Daniel 2:1-49

  • Makapagonigon a kugip nen Arin Nabucodonosor (1-4)

  • Agnibaga na saray makabat a lalaki so kugip (5-13)

  • Kinmerew na tulong ed Dios si Daniel (14-18)

  • Dayew ed Dios lapud impangipaamta toy sekreto (19-23)

  • Imbaga nen Daniel so kugip na ari (24-35)

  • Kabaliksan na kugip (36-45)

    • Temeken na bato na Panarian so imahen (44, 45)

  • Pinagalangan na ari si Daniel (46-49)

2  Diad komaduan taon na panuuley nen Nabucodonosor, wala ray akugip to, kanian sikatoy* naaburido+ tan agmakaugip.  Kanian impatawag na ari iray managmahikon saserdote, managparles, managsalamangka, tan saray Caldeo* pian ibaga rad sikato iray kugip to. Kanian linmoob tan inmalagey ira ed arapan na ari.+  Insan inkuan na ari ed sikara: “Walay akugip ko, kanian naaburido ak* ta labay kon naamtaan no anto imay akugip ko.”  Oniay inkuan na saray Caldeo diad lenguahen Aramaiko:*+ “O ari, manbilay ka komon ya andi-angga. Ibagam ed saray lingkor mo so kugip, tan ipaamta mi so kabaliksan na satan.”  Inmebat so ari ed saray Caldeo: “Agko la umanen iyan salitak: No agyo nipaamta ed siak so kugip tan say kabaliksan to, nategtegteg so laman yo, tan magmaliw a kasilyas na publiko* so kaabungan yo.  Balet no nipaamta yoy kugip tan say kabaliksan to, ikdan ta kayo na saray regalo, tumang, tan baleg a kagalangan.+ Kanian ipaamta yod siak so kugip tan say kabaliksan to.”  Inmebat ira lamet tan inkuan da: “Ibaga komon na ari ed saray lingkor to so kugip, tan ipaamta mi so kabaliksan na satan.”  Inmebat so ari: “Nalilikas kon parurukeyen yo labat so panaon, ta amta yon agko la umanen so salitak,  a no agyo nipaamta ed siak so kugip, walay saksakey a sentensia ed sikayon amin. Kanian nampapaknaan yoy mantila tan mamalikdo ed siak, anggad manguman lay kipapasen. Ibaga yod siak so kugip, pian naamtaan kon sarag yon ipaamtad siak so kabaliksan to.” 10  Inmebat ed ari iray Caldeo: “Anggapoy too ed dalin* a makasarag ed kerew na ari, ta anggapo ni makapanyarin ari odino gobernador ya akapangitepet na ontan ed siopaman a managmahikon saserdote, managparles, odino Caldeo. 11  Mairap so kekerewen na ari, tan anggapoy siopaman a makasarag a mangipaamta ed saya ed ari nilikud ed saray dirios ya agmanaayam a kaiba na saray totoo.”* 12  Lapud saya et sinmanok a maong so ari tan ingganggan ton pateyen so amin a makabat a lalaki ed Babilonia.+ 13  Sanen nipaakseb so ganggan tan pateyen da la iray makabat a lalaki, inanap day Daniel tan saray kaiba to pian pateyen da met ira. 14  Diad saman et mataktika tan maalwar ya akitongtong si Daniel ed si Arioc a manunan guardia na ari, a linman mamatey ed saray makabat a lalaki ed Babilonia. 15  Intepet tod si Arioc ya opisyal na ari: “Akin et ontan lay inkaruksa na ganggan na ari?” Diad saman et impaamta nen Arioc ed si Daniel so agawa.+ 16  Kanian linmoob si Daniel tan kinerew tod ari ya ikdan toy panaon pian nibaga tod ari so kabaliksan na kugip. 17  Insan linmay Daniel ed abung to tan impaamta tod saray kakaiba ton si Hananias, Misael, tan Azarias no antoy agawa. 18  Kinerew tod sikara a mikasi ra ed Dios na tawen ya ipaamta tod sikara iyan sekreto, pian agda pateyen si Daniel tan saray kakaiba to pati saray arum a makabat a lalaki ed Babilonia. 