Yeqa uye kokuphakathi

Yeqa uye kokumunyethweyo

ISIFUNDO 6

Mfundise Imikhuba Emihle

Mfundise Imikhuba Emihle

UMUNTU OLEMIKHUBA EMIHLE NGONJANI?

Umuntu olemikhuba emihle wenza okuhle lanxa kungelamuntu ombonayo futhi kalandeli imizwa yakhe nxa esenza ulutho oluthile.

KUNGANI KUQAKATHEKILE UKUBA LEMIKHUBA EMIHLE?

Abantwana batshelwa izinto ezingamanga mayelana lokuhle lokubi. Mhlawumbe bazizwa kwabafunda labo, kumafilimu abawabukelayo kumbe ezingomeni abazilalelayo. Lokhu kungabenza bantshintshe indlela ababona ngayo okuhle lokubi.

Kulula ukuthi lokhu kwenzakale kibo ikakhulu nxa sebeleminyaka engu-13 kusiya kwengu-19. Ibhuku elithi Beyond the Big Talk lithi nxa sebefike eminyakeni leyo “kumele bakwazi ukuthi bazayengwa ukuthi baziphathe ngendlela ezakwenza abantu babathande. Kodwa kumele bafunde ukwenza izinqumo ezihambisana lalokho abakwaziyo mayelana lokuhle loba okubi lanxa lokho kuzakwenza ukuthi abantu bangabathandi.” Yikho kuyacaca ukuthi abantwana kumele bafundiswe bengakafiki eminyakeni leyo.

UNGAMFUNDISA NJANI IMIKHUBA EMIHLE?

Mcacisele ukuthi yikuphi okuhle lokubi.

ISIMISO ESISEBHAYIBHILINI: ‘Abantu abavuthiweyo, sebazifundisa ukwehlukanisa okuhle lokubi ngokusebenzisa amandla abo okuqedisisa.’​—KumaHebheru 5:14.

  • Sebenzisa amabala achasisa okuhle lokubi. Sebenzisa okwenzakala nsuku zonke ukuze utshengise umntanakho umehluko phakathi kokuhle lokubi. Nanzi ezinye izibonelo: “Lokhu yikuthembeka kodwa lokhuyana yikungathembeki.” “Lokhu yikuba lomusa kodwa lokhuyana yikuba lolunya.” Ngokuya kwesikhathi umntanakho uzananzelela okuhle okumele akwenze lokubi okungamelanga akwenze.

  • Mfundise umehluko phakathi kokuhle lokubi. Ngokwesibonelo ungababuza imibuzo enjengale: Kuzakunceda ngani ukuthembeka? Kuyini okungenzakala nxa ungaqambela abangane bakho amanga? Yindaba ukuntshontsha kukubi? Ncedisa umntanakho abe lomzwangedwa omuhle ozamenza enelise ukukhetha phakathi kokuhle lokubi.

  • Batshele ukuthi kuqakatheke ngani ukuba lemikhuba emihle. Mhlawumbe ungatshela umntanakho uthi: “Ungathembeka labanye bazakuthemba” kumbe “Ungaba lomusa abanye bazafisa ukuba ngabangane bakho.”

Imuli yenu kayaziwe ngokuba lemikhuba emihle.

ISIMISO ESISEBHAYIBHILINI: “Qhubekani lizihlolisisa ukuthi lingabantu abanjani.”​—2 KwabaseKhorinte 13:5.

  • Nxa imuli yenu isaziwa ngokuba lemikhuba emihle kawusoze wesabe ukutshela abantwabakho ukuthi:

    • “Emulini yethu kasiqambi amanga.”

    • “Asitshayi abanye njalo asibatshingeli.”

    • “Asitsheli abanye amazwi ahlabayo futhi asibathethisi.”

Umntanakho uzabona ukuthi ukuba lemikhuba le emihle ayisikho kuphongulalela imithetho kodwa kwenza imuli yenu yaziwe ngokuba lemikhuba emihle.

  • Hlala uxoxa lomntanakho ngezimiso elizisebenzisa emulini yenu. Fundisa umntanakho usebenzisa izinto ezenzakala nsuku zonke. Mtshele ukuthi izimiso zemuli yenu zitshiyene njani lalezo ezitholakala ku-TV loba esikolo. Mhlawumbe ungambuza ukuthi: “Ubuzakwenzani?” “Imuli yethu yona ibizakwenzani esimeni lesi?”

Mncede azimisele ukwenza okulungileyo.

ISIMISO ESISEBHAYIBHILINI: “Hlalani lilomzwangedwa omuhle.”​—1 UPhetro 3:16.

  • Mncome nxa enze okuhle. Ncoma umntanakho ngokuhle ayabe ekwenzile, umtshele lokuthi yindaba usithi akwenzileyo kuhle. Ngokwesibonelo ungathi: “Ukhulume iqiniso, ngiyaziqhenya ngawe.” Nxa umntanakho engakutshela ukuthi wenze into engaqondanga, qalisa ngokumncoma ukuthi ukhulume iqiniso ngemva kwalokho ubusumkhuza.

  • Mkhuze. Nceda umntanakho avume nxa ephambanisile. Umntwana kumele akwazi ukuthi kuyini akuphambanisileyo lokuthi akwenzileyo kutshiyene njani lalokho elikwenza emulini yenu. Abanye abazali ababatsheli abantwababo ukuthi baphambanisile ngoba bayabe bengafuni ukubadanisa. Kodwa ukubachasisela ukuthi kungani abakwenzileyo kukubi, kuzaqeqetsha umzwangedwa wabo futhi kubancede ukuthi bangaphindi into efananayo ngesikhathi esizayo.