Onlad karga

Onlad saray karga

Say Ninive et balbaleg tan marakdakep a syudad nensaman

Kasin Antam La?

Kasin Antam La?

Antoy agawa ed Ninive kayari na panaon nen Jonas?

NEN manga taon 670 B.C.E., say Asirya so sankabalegan ya empiryo ed interon mundo. Imbaga na The British Museum Blog ya say sakop na Asirya et “manlapud Ciprus diad sagur ya anggad Iran diad bukig, tan wala ni ingen so panaon ya sakop to anggan say Ehipto.” Diad saman, say capital to ya Ninive so sankabalegan ya syudad ed interon mundo. Dakel ditan iray balibalin parke, angkakabaleg iran palasyo, tan maawang iran librarya. Walay nabasa ed saray padir diad Ninive ya si Arin Ashurbanipal et tinawag toy sarili to ya “ari na mundo.” Diad uley to et singa imposiblin nasakop na arum ya bansa so Asirya tan Ninive.

Say empiryo na Asirya so sankabiskegan ya bansa nensaman tan maawang so sakop to

Pero anggano say Asirya so sankamakapanyarian ya bansa diad saman, oniay imbaga na propeta nen Jehova ya si Sofonias: “Deralen [nen Jehova so] Asirya, tan pagmaliwen ton agnapanayaman so Ninive, tan namagaan a singa desierto.” Tan onia so imbaga nen Nahum ya sakey met a propeta nen Jehova: “Manamsam kayoy pilak, manamsam kayoy balitok! . . . Anggapo lay karga na syudad, ataynanan tan aderal la itan! . . . Onarawi ed sika so amin a makanengneng ed sika tan ibaga ran, ‘Aderal lay Ninive!’” (Sof. 2:13; Nah. 2:9, 10; 3:7) Seguro saramay akarengel ed sarayan propesiya et agmakapanisia tan naisip dan: ‘Imposible itan, siopay makatalo ed Asirya ey?’

Agla napanayaman tan singa la desierto so Ninive!

Pero agawa so singa imposible! Antis na taon 600 B.C.E., say Asirya et asakop na Babilonia tan Medo. Ag-abayag et inabandona la itan na totoo tan alingwanan la itan. Base ed im-publish na The Metropolitan Museum of Art, “ag-abayag et nagmaliw ya abandonado so Ninive tan atabonan, tan say pakabasaan labat ed satan et diad Biblia.” Imbaga na Biblical Archaeology Society Online Archive ya nen kagagapo na 1800’s, “anggapoy makaamta no talaga kasin wala itan ya balbaleg ya syudad ed Asirya nensaman.” Balet nen 1845, say archaeologist ya si Austen Henry Layard et ginapoan ton kotkoten so posiblin kawalaan na syudad na Ninive. Base ed saray akotkot to, talagan baleg tan balibalin syudad so Ninive nensaman.

Say impakasumpal na saray propesiya tungkol ed pakaderal na Ninive et mamapabiskeg ed tiwala tayo ya naderal met iray gobierno ed panaon tayo ta atan so impropesiya na Biblia.—Dan. 2:44; Apo. 19:15, 19-21.