19  Insan diad sakey a pasingawey ed labi, nipaamta ed si Daniel so sekreto.+ Kanian indayew nen Daniel so Dios na tawen. 20  Inkuan nen Daniel: “Narayew komon so ngaran na Dios ya anggad angga,*Ta sikato labat so lapuan na karunongan tan pakayari.+ 21  Uumanen to iray panaon tan tiempo,+Eekalen to iray arari tan tuturoen to iray arari,+Iikdan toy karunongan iramay makabat tan iikdan toy pikakabat iramay walaay pakatebek.+ 22  Ipapaamta to iray aralem a bengatla tan saray akaamot a bengatla,+Amta to no antoy walad kabilungetan,+Tan walad sikato so liwawa.+ 23  Sika, O Dios na saray inmuunan atateng ko, so pisalamatan tan dayewen ko,Lapud inikdan mo ak na karunongan tan pakayari. Tan impaamtam ed siak imay kinerew mi ed sika;Impaamtam ed sikami so pampapagaan na ari.”+ 24  Insan linmay Daniel ed si Arioc a tinuro na ari a mamatey ed saray makabat a lalaki ed Babilonia,+ tan inkuan tod sikato: “Agmo papateyen so anggan siopa ed saray makabat a lalaki ed Babilonia. Iyarap mo ak ed ari, tan ibagak ed sikato so kabaliksan na kugip to.” 25  Inyarap a tampol nen Arioc si Daniel diad ari tan inkuan tod sikato: “Akaromog ak na sakey a laki ed saray narel ed Juda+ a makapangipaamta ed ari no antoy kabaliksan na kugip.” 26  Oniay inkuan na ari ed si Daniel, a nginaranan na Beltesazar:+ “Sarag mo ta’n ipaamta ed siak so akugip ko tan say kabaliksan to?”+ 27  Inmebat si Daniel ed ari: “Anggapo ed saray makabat a lalaki, managparles, managmahikon saserdote, tan saray astrologo so makapangibaga ed ari na samay tetepeten ton sekreto.+ 28  Balet walay Dios ed katawenan a Manangiparungtal ed saray sekreto,+ tan impaamta tod Arin Nabucodonosor no antoy nagawa ed kaunoran iran agew. Nia so kugip mo, tan saray pasingawey ya anengneng mo sanen akadukol ka: 29  “Sanen akadukol ka, O ari, nipaarap so kanonotan mod nagawa ed arapen, tan impaamtad sika na samay Manangiparungtal ed saray sekreto no antoy nagawa. 30  Balet niparungtal ed siak iyan sekreto aliwan lapud mas marunong ak nen say siopaman a manbibilay; noagta pian nipaamta ed ari so kabaliksan na kugip tan naamtaan mo no antoy walad kanonotan mo.+ 31  “Onnenengneng ka, O ari, tan walay anengneng mon balbaleg ya imahen.* Satan a balbaleg tan masmasnag ya imahen et akaalagey ed arapan mo tan makapataktakot so itsura to. 32  Say ulo na imahen et puron balitok,+ say pagew to tan saray taklay to et pilak,+ tan say eges to tan saray ulpo to et gansa,+ 33  saray bikking to et balatyang,+ tan saray sali to et balatyang ed arum a parte tan pitek* ed arum a parte.+ 34  Legan kan onnenengneng, walay baton atapyas, aliwan diad panamegley na saray lima, tan kinmena itan ed imahen diad sali ton balatyang tan pitek kanian atemek iratan.+ 35  Diad saman et aminpinsan ya atemek so balatyang, pitek, gansa, pilak, tan balitok tan nagmaliw iratan a singa taep a nanlapud panag-ilikan ed panaoy tiagew, tan intikyab iratan na dagem kanian agla ra naromog. Balet nagmaliw a baleg a palandey imay baton kinmena ed imahen, tan nilaknaban toy interon dalin. 