Ir al contenido

Ir al índice

¿Jas kubʼij ri Biblia chrij ri clima cho ri uwach Ulew y ri kʼaslemal pa ri petinaq?

¿Jas kubʼij ri Biblia chrij ri clima cho ri uwach Ulew y ri kʼaslemal pa ri petinaq?

 «Kimik ri qʼij más kporon chik. Más kqariq chi kʼax cho ri uwach Ulew» (The Guardian).

 Are ri winaq e bʼanowinaq kʼax che ri uwach Ulew. E kʼi winaq che kʼo nim ketaʼmabʼal kkibʼij che ronojel ri kkibʼan ri winaq kubʼano che más kporon chi ri qʼij kimik. Rumal ri ukʼatanal ri qʼij kʼextajinaq ri clima cho ri uwach Ulew y uyaʼom kʼi kʼax. Chqilampeʼ jujun chke:

  •   Pa jujun taq lugares más kporon ri qʼij, ktzaj ri jaʼ, kubʼan nimaʼq taq poroʼn, pa nikʼaj chik kubʼan nimaʼq taq jabʼ y kok pa kachoch ri winaq.

  •   Ri nimaʼq taq saq tew che kʼo cho ri uwach Ulew tajin kejarik.

  •   Ri jaʼ che kʼo pa ri plo tajin knimarik.

 Pa ronojel ri uwach Ulew más tajin kubʼan kʼax ri qʼaqʼ, ri jabʼ, ri kaqiqʼ y nikʼaj chik. Ri wuj The New York Times xubʼij ri tajin kkʼulmataj pa 193 tinamit: «Ri uwach Ulew jetaneʼ tajin kutaʼ tobʼanik». Rumal che ri clima amaqʼel kkʼextajik wariʼ ubʼanom che ri winaq kkiriq kʼax rumal ri desastres naturales y kekamik. Rumal laʼ ri Organización Mundial de la Salud kubʼij: «Are waʼ ri más kyaʼow yabʼil chke konojel ri winaq».

 Paneʼ je wariʼ, kqakubʼsaj qakʼuʼx che pa ri petinaq kqariq na utzilal. Ri Biblia kchʼaw chrij ri tajin kkʼulmataj kimik. Xuqujeʼ kubʼij che kojkunik kqakubʼsaj qakʼuʼx che ri Dios kusukʼumaj na ri uwach Ulew pa ri petinaq.

¿La kʼo profecías kechʼaw chrij ri clima?

 Je kʼolik. Ri Biblia kchʼaw chrij ri tajin kkʼulmataj kimik, che ri uqʼaqʼal ri qʼij, ri jabʼ, ri kaqiqʼ y nikʼaj chik kuya kʼax.

 Profecía: «Ksach la kiwach ri kesachow uwach ri uwach ulew» (Apocalipsis 11:18).

 Ri Biblia kubʼij che kopan na jun tiempo che ri winaq kkibʼan na kʼax che ri uwach Ulew. Y qastzij wariʼ: rumal che ri qʼij sibʼalaj qʼaqʼ uwach tajin kubʼan kʼax che ri uwach Ulew.

 Wajun profecía riʼ kukʼut chqawach che ri winaq kekun taj kkisukʼumaj ri uwach Ulew. We kiwilo chilaʼ kubʼij che ri Dios kusachisaj na kiwach ri winaq che kkibʼan kʼax che ri uwach Ulew. Paneʼ e kʼo jujun winaq che kʼo jun utz kanimaʼ y kkikoj kichuqʼabʼ che usukʼumaxik ri uwach Ulew. Are kʼu, kekun taj kekiqʼatej ri kebʼanow kʼax che ri uwach Ulew.

 Profecía: «Kekʼojiʼ na jastaq xibʼibʼal» (Lucas 21:11).

 Ri Biblia kubʼij che kekʼojiʼ na xibʼibʼalalaj taq jastaq, y are laʼ ri tajin kkʼulmataj kimik. Rumal che sibʼalaj kporon ri qʼij ubʼanom che kkʼulmataj desastres naturales cho ronojel ri uwach Ulew. Ri winaq kkixeʼj kibʼ rumal che kkichomaj che ksach na uwach ri uwach Ulew rumal jun desastre natural.

 Profecía: «Pa ri kʼisbʼal taq qʼijol, kepe na kʼaxalaj taq qʼij. Kekʼojiʼ na winaq ri kkiloqʼoqʼej kibʼ chkibʼil kibʼ, ri kkiloqʼoqʼej ri pwaq, […] man chʼajchʼoj ta ri kikʼaslemal, […] man e kuyenelabʼ taj, […] kkijach taq kachiʼl pa kiqʼabʼ ri kikʼulel» (2 Timoteo 3:1-4).

