Sigui pa e contenido

Sigui pa e index

Bijbel di Bedell Ta Yuda Hende Compronde Bijbel Mas Mihor

Bijbel di Bedell Ta Yuda Hende Compronde Bijbel Mas Mihor

ORA e lider religioso Ingles William Bedell a bay Irlanda na 1627, el a haya un situacion hopi straño. Irlanda, un pais caminda mayoria di hende ta catolico, tabata ser goberna pa Gran Britania caminda mayoria di hende tabata protestant. Reformadornan protestant ya a traduci Bijbel na varios idioma cu hende ta papia na Europa. Pero tabata parce cu ningun hende no tabata interesa pa traduci Bijbel na e idioma Irlandes.

Bedell tabata convenci cu “no mester neglisha [e Irlandesnan] djis pasobra nan no sa Ingles.” Pesey el a pone meta pa cuminsa traduci Bijbel na e idioma Irlandes. Pero el a haya oposicion severo, specialmente di e protestantnan. Dicon?

NAN NO TABATA KIER PA HENDE PAPIA IRLANDES

Bedell a dicidi di siña Irlandes. Ora el a bira rector di Trinity College na Dublin, el a anima e studiantenan pa nan uza e idioma Irlandes. Y el a haci mescos ora el a bira obispo di Kilmore. Loke ta interesante ta cu ora Reina Elizabeth I di Inglatera a funda Trinity College, su meta tabata pa e scol ey produci lidernan religioso cu por siña habitantenan di su pueblo e mensahe di Bijbel den nan propio idioma. Bedell a purba di logra e meta ey.

Den e area cu ta cay bou di e obispo di Kilmore, mayoria di hende tabata papia Irlandes. Pesey Bedell a insisti pa e haya lidernan religioso cu ta papia Irlandes. El a haci esaki a base di e palabranan di apostel Pablo na 1 Corintionan 14:19 cu ta bisa: “Den un congregacion mi ta prefera di papia cinco palabra cu hende por compronde—pa mi por instrui otro hende—cu papia 10.000 palabra den otro idioma” cu hende no ta compronde dje bon ey.

Pero personanan cu autoridad a busca tur manera pa strob’e di logra su meta. Segun algun historiador, tabatin hende cu ta pensa cu e uzo di e idioma Irlandes tabata forma un “menasa pa e Estado” y otronan tabata bisa cu esey “no tabata na bienestar di e Gobierno.” Tin hende tabata pensa cu tabata mas mihor pa Inglatera tene e Irlandesnan den ignorancia. Hasta nan a traha varios ley pa prohibi e Irlandesnan di papia nan propio idioma y sigui nan tradicionnan, y pa forsa nan pa siña e idioma y tradicionnan di Inglatera.

BEDELL SU PROYECTO DI BIJBEL

E punto di bista dictatorial ey no a spanta Bedell. Na comienso di decada di 1630, el a cuminsa traduci Bijbel for di Ingles pa Irlandes uzando King James Version di aña 1611. E tabata kier a traduci un Bijbel cu mayoria di hende por a compronde. E tabata convenci cu tanten cu hende pober no por compronde Bijbel, nan lo no por haya e caminda cu ta hiba na bida eterno.—Juan 17:3.

Bedell no tabata e prome persona cu tabata pensa asina. Mas o menos un 30 aña prome, William Daniel, kende tambe tabata un obispo, a ripara con dificil ta pa haya sa kico Bijbel ta siña ora bo tin Bijbel den un idioma cu bo no ta compronde. Siendo cu Daniel a traduci e Scritura Griego Cristian na Irlandes, Bedell a dicidi di traduci e Scritura Hebreo na Irlandes. Loke awe ta conoci como e Bijbel di Bedell ta inclui tanto su propio obra como esun di William Daniel. E Bijbel ey tabata e prome Bijbel completo na Irlandes, y pa 300 aña largo e tabata e unico version na Irlandes.

