Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

MOALƐ MAA ABUSUA

Mekɛ Mɔɔ Bɛ Adwenle Ɛnyia La

Mekɛ Mɔɔ Bɛ Adwenle Ɛnyia La

 Ɔluakɛ ɔyɛ a asolo mɔɔ agyalɛma anye die nwo nee bɛ subane la ati, ɔyɛ a ɔmmaa bɛ adwenle ɛnyia wɔ edwɛkɛ bie mɔ anwo. Noko saa ɔba ye wɔ ninyɛne le kɛ ɛhye mɔ anwo a, yemɔ ɔnla aze:

  •   Mekɛ dodo mɔɔ ɔwɔ kɛ bɛnyia bɛmaa mbusuafoɔ

  •   Kɛzi bɛbava bɛ ezukoa bɛali gyima

  •   Kɛ bɛbawo ngakula anzɛɛ bɛnrɛyɛ zɔ

 Saa ɛ nee wɔ bokavolɛ adwenle ɛnyia a, duzu a ɛbahola wɔayɛ a?

 Mɔɔ ɔwɔ kɛ ɛnwu ye la

 Saa bɛ nloa sɛ bɛ nwo a, ɔngile kɛ bɛ adwenle yia. Tɛ dahuu a agyalɛma mɔɔ bɛ nloa sɛ bɛ nwo la adwenle bayia wɔ edwɛkɛ bie mɔ mɔɔ anwo hyia kpalɛ la anwo a.

 “Menyinle wɔ abusua mɔɔ bɛbikye bɛ nwo kpalɛ la anu. Ɛnee yɛta yɛkɔkpɔla yɛ nana mɔ, yɛ wuvuanyi mɔ nee yɛ mbusuafoɔ gyɛne wɔ dapɛne awieleɛ na yɛdielie yɛ nye. Ɛnee me hu mbusuafoɔ ɛnyɛ zɔ. Yemɔti ɛnee yɛ adwenle ɛnyia wɔ mekɛ dodo mɔɔ ɔwɔ kɛ yɛfa yɛkpɔla yɛ mbusuafoɔ mɔɔ wɔ moa anzɛɛ yɛ nee bɛ di adwelie la anwo.”​—Tamara.

 “Ɛnee me nee me ye adwenle ɛnyia wɔ kɛzi yɛbava yɛ ezukoa yɛali gyima la anwo ɔlua kɛzi bɛtetele yɛ la ati. Mɔɔ yɛgyale la anzi mekɛ ekyi ɛnee yɛta yɛsu ezukoa nwo kpolera. Yɛangola yɛanli ngyegyelɛ ne anwo gyima wɔ yɛ adwelielilɛ mɔɔ limoa anzɛɛ mɔɔ tɔ zo nwiɔ bɔbɔ la anzi.”​—Tyler.

Menli nwiɔ kola nea tɛnlabelɛ bie na bɛnyia adwenle ngakyile wɔ nwolɛ. Zɔhane ala a ɔde wɔ edwɛkɛ mɔɔ agyalɛma adwenle ɛnyia wɔ nwolɛ la anwo a

 Ngyegyelɛ bie mɔ wɔ ɛkɛ mɔɔ saa ɛfa mɔɔ wɔ bokavolɛ ne ɛlɛka la zɔ a, bɛnrɛhola bɛnrɛli nwolɛ gyima a. Kɛ neazo la, fa ye kɛ wɔ ase ɛnde kpɔkɛ na ɔhyia moalɛ. Anzɛɛ agyalɛma ne anu ko kulo kɛ ɔwo ngakula noko ko ne ɛmkponle zo. a

 “Me nee me ye ɛva mekɛ dɔɔnwo ɛha awolɛ nwo edwɛkɛ. Me ye ta dwenle nwolɛ kpalɛ, noko yɛ adwenle ɛnyia. Mennwu deɛmɔti ɔwɔ kɛ medie ye ɛdeɛ ne meto nu a.”​—Alex.

 Ɔnle kɛ bɛmaa bɛ adwenle mɔɔ ɛnyia la sɛkye agyalɛ ne. Mbɔlɔba bie mɔ ka kɛ, saa ɛ nee wɔ bokavolɛ adwenle ɛnyia wɔ edwɛkɛ mɔɔ hyia la anwo a, bɔ mɔdenle biala kɛ ɔbalie wɔ ɛdeɛ ne yeado nu, saa bɔbɔ ɛhye bamaa bɛagyakyi agyalɛ ne a. Noko ɛhye maa ɛfa wɔ adwenle ɛsie wɔ nganeɛdelɛ zo somaa, na ɛbu ɛ nye ɛgua ndane mɔɔ wɔha wɔhile Nyamenle kɛ ɛ nee ɛ ye anzɛɛ ɛ hu badɛnla ɔnva nwo tɛnlabelɛ biala mɔɔ bazi la azo.

