Ir al contenido

¿Tlake kinpanok Jehová itlajtoltemakauaj kema kintlaijiyouiltijkej ipan Holocausto?

¿Tlake kinpanok Jehová itlajtoltemakauaj kema kintlaijiyouiltijkej ipan Holocausto?

 Tlen nopa 35,000 Jehová itlajtoltemakauaj katli itstoyaj ipan Alemania uan ipan sekinok altepemej kampa tlanauatiyayaj nazis, se 1,500 kinmiktijkej ipan Holocausto. Maske amo tijmatij kenijkatsa kinmiktijkej se keskij, nojua kinekij kimatisej sekinok tlamantli. Yeka, teipa uelis kiijtosej keskij nelnelia kinmiktijkej uan kenijkatsa.

 ¿Kenijkatsa mijkej?

  • Guillotina tlen kitekiuiyayaj nazis

      Kinmiktijkej. Nechka 400 Jehová itlajtoltemakauaj kinmiktijkej ipan Alemania uan ipan sekinok altepemej kampa tlanauatiyayaj nazis. Miakej kintlajtolsenkajkej, kiniljuijkej kinmiktisej uan sekij kinkechtsontejkej. Sekinok kintotopotskej uan kinkuapilojkej maske amo kintlajtolsenkajtoyaj.

  •   Tlauel kintlatsakuiltiyayaj. Kipano 1,000 Jehová itlajtoltemakauaj mijkej kampa nazis kintsaktoyaj. Sekij mijkej pampa kintlatsakuiltijkej uan kinchiualtijkej tlauel ma tekitikaj, sekinok mijkej ika mayantli, tlasesejkayotl, kokolistli uan pampa amo kinpajtijkej. Kema nechka tlamiskia nopa Ompa Ueyi Tlauilankayotl, se keskij kinkixtijkej uan teipa mijkej pampa tlauel kintlaijiyouiltijtoyaj.

  •   Sekinok tlamantli. Se keskij Jehová itlajtoltemakauaj kinkalakijkej ipan cuartos uan kinmiktijkej ika gas, sekij kinmiktijkej kema tepajtianij kinchiuilijkej tlen amo kuali ipan inintlakayo uan sekinok kintsopinijkej ika pajtli.

 ¿Kenke kintlatsakuiltijkej?

 Jehová itlajtoltemakauaj kintlatsakuiltijkej pampa nochipa kineltokakej tlen Biblia tlamachtia. Kema nopa nazis kinejkej kinchiualtisej ma kichiuakaj se keski tlamantli tlen ika kiixpanoskiaj tlen Biblia kiijtoua, inijuantij amo kinejkej kichiuasej uan kineltokakej “toTeko Dios achtoui uan axtlakamej” (Hechos 5:29). Ma tikitakaj ome tlamantli kampa kinextijkej kuali tlaneltokayayaj.

  1.   Amo mokalakijkej ipan política. Nochi Jehová itlajtoltemakauaj katli itstoyaj kema nazis tlanauatiyayaj amo kema mokalakijkej ipan política uan ipan ni tonali nojkia amo kiampa kichiuaj (Juan 18:36). Yeka amo kichijkej ni tlamantli:

    •   Amo yajkej ipan tlauilankayotl yon tlapaleuijkej ipan sekinok tlamantli (Isaías 2:4; Mateo 26:52).

    •   Amo kintlapejpenijkej tlanauatianij, yon kinpaleuijkej nazis (Juan 17:16).

    •   Amo kiueyichiuayayaj nopa tlaixkopinkayotl tlen kitekiuiyayaj nazis, yon kiijtouayayaj “Heil Hitler” (Mateo 23:10; 1 Corintios 10:14).

  2.   Kichiuayayaj tlen kineltokayayaj. Maske Jehová itlajtoltemakauaj amo kinkauayayaj ma tlaueyichiuakaj, inijuantij nochipa:

    •   Momaijtouayayaj kema mosentiliyayaj uan kiueyichiuayayaj toTeotsij (Hebreos 10:24, 25).

