SARA ijkatok tatajkoyampa ikalijtik uan kiitstok tein kiyoualoua. Xa uelis tiknemiliskej ke katka se siuat kemej akin kayomej Oriente Medio, kipia iixtololouan kualtsitsin uan tiltikej tein kinextiaj tein kimachilia. ¿Xe kinextia iixtololouan tepitsin tayokol? Xa kemaj uan taixejekol. Itech nejon kali kipanouani miak taman. Ompa yejua uan inamik Abrahán akin semi kitasojta semi yolpakinij. * Kualtsin senneminij kemej namikuanij.

Yejuan nemiaj ompa Ur, se xolal kampa moteltania tomin kampa miakej katkaj tamachijchiuanij uan tanamakanij. Xa Abrahán uan Sara kipiayaj miak taman. Sayoj ke Sara amo kiitaya ichan kemej kampa kisentiliskia tein kipiaya. Yejua uan inamik miak xiujmej ompa nenkej, kipanokej tein kinyolpaktij uan no tein kintayokoltij. Ompa katka ininchan, kampa miakpa kitataujtijkaj ininDios, Jiova, akin semi kitasojtaj. Miak taman kichiuaya maj Sara kiouijmakani kikauas ichan.

Maski ijkon, senkis kiixtalijka kikauas nochi tein kiixmatia. Maski kipiayaya 60 xiujmej, yaya yati kampa amo taixmatia, kampa ueliskia kipanos teisa uan kampa kiixnamikiskia ouijkayomej uan amo kichiaskia oksepa mokepas ixolal. ¿Toni kichiuak maj senkis kipatani inemilis? ¿Toni uelis techmachtis takuaujtamatilis tein kinextij?

Xa Sara moskaltij ompa Ur. Axkan nejon xolal moajsi taseltijkan uan sayoj tepamit taxitinil. Sayoj ke itech nejon tonalmej, ininbarcos akin tanamakayaj semi moitayaj ompa itech ueyiat Éufrates uan kiuikayaj miak taman tein patiyoj tein kiualkuiaj noyampa tein yayaj kinamakatij ompa Ur. Itech iojuan tein amo pataujkej uan amo melatstikej panouayaj tel miakej, barcos mosentiliayaj ompa ueyiatenoj, uan miak taman monamakaya ompa. Xikonnemili keniuj Sara moskaltijtiyaya itech nejon xolal kampa miakej nemiaj. Ompa nemiaj nochin ikalyetouanij. Uan tein melauj miakej akin ompa nemiaj kinixmatia ika inintokay uan yejuan no kiixmatiaj porin ¿akoni kielkauaskia se siuat akin tel kuakualtsin?

Biblia kinextia ke Sara kipiaya se ueyi takuaujtamatilis. Sayoj ke amo itech tiotsin-metsti akin miakej kiueyichiuayaj ompa Ur, hasta kichijchiuilijkej se uejkapan tepankali tein moitaya itech nochi xolal; ta yejua kiueyichiuaya Dios akin melauak, Jiova. Biblia amo kijtoua keniuj peuak iuan takuaujtamati. Momati ke seki tonalmej ipopaj kinueyichiuak tiotsitsin. Maski ijkon, Sara monamiktij iuan Abrahán, se takat akin kiyekanaya majtakti xiujmej uan satepan kitokaytijkej “in uejkautat de nochi nekes ten takuautamatiske” (Génesis 17:17; Romanos 4:11). * Yejuan moteltasojtayaj kemej namikuanij porin mopoujkaitayaj, nochipa monojnotsayaj uan mosenpaleuiayaj keman kiixnamikiaj  ouijkayomej. Uan okachiok, porin kitasojtayaj Dios.

Sara semi kitasojtaya inamik, akin iuan mochantij ompakauin Ur kampa nemiaj ichankauan. Amo miak tonalmej satepan kimatkej se taman tein kinyolkokoj. Biblia kijtoua ke Sara amo uelia kinpiaya konemej (Génesis 11:30). Itech nejon tonalmej keman aksa kipanouaya nejon moitaya kemej se taman tein tel amo kuali. Maski ijkon, yejua amo kikauak iDios nion inamik. Momati ke isobrino Lot, akin momikilijkaya ipopaj, mochiuak kemej ininkonetsin. Ijkon nemiaj, hasta ke se tonal nochi mopatak.

