami Jesusca, paipa yachajujcunata nijurca’ nishpa (Marcos 6:31).

11: SHUJCUNATA AYUDAPANGUI

  • Shujcunata ayudashpaca quiquinllatami ali sintiripangui.

  • Callaringapaca, maijanbash familia o shuj alipacha rijsi huañushcamanda llaquilla cajcunatami imagupipash ayudai ushapangui. Paicunapash llaquilla cashcataimanmi tal vez parlangapaj munanajunga.

  • Shujcunata ayudashpa, cushichishpami quiquinbash cutin cushilla sintirishpa, imagutapash rurashpa catina munaita charipangui.

BIBLIAPICA NINMI: “Carajpi japijcunatapash yalimi carajcunaca, ninanda cushijun” nishpa (Hechos 20:35).

12: IMA ASHTAHUAN IMPORTANTE CAJTAMI CUTIN PENSARINA CAPANGUI

  • Huañui tiajpimi, ima ashtahuan importante cajta cutin pensarita ushapangui.

  • Quiquinba causaipi imata rurajushcata pensaringapami aprovechana capangui.

  • Aliguta ricushpami, ima ashtahuan importante cajta pundapi churana capangui.

BIBLIAPICA NINMI: “Jatun micuita ruranajuj huasiman rinapaj randica, huañui tiaj huasiman rinami ashtahuan ali. Chai punllami, tucui runacunapaj causaica tucurin. Causaj runaca chaita ricushpami, shungupi [pensaringa]” nishpa (Eclesiastés 7:2).

Cabalta parlashpaca, imata rurashpapash alipacha sintiritaca na usharinllu. Shinapash, ashtacacunaca cai revistapi ali yuyaicunata catishpami, familiapi pipash huañujpica alillata sintiri ushashca. Alillata sintiringapaca shuj yuyaicunapashmi tian. Shinapash cai revistapi yuyaicunata catishpaca alillata sintiri ushashcatami cuenta japipangui.

^ párr. 13 Rijcharipaichi revistapica, ima tratamientota catina cashcataca na recomendajunllu.