Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Duzu A Le Senle Tandane Ne? Asoo Yemɔ Ala A Le Hɛɛle Anzɛɛ Gehenna Ɔ?

Duzu A Le Senle Tandane Ne? Asoo Yemɔ Ala A Le Hɛɛle Anzɛɛ Gehenna Ɔ?

Baebolo ne bua kɛ

 Senle tandane ne le sɛkɛlɛneɛ mɔɔ kile kɛ bɛbazɛkye debie bɔkɔɔ. Ɔle kɛ Gehenna ala la noko ɔle ngakyile ɔfi hɛɛle mɔɔ le alesama kɔsɔɔti nla la anwo.

Tɛ tandane kpalɛ ɔ

 Baebolo ngyehyɛnu nnu mɔɔ ka “senle tandane ne” anwo edwɛkɛ la kile kɛ ɔle sɛkɛlɛneɛ na tɛ tandane kpalɛ ɔ. (Yekile 19:20; 20:10, 14, 15; 21:8) Ninyɛne ɛhye mɔ a bɛbavuandi bɛagua senle tandane ne anu a:

Ɔle sɛkɛlɛneɛ mɔɔ kile dahuu ɛzɛkyelɛ

 Baebolo ne ka kɛ senle tandane ne “a le ewule ne mɔɔ tɔ zo nwiɔ la.” (Yekile 20:14; 21:8) Adam ɛtane ne a vale ewule mɔɔ limoa mɔɔ bɛha nwolɛ edwɛkɛ wɔ Baebolo ne anu la rale a. Bɛkola bɛdua ewudwazo ne azo bɛdie menli bɛfi ewule ɛhye anu, na nzinlii, Nyamenle baye ewule ɛhye avi ɛkɛ ne bɔkɔɔ.​—1 Kɔlentema 15:21, 22, 26.

Bɛnrɛlie awie biala bɛnrɛvi sɛkɛlɛneɛ adenle zo senle tandane ne anu

 Senle tandane ne gyi ɛkɛ ne maa ewule gyɛne anzɛɛ ewule mɔɔ tɔ zo nwiɔ la. Ɔdaye noko ɔgyi ɛkɛ ne ɔmaa tɛnlabelɛ mɔɔ bɛngola bɛnyɛ ɛhwee wɔ nu la ɛdeɛ, noko ɔle ngakyile ɔluakɛ Baebolo ne ɛnga kɛ bɛbadwazo awie bɛavi ewule ne mɔɔ tɔ zo nwiɔ la anu. Kɛ neazo la, Baebolo ne ka kɛ Gyisɛse lɛ “hɛɛle nee ewule sanvɛ ne,” ɔkile kɛ ɔlɛ tumi ɔkola ɔdie menli ɔfi ewule ne mɔɔ Adam ɛtane ne vale rale la anu. (Yekile 1:18; 20:13, King James Version) Noko Gyisɛse anzɛɛ awie gyɛne biala ɛnle ɛkɛ ne mɔɔ lɛ senle tandane ne sanvɛ a. Sɛkɛlɛneɛ adenle zo tandane zɔhane kile kɛ bɛbadea bɛ na bɛazɛkye bɛ ɛzɛkyelɛ mɔɔ ɛnlɛ awieleɛ.​—2 Tɛsalonaekama 1:9.

Ɔle kɛ Gehenna, Henɛm Bɔnza ne la

 Bɛva Gehenna (Giliki nu, geʹen·na) bɛli gyima fane 12 wɔ Baebolo ne anu. Ɔle sɛkɛlɛneɛ mɔɔ kile kɛ bɛbazɛkye debie bɔkɔɔ, kɛ mɔɔ senle tandane ne de la. Baebolo ngilebɛbo bie mɔ kile edwɛkɛkpɔkɛ ɛhye abo “hɛɛle” ɛdeɛ, noko Gehenna le ngakyile fi hɛɛle anwo (Hibulu nu, sheʼohlʹ, Giliki nu, haiʹdes).

Henɛm Bɔnza ne

 Edwɛkɛkpɔkɛ “Gehenna” abo kile “Henɛm Bɔnza,” ɔle bɔnza bie mɔɔ wɔ Gyɛlusalɛm bane ne anzi la. Wɔ Baebolo mekɛ nu, ɛnee suakpole ne azo amra gua ewula wɔ bɔnza ɛhye anu. Ɛnee senle la nuhua dahuu amaa yeayela ewula ne; debie biala mɔɔ senle ne anyela ye la, azonlɛ di.

