LECCIÓN 03
¿Kén wel tikmatij iga mochi̱was yej kijtowa la Biblia?
La Biblia te̱pale̱wiá iga matikmatikan te̱ matikchi̱wakan wan no̱ te̱ijliá yej Dios yawi kichi̱wati. Anka téj no̱ tikmatisneki yej te̱ne̱xtiliá la Biblia. Pero anka timotajtani sekin tejté̱. ¿Kén tikmatij iga mochi̱was yej kijtowa la Biblia wan iga wel te̱pale̱wiá aunke ikiaya moijkuiloj? ¿Wel tikcre̱rowaj yej kijtowa la Biblia iga wel tiyo̱lpa̱kiskej a̱man wan iga nochipa? Komatimej kijtowaj iga kena. Nimitsijliáj iga téj no̱ wel ximomachti wan xikita té íga ijkó̱n tajla̱mikij.
1. ¿Panoj yej ijkuilijtoʼ pan la Biblia?
Pan la Biblia tikasij «tajto̱lmej yej melá̱» yej moijkuiloj kenga moijtoj (Eclesiastés 12:10, TNM). Tajtowa de sekin tejté̱ yej melá̱ panoj wan de personas yej ikiaya onoyaj (xiktajto̱lti Lucas 1:3 wan 3:1, 2). Pan la Biblia tajtowa de sekin fechas, personas, a̱ltepe̱mej wan sekin tejté̱ yej panoj, wan miak historiadores wan arqueólogos kijtowaj iga nochi inó̱n, ijkó̱n panoj ken kijtowa la Biblia.
2. ¿Wel tepale̱wiá la Biblia aunke ikiaya moijkuiloj?
Desde ikia, la Biblia tajtowa de sekin tejté̱ yej la gente de inó̱n tiempoj áya kimatiáj. Kén ejemplo, kua̱ tajtowa de ciencia. Kua̱ moijkuiloj la Biblia komatimej ayá̱ ijkó̱n tajla̱mikiáj. Pero, a̱man yej momachtiáj de ciencia kijtowaj iga la Biblia ayá̱ takajkaya̱wa. Yej kijtowa la Biblia «nike̱man te̱kajkaya̱wa, a̱man wan iga nochipa» te̱pale̱wiá (Salmo 111:8, TNM).
3. ¿Kén tikmatij iga mochi̱was yej ijkuilijtoʼ pan la Biblia?
Pan la Biblia ijkuilijtoʼ miak profecías a yej tajtowa de «tejté̱ yej áya pano̱wa» (Isaías 46:10, TNM). Kijtoj kén pano̱waya sekin tejté̱, miak xiwiʼ achto iga mamochi̱wa. Wan ompa ijkuilijtoʼ nochi yej a̱man nemi pano̱wa. Pan iní̱n lección timomachtiskej sekin profecías yej onoʼ pan la Biblia, wan tikitaskej iga mochij ijkó̱n ken moijtoj.
MATIMOMACHTI̱KAN MA̱J DE INÍ̱N TEMA
Matikitakan iga yej momachtiáj de ciencia kitakej iga la Biblia ayá̱ takajkaya̱wa wan no̱ tikitaskej ken mochij sekin profecías yej ijkuilijtoʼ pan la Biblia.
4. La ciencia kine̱xtiá iga la Biblia ayá̱ te̱kajkaya̱wa
Ikia komati gente kijtowa̱yaj iga ta̱jli pilojtoya pan tejté̱. Xikitakan el VIDEO.
Xikita te̱ moijkuiloj pan el libro de Job hace ma̱j de 3.500 xiwiʼ. Xiktajto̱ltikan Job 26:7 wan xitajto̱kan de iní̱n:
-
¿Té íga tikawij sorprendidos kua̱ tiktajto̱ltiáj pan la Biblia iga Ta̱jli ayá̱ pilojtoʼ pan nité̱?
Kiwi̱ga ken 200 xiwiʼ iga moye̱ʼojasiʼ iciclo de a̱ʼ. Pero xikita iga iní̱n desde pux ikia ijkuilijtoyaya pan la Biblia. Xiktajto̱ltikan Job 36:27, 28 wan xitajto̱kan de iní̱n:
-
¿Te̱ yej ma̱j tikye̱ʼita de yej kijtowa la Biblia de iciclo de a̱ʼ?
