Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

Bõe yĩng t’a Zeova Kaset rãmbã sẽn maand Soaalã zaabr dɩɩbã to-to wã yaa toor ne tũudum a taabã nebã?

Bõe yĩng t’a Zeova Kaset rãmbã sẽn maand Soaalã zaabr dɩɩbã to-to wã yaa toor ne tũudum a taabã nebã?

 Tõnd sẽn maand Soaalã zaabr dɩɩbã to-to wã wɛɛngẽ, d tũuda Biiblã sẽn yetã bal kɛpɩ. B boonda Soaalã zaabr dɩɩbã tɩ “Zu-soabã rɩɩbo,” yaoolem dɩɩbã la a Zeezi kũumã tẽegr me. (1 Korẽnt rãmbã 11:20; Wẽnnaam Sebre, 2014) La bũmb wʋsg tũudum a taabã neb sẽn tẽed la b maand Soaalã zaabr dɩɩbã wɛɛngẽ wã pa zems ne Biiblã sẽn yetã ye.

B sẽn maand Soaalã zaabr dɩɩbã bũmb ning yĩnga

 Soaalã zaabr dɩɩbã yaa sẽn na yɩl n tẽeg a Zeezi yelle, la d wilg tɩ d sũur yaa noog ne a sẽn sak n ki tɩ yɩ maoong tõnd yĩngã. (Matiye 20:28; 1 Korẽnt rãmbã 11:24) Soaalã zaabr dɩɩbã maaneg pa tũudum yel-maandɩ sẽn sõngd ned t’a paam Wẽnnaam barka, pa rẽ bɩ a yel-wẽnã sugr ye. Biiblã sõngda tõnd tɩ d bãng tɩ yaa d sã n tẽ a Zeezi bal la d tõe n paam d yel-wẽnã sugri. Pa ne tũudum yel-maandɩ maasem ye.—Rom dãmbã 3:25; 1 Zã 2:1, 2.

Naoor a wãn la d segd n maan Soaalã zaabr dɩɩbã yʋʋmd fãa?

 A Zeezi kõo a karen-biisã noor tɩ b maand Soaalã zaabr dɩɩbã, la a pa wilg b sẽn segd n maan dẽ sõor takɩ ye. (Luk 22:19) Neb kẽer tagsdame tɩ d segd n maana Soaalã zaabr dɩɩbã kiuug fãa, tɩ sãnda me tagsdẽ tɩ segd n yɩɩ semen fãa, daar fãa, naoor wʋsg daar fãa, pa rẽ bɩ sasa ning fãa d sẽn tagsd tɩ zemsame. La ad bũmb kẽer d sẽn segd n ning d yamẽ.

 A Zeezi lugla Soaalã zaabr dɩɩbã Zʋɩf-rãmbã Pakã daare. Yɩɩ daar-n-kãng me la a ki-yã. (Matiye 26:1, 2) Pa yɛl sẽn seg taab woto bal ye. Gʋls-sõamyã wã makda a Zeezi maoongã ne Pak pe-bilã maoongo. (1 Korẽnt rãmbã 5:7, 8) B ra maanda Pakã vugr yʋʋmd fãa. (Yikri 12:1-6; Maan-kʋʋre 23:5) Woto me, pipi kiris-nebã ra maanda a Zeezi kũumã tẽegr vugr yʋʋmd fãa. A Zeova Kaset rãmbã me maanda woto.

Sẽn segd n yɩ daar ninga, la wakat ninga

 A Zeezi sẽn maan Soaalã zaabr dɩɩbã wakat ningã sõngda tõnd tɩ d bãng naoor a wãn la d segd n maan-a yʋʋmd fãa, la sẽn segd n yɩ daar ninga la wakat ninga. A lugla Soaalã zaabr dɩɩbã yʋʋmd 33 Nizã kiuug rasem 14, wĩndgã lʋɩɩs poore. (Matiye 26:18-20, 26) Tõnd me maanda a Zeezi kũumã tẽegr daar-n-kãng yʋʋmd fãa, wa pipi kiris-nebã. a