 Gyisɛse vale Gehenna yɛle dahuu ɛzɛkyelɛ nwo sɛkɛlɛneɛ. (Mateyu 23:33) Ɔhanle kɛ wɔ Gehenna, ‘azonlɛ ɛnwu yɛɛ senle ne ɛnnu ɛlɛ.’ (Maake 9:47, 48) Ɔti ɔhwenle adwenle ɔhɔle mɔɔ kɔ zo wɔ Henɛm Bɔnza ne anu nee ngapezo mɔɔ wɔ Ayezaya 66:24 mɔɔ se, “Na bɛbavinde bɛahɔnlea menli mɔɔ dele me nwo atua la avunli; ɔluakɛ bɛ nwo azone ne mɔ ɛnrɛwu, yɛɛ bɛ senle ne ɛnrɛnlu, na bɛbayɛ kyibadeɛ bɛamaa menli kɔsɔɔti” la azo. Gyisɛse ndonwo ne ɛngile kɛ bɛbahile bɛ nyane, emomu ɔkile kɛ bɛbazɛkye bɛ bɔkɔɔ. Azone di avunli yɛɛ senle yela avunli na tɛ menli mɔɔ de ngoane nu la ɔ.

 Baebolo ne ɛnga debie biala mɔɔ kile kɛ awie kola fi Gehenna sia ba la. “Senle tandane ne” nee “Gehenna senle” ne amu nwiɔ le dahuu ɛzɛkyelɛ nwo sɛkɛlɛneɛ.​—Yekile 20:14, 15; 21:8; Mateyu 18:9.

Kɛzi “bɛbahile bɛ nyane alehyenlɛ nee aledwolɛ dahuu” ɛ?

 Saa senle tandane ne le dahuu ɛzɛkyelɛ nwo sɛkɛlɛneɛ a, ɛnee duzu ati a Baebolo ne ka kɛ bɛbahile Abɔnsam, nane anwo ɛzulolɛ ne nee adalɛ ngapezonli ne “nyane alehyenlɛ nee aledwolɛ dahuu” wɔ nu ɛ? (Yekile 20:10) Suzu ninyɛne nna mɔɔ maa yɛnwu kɛ nyanenwunlɛ ɛhye ɛngile kɛ bɛbayɛ bɛ amumuyɛ amgba la anwo:

  1.   Amaa bɛahile Abɔnsam nyane dahuu la, ɔwɔ kɛ ɔtɛnla aze dahuu. Noko Baebolo ne ka kɛ bɛbaye ye bɛavi ɛkɛ anzɛɛ ɔnrɛdɛnla aze bieko.​—Hibuluma 2:14.

  2.   Dahuu ngoane le ahyɛlɛdeɛ mɔɔ vi Nyamenle ɛkɛ a, ɔnle anzohwenlɛ.​—Wulomuma 6:23.

  3.   Nane anwo ɛzulolɛ ne nee adalɛ ngapezonli ne le sɛkɛlɛneɛ, ɔti bɛkile bɛ nyane a ɔnyɛ boɛ.

  4.   Baebolo ne anu edwɛkɛ ne kile kɛ nyane mɔɔ bɛbahile Abɔnsam la kile kɛ ɔnrɛhola ɔnrɛyɛ ɛhwee bieko ɛlɛ, anzɛɛ bɛbazɛkye ye bɔkɔɔ.

 Edwɛkɛkpɔkɛ mɔɔ bɛhile ɔ bo “bɛbahile bɛ nyane” wɔ Baebolo ne anu la eza kola kile “tɛnlabelɛ mɔɔ awie wɔ nu a ɔsi ye adenle kɛ ɔbayɛ debie la.” Kɛ neazo la, Baebolo dɔɔnwo ɛhile Giliki edwɛkɛkpɔkɛ mɔɔ ɔ bo kile “menli mɔɔ kile nyane” mɔɔ bɛvale gyima wɔ Mateyu 18:34 la abo kɛ “efiade sinzavolɛma,” na ɔmaa yɛnwu kɛ ‘awie mɔɔ bɛkile ye nyane’ nee ‘awie mɔɔ bɛsi ye adenle la’ le debie ko. Zɔhane ala a kɛlɛtokɛ ko ne ala mɔɔ wɔ Mateyu 8:29 nee Luku 8:30, 31 la maa ɔda ali kɛ “ɛbadea yɛ” anzɛɛ ɛbahile yɛ nyane nee “kuma kuloonwu ne,” mɔɔ le sɛkɛlɛneɛ adenle zo ɛleka mɔɔ bɛngola bɛnyɛ ɛhwee wɔ ɛkɛ anzɛɛ ewule la, kile debie ko. (Wulomuma 10:7; Yekile 20:1, 3) Nɔhalɛ nu, Yekile buluku ne fa edwɛkɛkpɔkɛ “nyanenwunlɛ” di gyima fane dɔɔnwo wɔ sɛkɛlɛneɛ adenle zo.​—Yekile 9:5; 11:10; 18:7, 10.