-
De nochi los textos yej tiktajto̱ltijkej, ¿mitspale̱wiá iga xikita iga la Biblia ayá̱ tekajkaya̱wa?
5. La Biblia kijtoj tejté̱ yej panojya
Xiktajto̱ltikan Isaías 44:27-45:2 wan xitajto̱kan de iní̱n:
-
200 xiwiʼ achto iga mapano, ¿te̱ kijtoj la Biblia iga pano̱skiá kua̱ makipolokan a̱ltepe̱ʼ Babilonia?
A̱man tikmatij iga pan xiwiʼ 539 achto de to-era, se̱ rey de Persia yej ito̱ka̱ Ciro wan iejercito kalakikej pan Babilonia wan kipolojkej iní̱n a̱ltepe̱ʼ. Achto, iga wel makalakikan kichijkej iga a̱ʼ yej kima̱nawiaya a̱ltepe̱ʼ mamotalo seuʼ laj. De ompa, iga ipuertaj de a̱ltepe̱ʼ Babilonia tapojtoya, wel imani̱nsan kalakikej wan kipolojkej a̱ltepe̱ʼ. Panojya ma̱j de 2.500 xiwiʼ iga panoj iní̱n, wan altepe̱ʼ Babilonia xitintoʼsan o sosolijtoʼsan. A̱man xikita seuʼ tejté̱ yej kijtoj la Biblia.
Xiktajto̱ltikan Isaías 13:19, 20 wan xitajto̱kan de iní̱n:
-
¿Kén mochij iní̱n profecía?
A̱man ijkó̱n onoʼ Babilonia, pan Irak
6. La Biblia ikiaya kijtoj yej a̱man nemi pano̱wa
La Biblia kijtowa iga tonokejya pan «tamilis de ini̱nmej días» (2 Timoteo 3:1). Matikitakan yej la Biblia kijtoj iga pano̱waya pan iní̱n tiempoj.
Xiktajto̱ltikan Mateo 24:6, 7 wan xitajto̱kan de iní̱n:
-
¿Te̱ kijtoj la Biblia iga pano̱waya pan tamilis de ini̱nmej días?
Xiktajto̱ltikan 2 Timoteo 3:1-5 wan xitajto̱kan de iní̱n:
-
¿Kén kijtoj la Biblia iga ya̱ya la gente de iní̱n tiempoj?
-
De yej tiktajto̱ltijkej pan iní̱n texto, ¿katiá tikita iga némiya mochi̱wa?
YEJ SEKIN KIJTOWAJ: «Yej la Biblia kijtowa nike̱man panoj».
-
Tikitakej sekin pruebas iga Biblia ayá̱ takajkaya̱wa, ¿katiapa kichi̱wa iga ma̱j ximoconfia̱ro pan la Biblia?
TE̱ TIMOMACHTIJ
La ciencia, la historia wan las profecías kine̱xtiáj iga la Biblia ayá takajkaya̱wa.
Matikejla̱mikikan te̱ timomachtijkej
-
¿Panoj yej kijtowa la Biblia?
-
¿Kén kine̱xtiá la ciencia iga yej kijtowa la Biblia ayá̱ te̱kajkaya̱wa?
-
¿Tikijtowa téj iga la Biblia kine̱xtiá yej yawi pano̱ti? ¿Té íga ijkó̱n tikijtowa?
XIKMATI MA̱J
Ken kine̱xtiá la ciencia, ¿yawi ijkó̱n ken kijtowa la Biblia?
«¿Concuerda la Biblia con lo que ha descubierto la ciencia?» (Artículo de jw.org)
¿Te̱ kine̱xtiá iga tonokej naʼya del fin?
«Seis profecías bíblicas en pleno cumplimiento» (La Atalaya, 1 de mayo de 2011)
Xikita kén mochij yej kijtoj la Biblia del Imperio griego.
Xikita kén las profecias yej ijkuilijtoʼ pan la Biblia kipale̱wij se̱ ta̱gaʼ iga makipata ken tajla̱mikiá de la Biblia.
a Las profecías kijto̱sneki yej Dios kijtoj iga yawi pano̱ti.
