ALEXANDRAM huk nacionman hatun combiwan richkaspan policiapa kayna nisqanta uyarirurqa: “Lliw pasachunku, ichaqa kay chinoqa qipanqam”, niqta. Chayta uyariruspanmi carromanta bajarurqa, hinaspam rikururqa China nacionniyuq mozocha huk policiawan castellanopi wata-watata rimasqanta. Alexandraqa Jehova Diospa testigonmi, payqa chino rimaypim Diosmanta willakun, chaymi chay rimayta yachasqanrayku policiapa kasqanman asuykurqa chino runachapa rimasqankunata policiaman castellanopi entiendechinanpaq.

Chaymi chay runachaqa policiaman nirqa documentonta suwarusqankurayku mana documentoyuq hinaspa mana qullqiyuq qiparusqanmanta. Qallariyllanpiqa, chay policiaqa manam willakusqantaqa creerqachu, aswanmi piensarqa Alexandraqa runakunata engañowan pusaq kasqanmanta. Ichaqa, chay policiam unaymantaña willakusqanta entienderurqa, chaymi documenton mana kasqanrayku multata pagananpaq nirqa. Alexandram 20 dolar qullqita prestaykurqa. Chaymi anchata agradecekullarqa, hinaspam nirqa qusqanmantapas mastaraq kutichipunanpaq. Alexandram ichaqa nirqa ama kutichipunanpaq, aswanmi nirqa yanapasqanrayku kusisqa kasqanmanta. Chaymantapas, testigokunapa qillqanta quspanmi kallpancharqa testigokunawan bibliata estudiananpaq.

Kusisqam tarikunchik chayna runamasinta pipas yanapaykusqankumanta willakuyta uyarispaqa. Arí, religionniyuq utaq mana religionniyuq kaqkunapas runamasinkutaqa yanapaykunkum. Ichaqa ¿Alexandra hinachu qampas mana imata suyaspa yanapaykuwaq karqa? Jesusmi nirqa: “Imapas quqmi aswan kusisqaqa imapas chaskiqmantaqa”, nispa (Hechos 20:35). Jesuspa nisqan chiqap kasqantam yachaysapa runakunapas yacharunku. Qatiqninpim chaymanta yachasunchik.

Qukuykuq runakunaqa kusisqam kawsakunku. Apostol Pablom nirqa ‘Diosqa kusikuywan quqta kuyasqanmanta’. Chaynataqa nirqa sasachakuypi tarikuq iñiqkunata iñiqmasinkuna yanapanankupaq tukuy imata apachisqankumantam (2 Corintios 8:4; 9:7). Apostol Pabloqa manam nichkarqachu kusisqa kasqankurayku qukuykuq kasqankumantaqa, aswanqa nichkarqam qukuykuq kasqankurayku kusisqa kasqankumanta.

Arí, yachaysapa runakunapas ninkum qukuykuq runakunaqa kusisqa kawsakusqankumanta. ¿Imanasqa? “Umanchikpi kusichiwaqninchik, hawkalla kachiwaqninchik hinaspa hukkunawanpas allinlla kachiwaqnin ñutqunchik kusisqata sientechiwasqanchikraykum”. Huk yachaysapa runakunapas ninkum: “Pimanpas qullqi quykuqkunaqa aswan kusisqam kanku kikillankupi gastaqkunamantaqa”, nispa.

¿Haykallapipas piensarqankichu imakunata mana ruway atisqaykita? Llapanchikmi kusisqa tarikuchwan ‘kusikuywan quspaqa’. Sunqumanta quspaqa  manam achkataraqchu qunanchikqa. Huk Jehova Diospa testigonmi kay qillqa ruwaqkunaman qullqichanta apachirqa kayna niq cartachatawan: “Ñuqaqa huñunakunayku wasipi kaq cajachakunamanmi as qullqillata churarqani. Ichaqa Jehova Diosmi achkanpi kutiykachipuwan. [...] Gracias aslla apachimusqaytapas chaskiwasqaykichikmanta, chaymi anchata kusichiwan”, nispa.

Ichaqa, manam qullqita quspallachu pitapas yanapaykuchwanqa aswanqa tukuy imaymanatam yanapaykuchwanqa.

Bibliam nin, allin ruwaq runaqa kikintapas allinta ruwakusqanta, mana allin ruwaqñataq kikintapas mana allinta ruwakusqanta (Proverbios 11:17). Allin ruwaq runakunaqa qukuykuqllañam kanku, tiemponkutapas rakinkum hukkunata yanapanankupaq. Chayna ruwasqankuqa kikinkutapas tukuypim yanapan, chaymi paykunaqa mana anchachu unqunku.

Yachaysapa runakunam ninku yanapakuq runakunaqa mana anchata unqusqankuta nitaq mana ancha hukmanyasqankutapas. Esclerosis nisqanku unquywan hinaspa sidawan unquqkunapas yanapakuspankuqa allinyarinkum. Chaymantapas, trago tomayta saqinankupaq kallpanchakuqkunapas hukkunata yanapaspankuqa manam llumpaytaqa hukmanyankuchu nitaq anchachu tomaymanqa kutirunku.