 Ri Biblia kubʼij ri itzel kibʼantajik ri winaq, che ubʼanom che kʼextajinaq ri clima re ri uwach Ulew. Ri e qʼatal taq tzij y ri e nimaʼq taq kʼayij are más kechoman chrij ri pwaq y are ta kechoman chrij ri kʼax che kkiriq na ri winaq pa ri petinaq. Paneʼ junam kechakunik, ketaʼm taj jas kkibʼano rech kuriq ta chi kʼax ri uwach ulew.

 Rukʼ ri kubʼij ri profecía, qetaʼm che ri winaq kkikʼex ta ri kibʼantajik rech kkichajij ri uwach Ulew. Xaneʼ, ri Biblia kubʼij che ri winaq che je kibʼantajik wariʼ «kenimataj na» (2 Timoteo 3:13).

¿Jasche che qetaʼm che ri Dios kusukʼumaj na ri uwach Ulew?

 Ri Biblia kubʼij che ri Jehová a nim kril wi ri uwach Ulew y kel ukʼuʼx chke ri winaq. Chqilampeʼ oxibʼ textos re ri Biblia che kukʼutu che ri Dios kusukʼumaj na ri uwach Ulew:

  1.  1. Ri Dios «ri xbʼanow ri ulew [xubʼano] rech man xaq ta katolik xaneʼ kekʼojiʼ winaq chuwach» (Isaías 45:18).

     Ri Dios kubʼan na ri urayibʼal cho ri uwach Ulew (Isaías 55:11). Y kuya ta bʼe chke ri winaq kkisachisaj uwach.

  2.  2. «Ri e machʼalik kkechbʼej na ri uwach ulew kejeqiʼ na pa tzʼaqatalaj jamaril. Ri e utzalaj taq winaq kkechbʼej na ri ulew kejeqiʼ kʼu na chuwach chbʼe qʼij saq» (Salmo 37:11, 29).

     Ri Dios kubʼij che ri utzalaj taq winaq kkechbʼej na ri uwach Ulew y kkʼojiʼ na jamaril chkixoʼl.

  3.  3. «Ri e itzel taq winaq [...] kebʼoq na bʼik» (Proverbios 2:22).

     Ri Dios kusachisaj na kiwach ri winaq che kkibʼan itzelal y ri tajin kkibʼan kʼax che ri uwach Ulew.

Ri kubʼan na ri Dios pa ri petinaq

 ¿Jas kubʼan ri Dios che usukʼumaxik ri uwach Ulew? Are kukoj na ri uQʼatbʼal tzij che kʼo pa ri kaj che usukʼumaxik (Mateo 6:10). Ri Dios kubʼij ta na chke ri e qʼatbʼal tzij are chiʼ kusukʼumaj ri uwach Ulew. Ri uQʼatbʼal tzij ri Dios kkʼojiʼ na che ukʼexwach ri kiqʼatbʼal tzij ri winaq (Daniel 2:44).

 ¡Wariʼ are utzalaj taq noticias chke ri winaq y che ri uwach Ulew! (Salmo 96:10-13). Chawilaʼ ri tewchibʼal che kuya na ri Jehová rumal ri uQʼatbʼal tzij:

  •   Kusukʼumaj na ri clima

     Ri kubʼij ri Biblia: «Chkikot ri chaqiʼj uwo saq, chaqiʼj ulew; chnoj che jajatem, chkotzʼiʼjanoq» (Isaías 35:1).

     Ri kuya ubʼixik chrij ri petinaq: Ri Jehová kusukʼumaj na ronojel ri kʼax che kibʼanom ri winaq che ri uwach Ulew.

  •   Kubʼano che kʼo ta chi desastres naturales

     Ri kubʼij ri Biblia: Ri Jehová «xukʼex ri nimalaj kaqiqʼ pa musmul jabʼ, ri uwach ri jaʼ xjamarik» (Salmo 107:29).

     Ri kuya ubʼixik chrij ri petinaq: Ri Jehová kkunik kusach na uwach ri desastres naturales. Ri winaq kkiriq ta chi kʼax rumal ri qʼaqʼ, ri kaqiqʼ, ri nimaʼq taq jabʼ y nikʼaj chik.

  •   Kukʼut chqawach ri kqabʼan che uchajixik ri uwach Ulew

     Ri kubʼij ri Biblia: «Keʼinyaʼ anoʼj, kinkʼut na ri bʼe chawach ri katereneʼj» (Salmo 32:8).

     Ri kuya ubʼixik chrij ri petinaq: Ri Jehová xuya chke ri winaq che kekunik kkichajij ri uwach Ulew (Génesis 1:28; 2:15). Ri areʼ kukʼut na chqawach ri kqabʼan che ubʼanik. Kqetaʼmaj na uchajixik ronojel ri ubʼanom ri Dios y kqabʼan ta kʼax che ri uwach Ulew.

a Jehová are ri ubʼiʼ ri Dios (Salmo 83:18). Chawilaʼ ri kʼutunem «¿Jachin laʼ ri Jehová?».