DÖRIN warmipa qowan Wesleytam, 54 watayoq këkaptin peqanchö tumor kanqanta niriyarqan, tsëmi Dörinqa alläpa mantsakarqan. * Doctorkunaqa wallka killakunallana qowan kawanampaq kaqtam niriyarqan. Tsënö pasanqantam Dörinqa kënö yarpan: “Manam creirirqätsu, atska semänakunapam tsëllaman yarparäkurqä. Noqakunata tsënö pasayämänampaq kaqtaqa manam ichikllapis pensariyarqätsu. Manam tsëpaqqa listutsu këkarqä”.

Mëtsikaqmi Dörin sientikunqannö sientikuyan, y tsëqa alläpa llakinëpaqmi. Mana kachakaq qeshyaqa imë höra karpis llapankunatam llakitsin. Mëtsikaq nunakunam mana kachakaq qeshyawan sufreqkunata shonqupita patsë yanapayan, y tsë rurayanqanqa alabëpaqmi. Tsënö kaptimpis, pëkunata cuidananqa manam fäciltsu. Tsëqa, ¿imatataq rurayanman mana kachakaq qeshyawan sufreqkunapa familiankuna cuidayänampaq y shoqayänampaq? Itsa qeshyëkaqkunata cuidaqkunapis mana alli sientikuyanqa, ¿imatataq rurayanman tsë hörakuna? Qeshyëkaqkuna wanuyänampaqna këkäyaptinqa, ¿imakunaparaq pasayanqa? Puntataqa pëkunata cuidanan imanir alläpa difïcil kanqantaraq yachakurishun.

Pachak watakuna qepamanqa hasta mas puëdeq nacionkunachöpis, qeshyankuna antsaptin o accidentäkurmi nunakunaqa raslla wanuriyaq. Porqui wallkaqllam hospitalman ëwëta puëdiyaq, y wakinnäqa familiankuna cuidëkäyaptinllam wayinkunachö wanuriyaq.

Doctorkuna qeshyakunata raslla ushakätsiyänampaq, y tsënöpa nunakuna mas watakuna kawayänampaqmi, cientïficukuna rurayanqanqa yanapakïkan. Tsërëkurmi, kananqa mas watakunapa kawëta puëdiyan. Peru tsënö kaptimpis, manam chipyëpaqa kachakäriyantsu. Tsëkunapa pasashqa  kaqkunaqa, imëpis qeshyapäkurllanam kakuyan y pillapis yanapanantam wanayan. Tsëmi pëkunata atiendinanqa fäciltsu y kallpannaqmi sientikuntsik.

Kananqa wayinkunachö wanuyänampa rantinmi, hospitalkunachö masqa wanuyan. Mëtsika nunakunam wanïta alläpa mantsayan, y wallkaqllam pillatapis wanoqta rikäyashqa. Tsëmi, qeshyëkaqkunawan ima pasakunampaq kaqta mana musyëqa llutalla imatapis ruratsimashwan o cuidëtapis munashwannatsu. Tsëqa, ¿imataq yanapamashwan?

Mana kachakaq qeshyawan kuyashqa kastankuna këkäyanqanta willariyaptinmi, mëtsikaq nunakunaqa Dörinnöpis alläpa llakishqa sientikuyan. Alläpa yarpachakurnin, mantsakarnin y mana alli sientikurninqa, ¿imatataq rurankiman? Diosman markäkoq nunam kënö mañakurqan: “Junaqnïkunata imanö yupëta yachatsiyämë, tsënöpa yachaq shonquwan imatapis rurayänäpaq” (Salmus 90:12). Junaqkunata “imanö yupëta” yachatsishunëkipaq Diosta mañakï, tsënöpa qeshyëkaq kuyashqa kastëki manaraq wanuptin tiemputa shumaq pasayänëkipaq.

Tsëpaqqa tiemputaran alleq patsätsiyänëki. Kuyashqa kastëki qeshyampaq parlëta munaptin y puëdiptinraqqa, pëwanmi parlayänëki imapis pasakuptinqa pëpaq pï decidinampaq kaqta. Imata munanqampita shumaq parlakuriyanqëkiqa alleq decidiyänëkipaqmi yanapakunqa. Tsënöpam familiachö piñatsinakïman chäyankitsu o culpayoqtsu sientikuyanki. Jina parlariyankimanmi antsäkurkuptin imëkata rurarnin yapë riyatsiyämunanta, hospitalchö katsiyänanta o jukkunata rurayänanta munanqanta o mana munanqantapis. Familiachö cläru parlakuriyanqanmi, qeshyëkaq antsanqanmannö shumaq cuidayänampaq y atiendiyänampaq yanapakunqa. Bibliam kënö nin: “Atskaq consejakoqkuna kaptinqa imëkapis allim yarqun” (Proverbius 15:22).