Bedell, kende tabata experto den Hebreo, a haya dos persona cu nan idioma materno ta Irlandes pa yud’e traduci Bijbel for di Ingles pa Irlandes. Despues Bedell hunto cu un of dos ayudante confiabel a controla y drecha cada versiculo cuidadosamente. Nan a uza e siguiente obranan di consulta: e Septuaginta Griego, un manuscrito di Bijbel na Hebreo cu tabata hopi valioso y un version Italiano cu un teologo Suiso cu yama Giovanni Diodati a traduci.

E team di traduccion a sigui e ehempel di e traductornan di e King James Version; hopi di e traductornan aki Bedell tabata conoce personalmente. Nan a uza e nomber personal di Dios varios caminda den nan traduccion di Bijbel. Por ehempel na Exodo 6:3, nan a traduci Dios su nomber “Iehovah.” Bo por haya e manuscrito original di Bedell na e bibliotheek Marsh cu ta keda na Dublin, e capital di Irlanda.—Wak e cuadro “Bedell Su Obra Ta Haya Reconocemento.”

FINALMENTE NAN A PUBLICA BEDELL SU BIJBEL

Bedell a caba di traduci su Bijbel rond di aña 1640. Pero e no por a public’e di biaha. Dicon no? Pasobra ainda e tabata haya oposicion severo. Pa malo algun hende a daña e nomber di e traductor principal di Bedell su team cu e meta pa desacredita su trabou. Y hasta nan a logra pa nan arest’e y ser’e den prizon. Comosifuera no ta basta, na 1641 un guera violento y sangriento a cuminsa ora e Irlandesnan a rebeldia contra Inglatera. A pesar cu Bedell tabata di Inglatera, toch e Irlandesnan a proteh’e pa un tempo pasobra nan a ripara cu e tabatin un interes sincero den nan. Pero finalmente, soldaatnan rebelde a encarcel’e den un prizon caminda e situacion tabata hopi malo. Y esey mes a pone muri mas lihe, esta, na aña 1642. El a muri prome cu nan a publica su obra.

Portada di e manuscrito original di Bedell, rond di 1640, y su Bijbel cu nan a publica na 1685

E obra di Bedell casi a bay perdi por completo ora cu nan a plunder y destrosa su cas. Menos mal cu un bon amigo di dje a logra scapa tur e documentonan cu Bedell a traduci. Cu tempo, Narcissus Marsh, kende despues a bira arsobispo di Armagh y e arsobispo principal di Iglesia di Irlanda, a haya e documentonan ey. Anto e cientifico Robert Boyle a duna Marsh placa pa e por publica Bedell su Bijbel, y na aña 1685, Marsh a tuma curashi pa public’e.

UN LOGRO CHIKITO PERO IMPORTANTE

Bedell su Bijbel no a bira un Bijbel conoci rond mundo. Pero toch, e logro chikito ey tabata importante pa yuda hende compronde Bijbel mas mihor, specialmente esnan cu ta papia Irlandes na Irlanda, Escocia y otro paisnan. Porfin nan por a satisface nan necesidad spiritual ya cu nan por a lesa e Palabra di Dios den nan propio idioma.—Mateo 5:3, 6.

“Ora nos a lesa Bedell su Bijbel, nos a sinti comosifuera ta Dios a papia cu nos den nos propio idioma. Esaki tabata algo sumamente importante cu a habri caminda pa ami cu mi famia siña e maraviyoso berdadnan cu tin den Bijbel”

Te awe e Bijbel di Bedell ta sigui yuda esnan cu ta busca e berdad y cu kier siña conoce Dios. Un persona di habla Irlandes, cu recientemente a haya sa kico Bijbel ta siña realmente, a bisa: “Ora nos a lesa Bedell su Bijbel, nos a sinti comosifuera ta Dios a papia cu nos den nos propio idioma. Esaki tabata algo sumamente importante cu a habri caminda pa ami cu mi famia siña e maraviyoso berdadnan cu tin den Bijbel.”