Guruka oze aha biriho

EMINYEETO NIBABUUZA

Okurigatsa Ebicweka by’Omubonano shi n’Okuteerana?

Okurigatsa Ebicweka by’Omubonano shi n’Okuteerana?

 Ripoota y’ekitongore kya U.S. Centers for Disease Control and Prevention neeyoreka ngu, kurugiirira aha mishogoyo abaine emyaka 15 kuhika 19 bareejumbireho omu kurigatsa ebicweka by’omubonano. “Waagaaniira n’emishogoyo aha nshonga egyo nibagira ngu n’ekikorwa kya butoosha,” nikwo Sharlene Azam arikugira, owaahandiikire ekitabo Oral Sex Is the New Goodnight Kiss. “Nangwa, tibarikukureeba nk’okuteerana.”

 Iwe nooteekateeka ki?

 Garukamu ebibuuzo ebiri ahaifo ngu eego nari ngaaha.

  1.   Omwishiki naabaasa kutwara enda shi kurabira omu kumurigatsa ebicweka by’omubonano?

    1.   Eego

    2.   Ngaaha

  2.   Okurigatsa ebicweka by’omubonano shi n’eky’akabi aha magara?

    1.   Eego

    2.   Ngaaha

  3.   Okurigatsa ebicweka by’omubonano buzima shi n’okuteerana?

    1.   Eego

    2.   Ngaaha

 Obuhame nibyoreka ki?

 Gyeragyeranisa eby’okugarukamu byawe n’ebiri ahaifo.

  1.   Omwishiki naabaasa kutwara enda shi kurabira omu kumurigatsa ebicweka by’omubonano?

     Eky’okugarukamu: Ngaaha. Egi n’enshonga emwe ahabw’enki abantu baingi nibateekateeka ngu okuteerana okw’omuringo ogwo ti kw’akabi.

  2.   Okurigatsa ebicweka by’omubonano shi n’eky’akabi aha magara?

     Eky’okugarukamu: Eego. Omuntu orikwejumba omu kuteerana okw’okurigatsa ebicweka by’ekihama naabaasa kurwara endwara y’ekine (hepatitis A nari B), endwara z’ebicweka by’ekihama, enziku, ebihuute, Siriimu, n’ekiho.

  3.   Okurigatsa ebicweka by’omubonano buzima shi n’okuteerana?

     Eky’okugarukamu: Eego. Ekikorwa kyona erikutwariramu ebicweka by’omubonano eby’ondiijo, okuteerana nawe, okubirigatsa, okuteerana omu kibunu, n’okwemarisa, byona n’okuteerana.

 Ahabw’enki ni kikuru kukimanya?

 Yetegyereze Ebyahandiikirwe bingi omu Baibuli ebirikukwata aha nshonga egi.

 Baibuli neegira ngu: ‘Mumanye ngu eki nikyo Ruhanga arikubendeza okwezibira n’okwerinda obushambani.’​—⁠1 Abatesalonika 4:​3.

 Envunuura yenyini ey’ekigambo “obushambani” n’ebikorwa byona eby’obuhwanshoni aheeru y’obushwere, ebirikutwariramu okuteerana okw’obuhangwa, okuteerana omu kibunu, okurigatsa ebicweka by’enshoni eby’ondiijo, nari okubikwatakwata ngu amare. Omuntu orikwejumba omu bikorwa by’obushambani nibibaasa kumurugiramu akabi k’amaani, kandi okukira munonga nikishiisha omukago gwe na Ruhanga.​—⁠1 Petero 3:⁠12.

 Baibuli neegira ngu: “Orikushambana naaba akozire ekibi ky’okushiisha omubiri gwe wenka.”​—⁠1 Abakorinso 6:⁠18.

 Okurigatsa ebicweka by’omubonano nikirugamu akabi omu by’omubiri n’omu by’omwoyo. Kandi nikireeta amaganya maingi. “Okwereeba nk’otaine mugasho, okwefuuza, nari okwehurira nk’otaine burinzi tikirikuba aha barikuteerana kurabira omu bukazi bonka,” nikwo ekitabo Talking Sex With Your Kids. “Enyehurira mbi zoona ezi omuntu arikugira yaaheza kuteerana, nizibaasa kugirwa abarikuteerana omu muringo gwona ogugwire. Okuteerana n’okuteerana.”

 Baibuli neegira ngu: “Niinye [Yehova] Ruhanga waawe orikukwegyesa eby’okukugasira.”​—⁠Isaaya 48:​17.

 Noikiriza ngu ebiragiro bya Ruhanga ebirikukwata aha kuteerana buzima nibikugasira? Nari nooreeba ngu n’amaremesa ahariiwe? Kubaasa kugarukamu ekibuuzo ekyo, teekateeka aha ruguuto oriho emotoka nyingi n’ebipande ebirikworeka obwira obu ziine kugyenderaho, obumanyiso, n’ahu ziine kwemera. Mbwenu shi oine kureeba obumanyiso obwo nk’amaremesa nari nk’eky’oburinzi? Nihabaasa kubaho ki iwe n’abavugi abandi mwayehuzya obumanyiso obwo?

Ebiragiro by’ebiiruka nibibaasa kutuubya obugabe bwawe, kwonka nibikurinda. Nikyo kimwe, ebiragiro bya Ruhanga nibikukumiirira, kwonka nibikurinda akabi

 Nikyo kimwe n’emitindo ya Ruhanga. Waagyehuzya, buzima noija kushaaruura ebi waabibire. (Abagalatia 6:⁠7) “Oku orikwongyera kwehuzya enyikiriza zaawe n’emitindo yaawe kandi okeejumba omu bikorwa bigwire, nikwo orikwija kweihamu ekitiinisa,” nikwo ekitabo Sex Smart kirikugira. Kwonka, waagyendera aha mitindo ya Ruhanga, noija kuba ow’emicwe mirungi. Kandi okukira byona, noija kugira omutima ogutarikweshinja.​—⁠1 Petero 3:⁠16.