Yeqa uye kokuphakathi

OKUNCEDA IMULI | UKUKHULISA ABANTWANA

Kuyini Okumele Abazali Bakwazi Ngamakreshi?

Kuyini Okumele Abazali Bakwazi Ngamakreshi?

 Abanye abazali abasebenzayo bakhetha ukuhambisa abantwababo abancane emakreshi loba lapho okugcinwa khona abantwana nxa abazali besemsebenzini. Kumele umhambise yini umntanakho endaweni enjalo?

 Okumele uzibuze khona

 Nxa umntanami engatshona ekreshi asisoze siqhelelane yini? Kungaba njalo. Nxa umntwana esesemncane ingqondo yakhe ikhula masinya futhi yikho lapho afunda khona ukujayela abantu. Ngakho zama ukuthola isikhathi esinengi sokuba lomntanakho ngoba lokho kuzamnceda kusasa.—UDutheronomi 6:6, 7.

  •    Abazali abafuna ukuhambisa umntanabo omncane ekreshi kumele bacabange ngokuthi lokho akusoze kwenze ukuthi baqhelelane lomntanabo yini.

 Nxa umntwana etshona ekreshi uzahlala ekulalela yini? Kungaba njalo. Ibhuku elithi, Hold On to Your Kids lithi: “Nxa abantwana betshona labanye abantwana abafunda labo, izikhathi ezinengi balandela okwenziwa yibo.”

  •    Nxa abazali befuna ukuhambisa umntanabo ekreshi kumele bazibuze ukuthi uzaqhubeka ebalalela yini nxa bemlaya kumbe uzalandela okwenziwa ngabantu atshona labo.

 Ukuhambisa umntwana omncane ekreshi kuzakwenza atshaye isikolo yini? Abanye batsho njalo. Abanye bathi ukuya ekreshi akulani lokuthi umntwana uzatshaya isikolo kumbe hayi. Esinye isikhwicamfundo esithiwa nguPenelope Leach esibona ngokusebenza kwengqondo yomntwana, sabhala sathi: “Ungazitsheli ukuthi okuqakatheke kakhulu empilweni yomntwana yikufunda kakhulu loba ukuthi nxa angaqalisa ukufunda esesemncane uzaphumelela. Nxa ungenza njalo, uzacina usukukhangelela phansi lokho obumfundisa khona kusukela ezalwa.”

  •   Abazali abacabanga ukuhambisa umntanabo omncane ekreshi kumele bazibuze ukuthi kuzamnceda ngani lokuthi kuvele kuyadingeka yini ukuthi bamhambise.

 Omunye wenu angatshiya yini umsebenzi abesala labantwana? Kwezinye imuli okwenza umama lobaba basebenze yikuthi bayabe befuna ukuthola imali enengi. Kodwa leyomali iqakatheke kakhulu yini ukwedlula abantwana?

  •   Abazali abafuna ukuhambisa umntwana omncane ekreshi bangacabanga ngokuthi ngeke kuvume yini ukuthi kusebenze oyedwa ukuze omunye asale labantwana ngekhaya.

 Nxa ufuna ukuhambisa umntwana omncane ekreshi kumele uqale ucabange ngobuhle lobubi balokho. Kodwa ungenzani nxa usucabange ngakho wabona kungcono ukuthi umntanakho aye ekreshi?

 Ongakwenza

 IBhayibhili lithi “olengqondo uyakucabangisisa konke akwenzayo.” (IZaga 14:15) Yikho kuqakathekile ukuthi ucabangisise ngokuthi yiphi ikreshi ozahambisa kuyo umntanakho.

 Ongakhetha ukukwenza

  •   Abanye abazali bakhetha ikreshi elabantwana abalutshwana ukuze umntanabo agcinwe kuhle.

  •   Abanye abazali badinga isihlobo kumbe inkazana esebenzayo ukuze isale lomntwana ngekhaya.

 Konke lokhu kulobuhle bakho lobubi bakho. Kungaba ngcono ukuthi ukhulume labanye abazali abake bakwenza. IBhayibhili lithi: “Ukuhlakanipha kufunyanwa kwabemukela ukwelulekwa.”—IZaga 13:10.

 Kodwa nxa ungakhetha ukuhambisa umntanakho ekreshi nanku okumele ucabange ngakho:

 Dinga okunengi ngekreshi ofuna ukuhambisa kuyo umntanakho

  •   Ikreshi le ibhaliswe ngokusemthethweni yini? Yaziwa ngani futhi abantu bathini ngayo?

  •   Ihlanzekile futhi ivikelekile yini?

  •   Abantwana batshona besenzani? a

 Kumele ubazi abazakhangela umntanakho

  •   Bawufundele yini umsebenzi lo? Bayakwazi yini ukufundisa abantwana abancane, ukwenza i-first aid loba ukuncedisa umuntu oqalekileyo?

  •   Ungenelisa yini ukudingisisa ukuthi abazakhangela umntanakho abalawo yini amacala abake bawenza?

  •   Indawo leyo ihlala itshintshatshintsha izisebenzi yini? Nxa kunjalo kuzabe kusitsho ukuthi umntanakho kumele ahlale ejayela abantu abatsha.

  •   Umuntu oyedwa ukhangela abantwana abangaki? Nxa kuyikuthi umuntu oyedwa ukhangela abantwana abanengi, kutsho ukuthi umntanakho kasoze anakekelwe ngendlela oyifunayo. Kodwa okunye okumele ukukhumbule yikuthi abantwana abalingani futhi bayatshiyana, yikho banganakekelwa ngendlela ezitshiyeneyo.

  •   Abakhangela umntanakho bazimisele yini ukukhulumisana lawe ngezikhalazo zakho loba ezabo?

a Ngokwesibonelo, bazatshona bebukeliswa i-TV yini kumbe kulezinto abazabe bezenza ezizabanceda ukuthi bafunde okunengi futhi bangatshoni behlezi?