¿Imanasqataq aswan allin tarikunku? Ninkum “llakipayakuq, yanapakuq hinaspa qukuykuq kayqa mana hukmanyasqa kananchikpaq yanapawasqanchikta”. Chaymantapas, mana imata suyaspa pitapas yanapaykuyqa hawkalla kawsakunapaq hinaspa presión arterial nisqankuwan mana unqunapaqsi yanapawachwan. Hinaspapas, sichum viudo qipaqkuna hukkunata yanapaspankuqa manam llumpay hukmanyasqachu tarikunku.

Arí, qukuykuq hinaspa llakipayakuq kaspaqa kusisqam tarikusun.

Jesusmi qatiqninkunata nirqa: “Quychikyá, hinaptinqa runakunapas qusunkichikmi. Achka-achkatam millqaynikichikman talliykusunkichik ñiti-ñitirispa, taspi-taspirispa hinaspa huntay-huntayta. Hukkunata imayna ruwasqaykichikman hinam paykunapas ruwasunkichik”, nispa (Lucas 6:38). Qukuykuq kaptinchikqa, yaqa lliw runakunam agradecekuwasun, hinaspapas paykunam hukkunawan chayna kanqaku. Arí, qukuykuq kaptinchikqa hukkunapas hukkunatam yanapanqaku.

Yachaysapa runakunapa nisqankuman hinaqa “pitapas yanapaykuq runata qawaqkunaqa hukkunata yanapanankupaqmi kallpanchasqa tarikunku”. Chaymantapas, “hukkunata yanapasqankumanta willakuyta ñawinchaqkunaqa kallpanchasqam tarikunku qukuykuq kanankupaq”. Chaymi yachaysapa runakuna ninku: “Sapa runam ruwasqallanwan chunka utaq pachaknintin runakunata kallpanchanman hukkunata yanapanankupaq”, nispa. Huk rimaypiqa, pitapas yanapaykuptinchikqa rikuwaqninchikkunam hukkunata  yanapanmanku, paykunata rikuqkunañataq hukkunata. ¿Yanapanakuykuq runakunapa chawpinpi yachayta munawaqchu? Mayna sumaqmi kanman lliw runakuna yanapanakuykuq kaptinchikqa.

Estados Unidos nacionpim yanapakuykuq kayqa ancha allin kasqan qawakurqa. Sinchi wayra-para huk llaqtata pasaruptinmi Jehova Diospa testigonkunaqa chaylla yanapakuq rirqaku. Huk wasita allichanankupaq materialkunata apamunankuta suyachkaspankum, cuentata qukururqaku hichpankupi wasipas allichana necesitasqanta, chaymi mana testigo kachkaptinpas allicharapurqaku. Manapas unaymantam, chay runachaqa Jehova Diospa testigonkunaman kayna niq cartata apachirqa: “Anchatam agradecekullaykichik, manam qamkuna hinataqa pitapas riqsirqanichu”, nispa. Agradecekusqanraykum testigokunapa oficinankuman qullqichatawan apachirqa.

Yachaysapa runakunam ninku “runakunaqa pitapas yanapaykuy munaq kasqanchikta”. Ninkutaqmi, “manaraq rimay yachaq warmachakunapas yanapakuq kasqankutaña”. Bibliapa nisqanman hinaqa, runakunaqa yanapakuqqa kanchik Dios ‘rikchayninman hina’ unanchawasqanchikraykum, huk rimaypiqa, pay hina sunquyuqmi kanchik (Genesis 1:27).

Unanchawaqninchik Jehova Diosqa qukuykuqllañam. Paymi kawsayta quwarqanchik chaynataq kusisqa kawsananchikpaq tukuy ima necesitasqanchiktapas (Hechos 14:17; 17:26-28). Bibliam yanapawanchik Diosmanta imam kaqta yachanapaq hinaspa ñuqanchikpaq ima allinkunata Dios ruwananmanta yachanapaqpas. Willawanchiktaqmi, hamuq tiempopi allinña kawsakunapaq imata ruwarusqanmantapas * (1 Juan 4:9, 10). Unanchawaqninchik Dios hina qukuykuq kayninchikqa allinninchikpaqmi, chayna kaptinchikqa Diosmi kuyawasun (Hebreos 13:16).

¿Qallariyllanpi rimamusqanchik Alexandramanqa yanapasqan runaqa qullqinta kutichipurqachu? Qullqin prestasqanta rikuq runam nirqa chay runaqa manaña kutichipunanmanta. Ichaqa, chay chino runacham carropa sayanan llaqtapi tiyaq amistadninkunata qayarurqa qullqita prestaykunankupaq. Chaymi Alexandramanqa kutichipurqa. Chaymantapas, chay runachaqa Alexandrapa nisqanman hinam testigokunawan biblia estudiayta qallaykurqa. Kimsa killa pasaytam, Alexandraqa Perú nacionpi chino rimaypi hatun huñunakuyninman rispan yanapasqan runawan chay huñunakuypi kaqmanta tupaykurqa. Chay runam, Alexandratawan karu llaqtamanta hamuqmasinkunatawan restaurantenman invitaykurqa mikunankupaq.

Arí, qukuykuq kayqa hinaspa yanapakuq kayqa kusichiwanchikmi. Sichum chayna kasqanchikrayku pipas qukuykuq Jehova Diosta riqsiruptinqa ¡mayna kusikuypaqmi kanqa! (Santiago 1:17). ¿Qamqa? ¿Qukuykuq runachu kanki?