Sigui pa e contenido

LOKE HOBENNAN SA PUNTRA

Ta Asina Malo pa Papia Palabra Malo?

Ta Asina Malo pa Papia Palabra Malo?

“Mi a custumbra di tende asina tanto palabra malo cu ya esey no ta molestia mi mas. E ta casi normal pa mi.”—Christopher, 17 aña.

“Tempo mi tabata mas jong, mi tabata papia hopi palabra malo. Mi a pega hopi lihe cu e mal custumber ey pero tabata dificil pa stop cu ne.”—Rebecca, 19 aña.

 Test

  •   Con bo ta reacciona ora otro hende ta papia palabra malo?

    •  Mi no sa mes; e ta normal pa mi.

    •  E ta molestia mi un poco, pero mi por biba cu ne.

    •  E ta molestia mi hopi; mi gewoon no por custumbra cu ne.

  •   Abo mes sa papia palabra malo?

    •  Nunca

    •  De bes en cuando

    •  Hopi

  •   Bo ta mira esey como algo serio?

    •  Tin cos pio cu esey

    •  E ta hopi serio

 Dicon ta importante pa pensa riba dje?

 Bo ta mira papiamento di palabra malo como un asunto serio? Kisas bo ta bisa: “No echt. Tin cos pio cu esey ta pasa na mundo. Ademas, tur hende ta papia palabra malo.” Pero, esey ta berdad? Aunke kisas bo no ta kere, tin hopi hende cu no ta papia palabra malo. Nan ta tene cuenta cu algun cos cu otro hende no sa mes di dje. Por ehempel:

  •  No ta bay djis pa e palabra malo. Loke bo ta papia ta refleha loke bo tin den bo curason. Si bo ta papia palabra malo, eigenlijk bo ta mustra cu bo no tin cu nes cu sintimento di otro hende. Esey ta e clase di hende cu bo ta?

     Bijbel ta bisa: “E cosnan cu ta sali for di boca ta bini di curason.”—Mateo 15:18.

  •  Si bo ta papia palabra malo, otro hende por pensa malo di bo. E buki Cuss Control ta bisa: “E manera cu nos ta papia por determina ken nos amigonan lo ta, e respet cu nos lo haya di nos famia y coleganan di trabou, con nos relacion cu otro hende lo ta, cuanto influencia nos lo tin riba otro hende, si nos lo haya trabou of promocion na trabou y con hende cu no conoce nos ta mira nos.” Anto e ta sigui bisa: “Puntra bo mes si bo relacion cu otro hende por bira mihor si bo stop di papia palabra malo.”

     Bijbel ta bisa: “Kita tur tipo di ... papiamento di cos ofensivo for di boso.”—Efesionan 4:31.

  •  Palabra malo no ta laga bo parce dje great ey, manera bo ta kere. Dr. Alex Packer ta bisa den su buki How Rude!: “Hende cu ta papia palabra malo tur ora ta molestia esnan cu ta scucha nan.” El a sigui bisa cu un vocabulario yen di palabra malo “ta mustra cu bo no tin inteligencia, humor of empatia. Si bo no tin nada drechi di papia, no ta papia cla y no ta uza imaginacion, lo bo no tin mucho cos den bo cabes tampoco.”

     Bijbel ta bisa: “No laga ningun palabra putri sali for di boso boca.”—Efesionan 4:29.

Kico bo por haci?

  •   Pone un meta. Purba di keda sin papia palabra malo den un luna of menos. Marca cada dia cu bo logra haci esey riba un kalender of tabel pa wak bo progreso. Pero, pa bo alcansa bo meta, bo tin cu tuma mas paso. Por ehempel:

  •  Evita entretenimento cu por yena bo mente cu palabra malo. Bijbel ta bisa: “Mal compania ta daña bon custumber.” (1 Corintionan 15:33) “Compania” no ta solamente hende pero tambe entretenimento manera pelicula cu bo ta wak, video game cu bo ta hunga y e musica cu bo ta scucha. Kenneth, di 17 aña, ta bisa: “Tin biaha, djis pasobra un cantica tin un bon beat, bo ta haya bo ta cant’e sin tene cuenta cu e tin palabra vulgar aden.”

  •  Mustra cu bo ta un hoben madura. Tin hende ta uza palabra malo pasobra nan ta kere cu esey ta laga nan parce hende grandi. Pero, ta net contrario. Bijbel ta bisa cu hende madura ta “uza nan capacidad di compronde ... pa distingui loke ta bon for di loke ta malo.” (Hebreonan 5:14) Nan no ta rebaha nan mes djis pa “impresiona” otro hende.

 En realidad palabra malo ta susha bo mente y tambe di otronan cu pensamento indecente. Ya caba tin suficiente cosnan indecente den e mundo aki. Cuss Control ta bisa: “No contribui na esey. Haci bo parti pa limpia e medio-ambiente verbal. Lo bo sinti bo mihor y otro hende lo tin mas respet pa bo tambe.”