 Baa yʋʋmd 33 Nizã kiuug rasem 14 sẽn yɩ arzũm daarã, pa yʋʋmd fãa la a Zeezi kũumã tẽegr segd arzũm ye. Sẽn na yɩl n bãng Nizã kiuug rasem 14 sẽn segd daar ningã yʋʋmd fãa, d maanda wa a Zeezi wakatẽ Zʋɩf-rãmbã sẽn da maandã, pa wa rũndã-rũndã Zʋɩf-rãmbã sẽn maandã ye. b

Burã la divẽ wã

 Yaa Pakã bur sẽn pa ning rabɩllã ne divẽ wã sẽn kellã la a Zeezi tall n lugl Soaalã zaabr dɩɩbã. (Matiye 26:26-28) Tõnd maanda wa a Zeezi. D tallda bur sẽn pa ning rabɩlle, la divẽ n maand Soaalã zaabr dɩɩbã. Pa ne bur b sẽn paas bũmb a to, pa rẽ bɩ ne nasaar-sib koom b sẽn wẽke, divẽ b sẽn kɩt tɩ lebg noogo, divẽ sẽn pul rã-toos wall ne bũmb a to ye.

 Tũudum kẽer neb tara bur sẽn ning rabɩll n maand Soaalã zaabr dɩɩbã. Biiblã pʋgẽ, b sã n gomd rabɩll yelle, wae n makda yel-wẽnde, la bũmb sẽn põoge. (Luk 12:1; 1 Korẽnt rãmbã 5:6-8; Galat-rãmbã 5:7-9) Dẽnd yaa bur sẽn pa ning rabɩll wall bũmb a to bal n tõe n mak Kiristã yĩngã sẽn pa tar yel-wẽndã tɩ zemse. (1 Pɩyɛɛr 2:22) Bũmb a to me la tũudum a taabã neb maand tɩ pa zems ne Biiblã sẽn yetã ye. Yaa b sẽn ledgd divẽ wã ne nasaar-sib koom b sẽn wẽk tɩ pa kũmã. Wẽnd-dot kẽer pʋsẽ, b maanda woto, b sẽn tudg n tẽed tɩ Biiblã gɩdga rãam yũubã yĩnga.—1 Tɩmote 5:23.

Burã ne divẽ wã pa a Zeezi yĩngã la a zɩɩmã meng-meng ye

 A Zeezi kũumã tẽegr sasa, burã sẽn pa ning rabɩllã ne divẽ wã makda Kiristã yĩngã la a zɩɩmã. Yel-solemd pa maand tɩ b toeem n lebg a Zeezi yĩngã la a zɩɩmã, wall kalem ne rẽ wa neb kẽer sẽn tagsdã ye. D ges bũmb kẽer Biiblã sẽn yet tɩ kɩt tɩ d tagsd woto wã.

  •   A Zeezi sã n da yeela a karen-biisã tɩ b yũ a zɩɩmã, dẽnd a ra yet-b lame tɩ b kiis noor ning Wẽnnaam sẽn kõ n yeel tɩ b ra rɩ zɩɩmã. (Sɩngre 9:4; Tʋʋma 15:28, 29) Ra pa tõe n yɩ woto, bala a Zeezi ra pa na n saag n yeel a taabã tɩ b kiis noor ning Wẽnnaam sẽn kõ n wilg tɩ zɩɩmã yaa sõngã ye.—Zã 8:28, 29.

  •   Tẽn-tʋmdbã sã n da yũuda a Zeezi zɩɩmã meng-menga, a Zeezi ra pa na n gom a zɩɩmã “sẽn na n daagã” yelle, tɩ wilgdẽ t’a ra nan pa kõ a vɩɩmã tɩ yɩ maoong ye.—Matiye 26:28.

  •   A Zeezi kõo a vɩɩmã tɩ yɩ maoong “vugr wakat fãa yĩnga.” (Ebre-rãmbã 9:25, 26) La burã ne divẽ wã sã n da toeemd n lebgd a Zeezi yĩngã la a zɩɩmã Soaalã zaabr dɩɩbã sasa, dẽnd sẽn wãbd burã la b yũud divẽ wã ra na n maanda a Zeezi maoongã n yɩlemdẽ.

  •   A Zeezi yeelame: “Maand-y woto n tẽegd mam yelle,” a pa yeel tɩ maand-y woto “tɩ mam yɩt maoong ye.”—1 Korẽnt rãmbã 11:24.