Abrahán tel yolpakia keman kiajsito Sara. Amo uelia kineltokaya tein kipanoka: Dios akin kiueyichiuayaj monextijka iixpan uan kinojnotsak itenkopa se ángel. Xionmonemili keniuj Sara ika iixtololouan tein kuakualtsitsin kiitstok inamik uan kitajtania: “¿Toni mitsiluij? Xinechtapoui”. Xa Abrahán achto tanemilij itech nochi tein kipanoka uan satepan kitapouij nejin tein Jiova kiluij: “Xikauteua ya mopueblo uan nochi mochankauan uan xiyo xikalyetoti kampa ne pueblo ten Nejuatsin nimitsnextiliti” (Hechos 7:2, 3). Satepan ke moyolseuijkej, kisentokakej tanemilijkej itech tein Dios kinnauatijka. Monekia kikauaskej ininkuali nemilis kampa amo teyi kinpolouaya uan moajchiujtinemiskej itech takenkalmej. ¿Toni kijtoskia Sara? Abrahán xa kisenitak, porin kinekia kiitas keniuj tanankiliaya. ¿Kinekiskia kipaleuis itech nejon ueyi taman tein kipataskiaj?

Xa amo tikonajsikamati tein Sara monekia kiixpejpenas. Xa tejuatsin tikonnemilia: “Sayoj ke Dios amo keman techtajtaniani nejua uan nonamik maj tikchiuakan se taman kemej nejon”. Sayoj ke, no moneki tikixpejpenaskej se taman kemej nejon, porin tinemij kampa miakej kitemouaj kipiaskej miak taman uan techiluiaj maj no ijkon tikchiuakan uan maj tiktayekanaltikan tikpiaskej se kuali nemilis. Sayoj ke Biblia techiluia maj tikixpejpenakan okse taman: maj tiktayekanaltikan tiktemoskej Dios uan maj tikyolpaktikan yejuatsin uan amo tejuan (Mateo 6:33). Keman titanemiliskej itech tein kichiuak Sara, uelis timotajtaniskej: “¿Toni nikixpejpenas nikchiuas itech nonemilis?”.

Keman Sara kiyektalijtoya tein kiuikaskia, monekia kiixejekos toni kiuikas uan toni kikauas. Amo ueliskia kiuikas nion teyi tein amo ueliskia mouikas itech se asno oso itech se camello, nion teyi tein amo kipaleuiskia aksa akin moajchiujtinemiskia. Tein melauj, monekik kinamakas oso kitetayokolis miak taman tein kipiaya. Uan no amo ueliskiaok kipias tein onkaya itech xolal: kemej yas kampa kinamakaj xinach, nakat, takilot, taken uan okseki taman tein monekia tein tapaleuia maj kuali se nemi.

Sara okachi kiouijmakaskia kikauas ichan komo katka kemej miak kalmej tein moajsiaj ompa Ur tein kiajsinij tatemouanij. Sara amo kipiaskiaok miak taman. Sekin nejon kalmej kipiayaj kemej doce  cuartos, ameyalmej uan kampa motalouaya at. Hasta kalmej tein amo uejueykej kuali chijchiujtoyaj uan ueliaj kuali kintsakuaskej. ¿No kimachiliskia Sara ke amo teyi kipanoskia itech se takenkal? Ompa monekiskia moyekpias porin onkayaj tachtekinij uan koujtajtapialmej kemej tekuanimej, leopardos, osos uan lobos, nochi nejon semi moitaya itech talmej tein ika tajtoua Biblia.

¿Uan ichankauan? ¿Akonimej iniuan monekia monauatis Sara? Dios kinnauatijka maj yakan uejka uan maj kinkauakan ininchankauan, nejon semi kiouijmakaskia Sara. Yejua katka se siuat tetasojtakej akin xa kipiaya iikniuan, isobrinos uan itios akin semi kintasojtaya uan xa amo keman oksepa kinitaskia. Maski ijkon, kisentokak ika tein kiixtalijka, mojmostaj kichiuaya tein monekia achto ke yaskiaj.

Maski kiixnamikiskia nochi nejon, Sara kipiayaya nochi tein monekia itech tonal keman kisaskiaj. Iuan Abrahán uan Sara yaskia Taré, akin kinixyekanaya nochin kalyetouanij, maski kipiayaya kemej 200 xiujmej (Génesis 11:31). Xa Sara kipiaskia miak tekit kiyekpias Taré akin semi xiuejya katka. No iniuan yaskia Lot uan sennochin kiskej “kampa kalyetoya [...] in pueblojuani de Caldeos” ijkon kemej Jiova kinnauatijka (Hechos 7:4).