36  “Saya imay kugip, tan ibaga mi natan ed ari so kabaliksan to. 37  Sika, O ari—say ari na saray arari, ya angiteran na Dios na tawen ed panarian,+ pakayari, biskeg, tan gloria, 38  tan angiyawatan tod saray totoo inerman so panaayaman da, pati saray ayayep tan manok, tan say impasen ton manuley ed saratan ya amin+—sika so ulo a balitok.+ 39  “Balet kayarim et ontalindeg so sananey a panarian+ a mas abeba nen say sika; insan sananey nin panarian, samay komatlo, say gansa, so manuley ed interon dalin.+ 40  “Nipaakar ed komapat a panarian, magmaliw itan a mabiskeg a singa balatyang.+ Ta no panon a bubuyaken tan tetemeken na balatyang so amin a bengatla, on, singa balatyang a manetemek, buyaken tan temeken to irayan amin.+ 41  “Tan singa anengneng mo a gawad pitek* so arum a parte tan gawad balatyang so arum a parte na saray sali tan gamet, say panarian et naapag, balet anggan panon et anawet itan lapud samay balatyang, a singa anengneng mo a say balatyang et alaokan na pitek. 42  Tan lapud saray gamet na sali et balatyang so arum a parte tan pitek so arum a parte, say panarian et mabiskeg ed arum a parte tan lupok ed arum a parte. 43  Singa anengneng mo a say balatyang et alaokan na pitek, onlaok iratan ed totoo;* balet ag-iratan manpeketan, no panon a say balatyang et ag-onlaok ed pitek. 44  “Diad saray agew na saratan ya arari, say Dios na tawen et mangiletneg na panarian+ ya agbalot naderal.+ Tan sayan panarian et agniiter ed anggan siopan totoo.+ Buyaken tan panganggaen to irayan amin a panarian,+ tan saya labat so mansiansia ed andi-anggaan,+ 45  a singa anengneng mon atapyas ed palandey so sakey a bato, aliwan diad panamegley na saray lima, tan tinemek na satan so balatyang, gansa, pitek, pilak, tan say balitok.+ Impaamta na Makapadinayew a Dios ed ari so nagawa ed arapen.+ Tan say kugip et tua, tan napanmatalekan so kabaliksan na satan.” 46  Diad saman et dinmakmomo si Arin Nabucodonosor ed arapan nen Daniel tan pinagalangan to. Tan ingganggan na ari a sikatoy naikdan na regalo tan insenso. 47  Inkuan na ari ed si Daniel: “Tua a say Dios yo et Dios na saray dirios tan Katawan na saray arari tan Manangiparungtal ed saray sekreto, lapud niparungtal mo iyan sekreto.”+ 48  Insan inyatagey na ari si Daniel tan inikdan toy dakerakel a mararakep a regalo, tan ginawa ton manuley ed interon probinsya* na Babilonia+ tan manunan prepekto a manguuley ed amin a makabat a lalaki ed Babilonia. 49  Tan diad kerew nen Daniel, tinuro na ari si Sadrac, Mesac, tan Abednego+ ya administrador na probinsya* na Babilonia, balet diad palasyo na ari so nanlingkoran nen Daniel.

Paimanod leksab

Literal, “say espiritu to et.”
Salanti, grupo na saray marunong ed panagparles tan astrolohiya.
Literal, “so espirituk.”
Say Da 2:4b ya anggad 7:28 et orihinal a nisulat ed Aramaiko.
Odino posiblin, “panagtambakay basura; bunton na saray tai na ayep.”
Odino “amagan dalin.”
Literal, “a kaibay laman.”
Odino “manlapud andi-anggaan ya anggad andi-anggaan.”
Odino “estatua.”
Odino “inluto (minoldi) a pitek.”
Literal, “pitek na managdamili.”
Odino “saray ilalak na katooan,” salanti, say karaklan a totoo.
Odino “nasasakopan a distrito.”
Odino “nasasakopan a distrito.”