 Neb nins sẽn tẽed tɩ burã ne divẽ wã lebgda a Zeezi yĩngã la a zɩɩmã tika b sẽn tẽedã b sẽn lebg Biiblã vɛrse-rãmb kẽer goam to-to wã zugu. Wala makre, Biiblã-dãmb wʋsg b sẽn lebg pʋsẽ, b lebga a Zeezi sẽn yeel bũmb ning divẽ wã wɛɛngẽ yaa: “Yõwã yaa mam zɩɩm.” (Matiye 26:28) La b tõe n lebga a Zeezi goamã me yaa: “Yãoã makda mam zɩɩmã.” c Ka wã, a Zeezi rɩka makr n na n zãms nebã, wa a sẽn da wae n maand to-to wã.—Matiye 26:28.

Ãnd dãmb n wãbd burã la b yũud divẽ wã?

 A Zeova Kaset rãmbã sã n maand Soaalã zaabr dɩɩbã, yaa neb a wãn bal bãmb sʋkã n wãbd burã la b yũud divẽ wã. Bõe yĩng tɩ yaa woto?

 Ne a Zeezi zɩɩmã sẽn daagã maasem, a lugla “kaool-paalg” sẽn ledg kaool ning sẽn da be Wẽnnaam a Zeova la pĩnd wẽndẽ Israyɛllã neb sʋka. (Ebre-rãmbã 8:10-13) Neb nins sẽn naag kaool-paalgã pʋgẽ wã wãbda burã la b yũud divẽ wã a Zeezi kũumã tẽegr sasa. Pa kiris-nebã fãa ye. La yaa b rãmb nins sẽn paam Wẽnnaam boollã bala. (Ebre-rãmbã 9:15; Luk 22:20) Nin-kãens na n tɩ naaga Kiristã saasẽ n dɩ naam. Biiblã pʋgẽ, b wilgdame tɩ yaa neb tus-koabg la tus pis-naas la a naas bal n paam boollã a woto sẽn yaa zu-zẽkrã.—Luk 22:28-30; Vẽnegre 5:9, 10; 14:1, 3.

 “Bãg-bila” neb b sẽn boolã na n tɩ naaga Kiristã n dɩ naam. La tõnd fãa la bal saagdame n na n wa naag “kʋʋn-kãseng” neb sẽn na n wa paam n vɩɩmd wakat sẽn kõn sa tẽngã zugã. (Luk 12:32; Vẽnegre 7:9, 10) Baa ne tõnd wʋsgã sẽn saagdẽ n na n wa vɩɩmd tẽngã zugã sẽn pa wãbd burã la d pa yũud divẽ wã, d maanda a Zeezi kũumã tẽegre, sẽn na yɩl n wilg tɩ d sũur yaa noog ne a Zeezi sẽn sak n ki tɩ yɩ maoong tõnd yĩngã.—1 Zã 2:2.

a Ges-y The New Cambridge History of the Bible, Volume 1, seb-neng 841.

b Sã n yaa ne rũndã-rũndã Zʋɩf-rãmbã kalãndriye wã, yaa sasa ning bãngdbã sẽn yãt ki-paalgã la b yet tɩ yaa Nizã kiuugã sɩngre. La pipi kiris-nebã wakatẽ, b ra pa maand woto ye. Yaa b sã n da yã ki-paalgã pipi Zerizalɛm la b yet nebã tɩ ki-paalg n sɩnge. Rẽ ra tõe n yɩɩ daar a yembr bɩ sẽn yɩɩd rẽ bãngdbã sẽn yãt ki-paalgã wakatã poore. Woto yaa bũmb a yembr sẽn kɩt t’a Zeova Kaset rãmbã sẽn maand a Zeezi kũumã tẽegr sasa ningã yʋʋmd fãa wã pa segd rũndã-rũndã Zʋɩf-rãmbã sẽn maand Pakã sasa ningã wakat fãa ye.

c Ges-y A New Translation of the Bible, by James Moffatt; The New Testament—A Translation in the Language of the People, by Charles B. Williams; and The Original New Testament, by Hugh J. Schonfield.