Shoqakoq këmi cuidaq kaqpa mas precisaq rurëninqa. Kuyayanqanta rikätsiyänanta y yanaqäyänantam qeshyëkaqqa mas wanan. ¿Imanötaq yanapayanman? Publicacionkunata leyipurnin y gustanqan cancionkunata cantapurninmi. Jinamampis, familiankuna makinta shumaq tsaräyaptin y shumaq parlapäyaptinmi, wakinqa alläpa kushishqa sientikuyan.

Watukaq ëwaqkunapis pï kayanqanta willariyänanqa alläpam precisan. Juk willakïmi kënö nin: “Wiyëta puëdinqantsiktaqa mana ras oqrarinqantsiktam niyan. Juk nuna punushqanö këkaptimpis wiyëtaqa puëdinllaraqmi. Tsëmi, pë këkanqanchöqa ima mana allitapis ninkimantsu”.

 Mas alliqa kanman juntu mañakuyanqëkim. Apostol Pabluwan yanaqinkuna alläpa yarpachakushqa y kawëninkuna peligruchö këkanqantam Bibliaqa willakun. ¿Ima yanapakïtataq ashiyarqan? Pabluqa pëkunarëkur amïgunkuna Diosman mañakur yanapayänantam munarqan (2 Corintius 1:8-11). Yarpachakushqa y alläpa qeshyapäkushqaqa, shonqupita patsë Diosman mañakunqantsikmi alläpa yanapakun.

Kuyashqa kastantsik ichikllachöna wanunampaq kaqta musyëqa, alläpam llakitsimantsik. Y tsënö sientikïqa entiendipaqmi, porqui nunakunaqa manam wanunapaqtsu kamashqa karquntsik. Y tsënö kamashqa karninmi, wanïtaqa munantsiktsu (Romänus 5:12). Wanïqa “chikimaqnintsik” kanqantam Diospa Palabranqa nin (1 Corintius 15:26). Tsërëkurmi, kuyashqa kastantsik wanunantaqa munantsiktsu y tsëqa entiendipaqmi.

Tsënö kaptimpis, qeshyëkaqkuna imakunapa pasayänampaq kaqta musyëqa, familiankunatam yanapanqa alläpa mana mantsakäyänampaq y tsë witsan imata rurar alleq tsarakuyänampaq. Mana kachakaq qeshyawan kaqkuna imakunapa pasayänampaq kaqkunaqa, “ Wanunampaq ichikllana pishiptin” neq recuadruchömi këkan. Peru manam llapan qeshyëkaqkunatsu tsëkunapa pasayan, ni recuadruchö ninqannö qatinallamantsu tsëkunata sientiyan. Tsënö kaptimpis, cäsi llapanmi mëqan kaqllatapis sientiyan.

Kuyashqa kastantsik wanuriptinqa, alläpa allim kanman juk amïguwan parlariqa. Wanunqanyaq cuidaq kaqkunata y wakin familiankunataqa, itsa yanaparinqa kuyashqa kastankuna manana sufrikäyanqanta nirinqantsik. Alläpa kuyakïwanmi nunakunata kamaq Diosnintsikqa kënö nimantsik: “Wanushqakunaqa manam imatapis musyayannatsu” (Eclesiastes 9:5).

Mana kachakaq qeshyawan familiantsik këkaptinllatsu manam Diosmanqa confiakïta puëdintsik, sinöqa wanuriptin llakishqa këkarnimpis pëmanqa confiakïkänantsikllam. Diosqa nunakunapa alli rurëninkunawan y shumaq parlakïninkunawanmi yanapamantsik. Dörin kënö willakun: “Wakinkuna yanapayämänantam jaqirqä. Rasumpa kaqchöqa, tsëläya yanapayämänampaq kaqtaqa manam ichikllapis pensayarqätsu. Qowawan noqaqa Jehovä kënö niyämanqantam següru këkäyarqä: ‘Këchömi noqa këkä yanapayänaqpaq’. Tsëtaqa manam imëpis qonqashaqtsu”.

Rasumpa kaqchöqa, Jehovämi mas alli kaq cuidakoqqa. Kamamaqnintsik karninmi, pëqa alleq musyan imanö sientikunqantsikta. Jehoväqa llakikunqantsik junaqkuna yanapamënintsikta y kallpata qomënintsiktam puëdin, y tsëta rurëtam munan. Peru alläpa kushikïpaqqa, Diosnintsik wanïta chipyëpa ushakäratsinampaq y yarpëninchö millonllëpayan nunakunata kawaritsimunampaq änikunqanta musyanqantsikmi (Juan 5:28, 29; Revelacion [Apocalipsis] 21:3, 4). Këkuna cumplikäriptinqa, apostol Pablunömi kënö nishun: “Wanï, ¿mëchötaq vencikoq këniki këkan? Wanï, ¿mëchötaq tukshikoqniki këkan?” (1 Corintius 15:55).