Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

 A2

Malu adi atangila Bible eu

Bible wa Nkudimuinu wa bulongolodi bupiabupia wa Mifundu ya tshiena Greke ya buena Kristo wakapatuka mu Anglais mu 1950, ne Bible mujima wa Bible—Nkudimuinu wa bulongolodi bupiabupia wakapatuka mu 1961. Kubangila anu dîba adi, nkudimuinu mujalame udibu babala bipepele eu wa Mifundu minsantu mikudimuna bilondeshile miakulu ya ntuadijilu mmuambuluishe babadi miliyo ne miliyo ba mu miakulu mipite pa 130.

Komite wa dikudimuna Bible wa Nkudimuinu wa bulongolodi bupiabupia mmujingulule mudibi bikengela nkudimuinu udi ne ngakuilu udi ulenga muoyo wa mubadi wa matuku etu aa. Bua bualu abu, mbasungule mfundilu kampanda ne miaku kansanga mu nkudimuinu eu, bikale ne malu aa mu lungenyi:

  • Ngakuilu wa matuku aa udi umvuika bimpe. Mbepuke miaku ne tubiambilu bidi bantu ba bungi kabatshiyi bumvua bimpe anyi batamba kuakula bidi mu Bible mikuabu. Tshilejilu, pamutu pa “usubula” mbakule bua “ukumbaja majinga a” (1 Timote 5:8); pamutu pa “kuvuwa” mbakule bua “kuowa” (Genese 24:32); pamutu pa “kabitu biasala buanda” mbakule bua “kabitu . . . biluka manda” (Matayi 6:28); pamutu pa “banya-banya” mbakule bua “bakese.”—Nomba 13:18; Matayi 7:14.

    Mbepuke kabidi ngakuilu wa tshiena kale udi ukolela ba bungi matuku aa bua kubala anyi mene kumvua bimpe. Tshilejilu, “bintu biandi bia nvita” bidi biumvuika kudi bakuabu bu “bintu bianyi bia mvita,” pabi bikale “bintu biende bia mvita” (Dutelonome 1:41); “meshi” adi umvuika kudi ba bungi bu “meshi a kudia,” pawu mikale “meji.”—Yelemiya 9:12.

  • Ditokesha dia miaku ne biambilu kampanda bia mu Bible. Bua kupatula tshivua tshiamba menemene mu miakulu ya ntuadijilu, mbepuke imue miaku ne bimue biambilu bidi bifila lungenyi lua tshianana anyi mene ludi kaluyi lujalame. Tshilejilu tshia kumpala ntshia muaku wa mu tshiena Greke udi uleja tshivuabu bangata bua kushipelaku muntu mufundila tshibawu tshia lufu, bu tshiakangatabu bua kushipelaku Yezu. Kukudimuna muaku au ne: “mutshi mutshiamakane” kakuena kupatula lungenyi lujalame lua muaku wa ntuadijilu au to. Nanku bua kupatula lungenyi lujalame alu bimpe mu Bible eu, mbakudimune muaku au ne: “mutshi” anyi “mutshi wa makenga.” (Matayi 10:38; Yone 19:6; 1 Kolinto 1:18) Bualu bukuabu mbua dikudimuna dia muaku wa tshiena Ebelu “Sheole” ne wa tshiena Greke “Hadese.” Miaku eyi mmikudimuna bu “Lukita” mu Bible eu pamutu pa “Muaba wa Bafue,” bualu “Muaba wa Bafue” udi ufila lungenyi lubi lua musoko anyi muaba kampanda udi kawuyi umueneka udi bamue bela meji ne: ngutu bafue bikadile ne muoyo: dilongesha ditu Bible kayi ulongesha to.—Muambi 9:10; Bienzedi 2:27.

Malu makuabu a pa buawu adi mu Bible eu:

Bible eu udi ne mamanyisha a kuinshi kua mabeji bungi butshintshikila. Mamanyisha au mmatapulula nangananga mu bitupa bileja kudi tubiambilu tudi tulonda etu:

  • “Anyi” Mmishindu mikuabu idibu mua kukudimuna mêyi a mu tshiena Ebelu, tshiena Alama, anyi tshiena Greke, idi ipatula lungenyi lumue lumue alu luonso mu kabujima.—Genese 1:2, dimanyisha dia kuinshi kua dibeji pa “bukole buenzeji bua Nzambi”; Yoshua 1:8, “panshi panshi.”

  • “Anyi pamuapa” Mmishindu mikuabu idibu mua kukudimuna mêyi, idi ipatula lungenyi luonso lujima lulelela kadi lushilangane ne lukadi lukudimuna.—Genese 21:6, “neaseke pamue nanyi”; Zekâya 14:21, “muena Kanâna.”

  • “Ku mua.” Nnkudimuinu wa ku muaku ku muaku wa mêyi a mu tshiena Ebelu, tshiena Alama, anyi tshiena Greke anyi lungenyi lunene lua tshiambilu tshia mu muakulu uvuabu bafunde bualu abu ku ntuadijilu.—Genese 30:22, “difu”; Ekesode 32:9, “mutu mukole.”

  • Diumvuija ne mamanyisha makuabu Ke diumvuija dia mêna (Genese 3:17, “Adama”; Ekesode 15:23, “Mala”); ditokesha dia malu a bipimu ne bipiminu (Genese 6:15, “nkubita”); udibu anyi tshidibu bafunkuna kudi mupinganyi (Genese 38:5, “Yeye”); mamanyisha a mushinga adi mu Tshisakidila ne mu Diumvuija dia miaku.—Genese 37:35, “Lukita”; Matayi 5:22, “Ngena.”

Tshitupa tshia mbangilu tshidi ne tshiena-bualu ne: “Mua kumanya malu a mu Dîyi dia Nzambi” tshidi ne diumvuija dia tshikoso dia malongesha a nshindamenu a mu Bible. Diakamue padi mifundu ya mu Bible mujima ishikila, mbayilondele kudi “Mikanda ya mu Bible,” “Tshikebelu tshia miaku ya mu Bible,” ne “Diumvuija dia miaku ya mu Bible.” Diumvuija adi didi diambuluisha mubadi bua kumvua miaku anyi biambilu kampanda bilondeshile mushindu musunguluke udibu babitele mu Bible. Tshisakidila tshia A tshidi ne bitupa ebi: “Mikenji ya mua kukudimuna Bible,” “ Malu adi atangila Bible eu,” “Muvua Bible mufike kutudi,” “Dîna dia Nzambi mu Mifundu ya tshiena Ebelu,” “Dîna dia Nzambi mu Mifundu ya tshiena Greke ya buena Kristo,” “Baprofete ne bakalenge ba mu Yuda ne ba mu Isalele,” ne “Malu manene a mu nsombelu wa Yezu pa buloba.” Tshisakidila tshia B tshidi ne tuarte, tuzubu, ne mamanyisha makuabu ambuluisha balongi ba dilambu ba Bible.

Ku mbangilu kua mukanda wonso wa mu Bible kudi tshikepeshilu tshia malu adi mu mukanda au, pamue ne mvese idi yumvuangana nawu, bipetesha mubadi lumvu lua mukanda mujima mu tshikoso. Mulongo wa munkatshinkatshi mua dibeji dionso udi ne mvese ya mushinga mukole miledila, ituma mubadi ku mvese mikuabu idi ipetangana ne mvese udiye ubala.