    •   Tlajtolmoyauayayaj uan kimoyauayayaj amatlajkuiloli (Mateo 28:19, 20).

    •   Kinextiyayaj kinikneliaj ininkalnechkauaj uan amo kinchikoitayayaj judíos (Marcos 12:31).

    •   Kuali tlaneltokayayaj uan amo kinejkej kiijkuilosej inintoka ipan se amatl kampa kiijtouayaya ayokmo kineltokaskiaj toTeotsij (Marcos 12:30).

 Nopa tlamachtijketl Robert Gerwarth kiijtok san Jehová itlajtoltemakauaj “kintlatsakuiltijkej ipan nopa xiuitl kema tlanauatiyayaj nazis pampa kineltokayayaj tlen Biblia tlamachtia”. a Sekinok maseualmej katli nojkia kintsaktoyaj tlauel kintlepanitakej Jehová itlajtoltemakauaj pampa kuali tlaneltokayayaj. Se katli kitsaktoyaj uan euayaya Austria kiijtok tlen Jehová itlajtoltemakauaj: “Amo yauij ipan tlauilankayotl. Motemakaj mikisej uan amo temiktisej”.

 ¿Kanke mijkej?

  •   Kampa kinchiualtiyayaj ma tekitikaj. Miakej Jehová itlajtoltemakauaj mijkej kampa kinchiualtiyayaj ma tekitikaj, uan inijuantij kintsaktoyaj ipan Auschwitz, Buchenwald, Dachau, Flossenbürg, Mauthausen, Neuengamme, Niederhagen, Ravensbrück uan Sachsenhausen. Kiijtojtokej san ipan Sachsenhausen mijkej se 200 Jehová itlajtoltemakauaj.

  •   Kampa tsaktoyaj. Se keskij Jehová itlajtoltemakauaj mijkej kampa tsaktoyaj pampa tlauel kintlaijiyouiltijkej. Uan sekij mijkej pampa tlauel kinmakilijkej kema kintlatsintokiliyayaj se keski tlamantli.

  •   Altepetl kampa kinmiktijkej. Jehová itlajtoltemakauaj kinmiktijkej kampa kintsaktoyaj ipan Berlin-Plötzensee, Brandeburgo uan Halle/Saale. Nojkia, onka se keski amatl kampa kiijtoua onkayaya sekinok 70 kampa nojkia kinmiktijkej sekinok Jehová itlajtoltemakauaj.

 Se keskij Jehová itlajtoltemakauaj katli kinmiktijkej

  •  Tokajyotl: Helene Gotthold

     Altepetl kampa kimiktijkej: Plötzensee (Berlín)

     Helene monamiktijtoya uan kinpixtoya omej ikoneuaj, uan miakpa kiitskijkej. Ipan 1937, mokonetlauisok pampa tlauel kimakilijkej kema kitlajtlanilijkej se keski tlamantli. Ipan diciembre 8, 1944, kikechtsontejkej ipan guillotina kampa tsaktoya ipan Plötzensee (Berlín).

  •  Tokajyotl: Gerhard Liebold

     Altepetl kampa kimiktijkej: Brandeburgo

     Ipan mayo 6, 1943, Gerhard kikechtsontejkej kema kipixtoya 20 xiuitl. Ipan 1941 itata nojkia kikechtsontejkej kampa ya kitsaktoyaj. Gerhard kintitlanilik ichampoyouaj uan nopa ichpokatl katli iuaya nemiyaya se amatlajkuiloli kampa kiniljuik: “Tlaj toTeko amo nechmakatoskia ichikaualis, amo niueltoskia nikijiyouis tlen nechpanotok”.

  •  Tokajyotl: Rudolf Auschner

     Altepetl kampa kimiktijkej: Halle/Saale

     Ipan septiembre 22, 1944, Rudolf kikechtsontejkej kema kipixtoya 17 xiuitl. Ipan se amatlajkuiloli kiiljuik inana: “Miakej toikniuaj kiijiyouijtokej tlen nechpanotok uan na nojkia kiampa nijchiuas”.

a Heydrich: El verdugo de Hitler, iamayo 284.