Yekinika ojtokakej hasta Harán, tein moajsi kemej 960 kilómetros kampa ika noroeste, kampa ika motaloua ueyiat Éufrates. Keman ajsikej Harán, ompa mokaujkej seki tonalmej, xa porin Taré semi mokokouaya uan amo ueliaok ojtokaya. Yejua ika ompa mokaujkej hasta keman momikilij ijkuak kipiaya 205 xiujmej. Achto ke oksepa peuaskiaj ojtokaskej, Jiova oksepa kiluij Abrahán maj kikaua nejon xolal uan maj youi kampa kinextiliskia. Sayoj ke axkan Jiova kichiuak se netenkaualis iuan Abrahán tein kiyolpaktij, kijtoj: “Motechkopa nikchiuas se ueyi altepet” (Génesis 12:2-4). Keman kikaujkej Harán, Abrahán kipiaya 75 xiujmej uan Sara, 65 xiujmej uan amo kipiayaj ininkoneuan. ¿Keniuj ikoneuan Abrahán mochiuaskiaj se ueyi altepet? ¿Xe kiixpejpenaskia okse inamik? Itech nejon tonalmej miakej takamej kipiayaj okseki siuamej, yejua ika Sara xa kinemiliaya ke ueliskia kipanos nejon.

Maski ijkon, kikaujkej Harán uan peujkej ojtokaj. Sayoj ke maj tikitakan akonimej iniuan yayaj. Biblia kijtoua ke Abrahán uan ikalyetouanij kiskej iuan nochi tein kipiayaj “uan taltikpakneminij akin ompa Harán kichiujkej maj iniuan pouikan” (Génesis 12:5). ¿Akonimej katkaj yejuan? Xa katkaj inintakeualuan. Tein melauj, Abrahán uan Sara kinmatiltiayaj tein kineltokayaj akin kinekiskiaj kinkakiskej. Seki uejkauj amatajkuilolmej judíos tein kimelauaj nejin versículo kijtouaj ke katkaj sekin akin no peujkej kiueyichiuaj Jiova kemej Abrahán uan Sara kichiuayaj. Komo ijkon, nejon kinextia ke Sara semi takuaujtamatia iuan Jiova uan kintaneltoktiaya akin kikakiaj keman ika tajtouaya iDios uan tein kichiaya kiselis. Semi tapaleuia se tanemilis itech nejon porin tinemij itech tonalmej kampa miakej amo takuaujtamatijok uan amo kichiaj tein kuali. Yejua ika, keman tionmomachtia se taman itech Biblia, ¿tikonnemilia tikontapouis aksa?

Satepan ke kipanokej ueyiat Éufrates, xa itech 14 metsti nisán xiuit 1943 achto itech totonaluan, yajkej kampa ika sur itech tal tein Jiova motenkaujka kinmakas (Éxodo 12:40, 41). Xikonnemili keniuj Sara kiita nochi tein kiyoualoua, kimoujkaita keniuj nochi tel takualtsinkan. Keman moajsiaj kampa ika uejueyi koujmej Moré, ompakauin kampa moajsia Siquem, Jiova oksepa monextij iixpan Abrahán uan kiluij: “Mokoneuan nikinmakas nejin tal”. ¡Abrahán kiitak ke nejin tajtolmej semi motelnekiaj! Xa tanemilij itech tein panok ompa xochital Edén, kampa Jiova achto kijtoj ke se tonal se tekonetsin kiixpoloskia Satanás. Uan Dios kiluijkaya Abrahán ke altepet tein itech ualeuaskia kiualkuiskia miak tatiochiualismej nikan taltikpak (Génesis 3:15; 12:2, 3, 6, 7).