 Mɔɔ ɛbahola wɔayɛ la

 Bɔ kpɔkɛ kɛ ɛbali wɔ agyalɛ ndane ne azo. Saa ɛmaa ɛhye tɛnla wɔ adwenle nu a, ɔbaboa wɔ yeamaa ɛ nee wɔ bokavolɛ abɔ nu ali ngyegyelɛ ne anwo gyima.

 Baebolo ngyinlazo: “Mɔɔ Nyamenle ɛha ɛbɔ nu la, mmamaa awie biala kpakye nu.”​—Mateyu 19:6.

 Suzu nwolɛ boɛ. Kɛ neazo la, fa ye kɛ bɛ nuhua ko kulo kɛ ɔwo noko ko ne ɛmkponle zo. Ninyɛne bie mɔ wɔ ɛkɛ mɔɔ bɛbahola bɛazuzu nwo a, bie a le:

  •   Kɛzi bɛ agyalɛ ne anwosesebɛ de la.

     Asoo bɛbahola bɛagyinla ngyegyelɛ mɔɔ ngakula ɛtetelɛ fa ba la anloa?

  •   Ɛzonlelilɛ mɔɔ awovolɛ lɛ la.

     Bɛmaa ngakula aleɛ, adɛladeɛ nee dabelɛ a, ɛnee ɔtɛwiele.

  •   Bɛ ezukoa gyinlabelɛ.

     Asoo bɛbahola bɛali bɛ gyima, abusua nee ɛzonlelilɛ gyɛne noko anwo gyima?

 Baebolo ngyinlazo: “Bɛ nuhua boni a kpondɛ kɛ ɔsi tawa a ɔnlimoa ɔndɛnla aze ɔnsese ye bolɛ ɔnnea a?”​—Luku 14:28.

 Suzu edwɛkɛ ne amuala anwo. Bie a bɛ adwenle bayia wɔ edwɛkɛ ne foa bie mɔ anwo. Kɛ neazo la, saa edwɛkɛ ne fale awolɛ nwo a, bie a nuhua ne mɔɔ ɔmkponle zo la bahola abiza ɔ nwo kɛ:

  •   ‘Saa meka kɛ mengulo ngakula a, mekpondɛ meahile kɛ menrɛwo ɛlɛ anzɛɛ metɛnyianle nwolɛ?’

  •   ‘Asoo menrɛhola menrɛyɛ wovolɛ kpalɛ la ati a melɛtwenlehwenle me bo aze ɔ?’

  •   ‘Asoo mesulo kɛ me bokavolɛ ne bagyakyi me?’

 Nuhua ne mɔɔ ɔkulo kɛ bɛwo la noko bahola abiza ɔ nwo kɛ:

  •   ‘Asoo yɛziezie yɛ nwo kɛ yɛbali ɛzonlelilɛ mɔɔ la awovolɛ anwo zo la anwo gyima ɔ?’

  •   ‘Yɛlɛ ezukoa mɔɔ yɛbahola yɛava yɛanlea kakula ɔ?’

 Baebolo ngyinlazo: “Nrɛlɛbɛ ne mɔɔ vi anwuma lɔ la ɛdeɛ, . . . ɔlɛ ndelebɛbo.”​—Gyemise 3:17.

 Nwu nvasoɛ mɔɔ wɔ adwenle mɔɔ wɔ bokavolɛ ne lɛ azo la. Menli nwiɔ kola nea tɛnlabelɛ bie na bɛnyia adwenle ngakyile wɔ nwolɛ. Zɔhane ala a agyalɛma bahola anyia adwenle ngakyile bɔkɔɔ wɔ edwɛkɛ bie anwo a​—kɛ neazo la, le kɛ kɛzi bɛfa ezukoa bɛdi gyima la. Saa bɛlɛsuzu tɛnlabelɛ mɔɔ bɛ adwenle ɛnyia wɔ nwolɛ la anwo a, bɛbɔ ɔ bo wɔ mɔɔ bɛ adwenle yia wɔ nwolɛ la azo.

  •   Bɛ bodane a le boni?

  •   Nvasoɛ boni a wɔ biala nzuzulɛ zo a?

  •   Bɛ agyalɛ ne ati, asoo bɛ nuhua ko anzɛɛ bɛ mu nwiɔ bɛbahola bɛayɛ nzenzaleɛ ekyi amaa bɛalie bɛ nuhua ko nzuzulɛ bɛado nu ɔ?

 Baebolo ngyinlazo: “Awie biala mmakpondɛ ɔ ngome ye boɛyɛlɛ, ɔkpondɛ awie mɔ noko ɛdeɛ.”​—1 Kɔlentema 10:24.

a Ɔwɔ kɛ bɛsuzu edwɛkɛ bie mɔ mɔɔ hyia la anwo kolaa na bɛagya. Noko tɛnlabelɛ mɔɔ bɛ nye ɛnla la kola si anzɛɛ agyalɛma ne anu ko nganeɛdelɛ kola kakyi.​—Nolobɔvo 9:11.