Maski ijkon, nejin kalyetouanij no kipanokej ouijkayomej. Se tonal ompa Canaán tasojtik takual, yejua ika Abrahán iniuan ikalyetouanij monekik yaskej okachi kampa ika sur hasta Egipto. Sayoj ke kiitak ke ompa ueliskia kipanos tein amo kuali. Yejua ika kiluij Sara: “¡Ika kualtakayot, xikaki! Nikmati ke semi tikuakualtsin. Yejua ika, keman egipcios mitsitaskej, yekmelauj kijtoskej: ‘Nejin yejua isiuauj’. Uan nechmiktiskej sayoj ke tejua amo. Ika kualtakayot, xikijto ke tinoikniuj, ika nejon tein tikchiuas kuali nechyas uan amo nechmiktiskej” (Génesis 12:10-13). ¿Keyej Abrahán kitajtanij maj kichiua nejon?

 Amo porin katka moujkat oso takajkayaujkej, kemej kijtouaj sekin akin kijijtouaj Biblia. Tein melauj, Sara katka itakpaikniuj uan onkaya keyej Abrahán kiitas keniuj moyekpias. Yejuan kimatiaj ke okachi tayekantoya tein Dios kinekia, maj itech ualaskia se tekonetsin uan se ueyi altepet. Yejua ika, motelnekia maj Abrahán amo teyi kipano. Uan no, tein kiajsinij tatemouanij kinextiani ke miakej takamej akin katkaj ueyichiuanimej ompa Egipto kinkitskiayaj siuamej akin namikyejkej uan satepan kinmiktiayaj ininnamik. Yejua ika, Abrahán kuali taixejekoj keman kiixtalij kichiuas nejon uan Sara ika yolyemanilis kipaleuij.

Amo panok miak tonalmej uan mochiuak tein Abrahán kimouiliaya. Seki ueyichiuanimej akin kitekitiliayaj Faraón kiitakej ke Sara katka tel kuakualtsin, nejon se kimoujkaita porin xiuejya katka. Kiluijkej nejon Faraón uan yejua tanauatij maj kiuikilianij itech ikaltekiuaj. Xa techouijmaka tiknemiliskej keniuj Abrahán semi motekipachoj uan keniuj Sara semi mouia. Sayoj ke amo kitsakkej, ta kiselijkej kemej se ueyichiujkej. Xa Faraón kitemouaya kitanejnektis ika itomin uan satepan kiitas iuan “iikniuj” toni kimakaskia uan ijkon ueliskia monamiktis iuan Sara (Génesis 12:14-16).

Xiontanemili itech Sara, keniuj kiitstok talmej tein kipia Egipto itech se ventana oso se balcón kampa ueli pantachia. ¿Toni kimachilij oksepa nemis itech se kali tein kuali chijchiujtok kampa kimakaj miak taman tapalol tein tel uelik? ¿Kitanejnektiskia nochi nejon uan kinekiskia nemis ika okachi kuali taman ke nochi tein kiitak ompa Ur? Satanás semi yolpakiskia komo yejua kiixtaliskia kikauas Abrahán uan monamiktiskia iuan Faraón. Sayoj ke Sara amo ijkon katka. Amo kikauak inamik, nion iDios. ¡Tel kuali yeskia maj nochin akin namikyejkej kichiuakan kemej Sara, maski miakej auilnemij itech nejin taltikpak! ¿Tikonita ke tapaleuia maj amo se kinkaua akin tikintasojtaj uan akin kuali iniuan timouikaj ijkon kemej kichiuak Sara?

Jiova kichiuak tein kipaleuiskia nejin siuat akin semi kuali kiitayaj, yejua ika yejuatsin kititanilij chauismej Faraón uan akin ompa nemiaj. Satepan, Faraón kimatik ke Sara katka inamik Abrahán, yejua ika kititanik iuan inamik uan kiniluij nochi ikalyetouanij maj kikauanij Egipto (Génesis 12:17-20). ¡Xa Abrahán semi yolpakik keman Sara mokepak! Achto ika netasojtalis kiluijkaya: “Nikmati ke semi tikuakualtsin”. Sayoj ke Abrahán amo kitasojtaya Sara sayoj porin katka ixkuakualtsin, ta porin kinextiaya tein kuali, tein Jiova kiita ke okachi tayekantok (1 Pedro 3:1-5). Tinochin uelis tiknextiskej nejon. Komo tiktayekanaltiaj tiktemoskej Dios uan amo tikpiaskej miak taman, tikinmatiltiaj oksekin akoni yejuatsin uan komo senkis tiktakamatij itanauatiluan toTachijchiujkauj, maski onkak miak taman tein techyejyekoua. Nejon techpaleuis maj titakuaujtamatikan kemej Sara.