Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Uvua mumanye anyi?

Uvua mumanye anyi?

Tshilejilu tshia Yezu tshia “bana ba mbua” tshivua tshipendu anyi?

Muana muikale ne muana wa mbua, lupingu lua bena Greke anyi lua bena Lomo (bidimu lukama bia kumpala kua Yezu too ne mu bidimu bia lukama bikondo bietu ebi)

Dituku dikuabu pavua Yezu mu provense wa bena Lomo wa Sulia ku mikalu ya Isalele, mamu mukuabu muena Greke wakalua kudiye bua kulomba diambuluisha. Mu diandamuna divua Yezu mumupeshe muvua tshilejilu tshivua tshifuanyikija bantu bavua kabayi bena Yuda ne “bana ba mbua.” Mu Mikenji ya Mose, bavua bangata mbua bu nyama ivua kayiyi mikezuke. (Lewitiki 11:27) Kadi Yezu uvua musue kupenda mamu muena Greke eu ne bantu bakuabu bavua kabayi bena Yuda anyi?

Tòo. Anu muvua Yezu mumvuije bayidi bende, uvua musue kuamba ne: tshipatshila tshiende tshinene tshikondo atshi tshivua tshia kuambuluisha bena Yuda. Nanku wakatokesha tshilejilu etshi pavuaye muambile mamu muena Greke au ne: “Ki mbimpe kuangata biakudia bia bana kubielela bana ba mbua to.” (Matayi 15:21-26; Mâko 7:26) Bena Greke ne bena Lomo bavua banange mbua ne ivua isomba mu nzubu mua benayi ne inaya ne bana. Nunku tshiambilu tshia ne: “bana ba mbua” tshivua mua kuikala tshivuluije mamu au bualu buimpe bua disanka. Mamu muena Greke wakabuelela mu mêyi a Yezu, kuambaye ne: “Mmuomu Mukalenge, kadi bana ba mbua batu badia bisunsukila bidi bimata ku mêsa a bamfumu babu.” Yezu wakamuela kalumbandi bua ditabuja diende, kuondopaye muanende wa bakaji.​—Matayi 15:27, 28.

Mupostolo Paulo uvua mufile lungenyi luimpe pavuaye muambe bua kuladikija luendu lua pa mâyi anyi?

Tshimfuanyi tshia mazuwa manene avua ambula majitu (bidimu lukama bia kumpala)

Mazuwa avua mambule Paulo bua kuya ku Itali avua atata bikole bua mpepele mikole. Pavua bimane muaba kampanda, mupostolo Paulo wakafila lungenyi lua kuladikija luendu. (Bienzedi 27:9-12) Kuvua tshivua tshimusake bua kufila lungenyi elu anyi?

Bendeshi ba mazuwa ba kale bavua bamanye ne: kuenza luendu pa mbuu wa Mediterane kuvua ne njiwu mu muvu wa mashika makole. Kumbukila munkatshi mua ngondo wa 11 too ne munkatshi mua ngondo muisatu, kakuvua mushindu wa kuenzelapu luendu to. Kadi luendu luvua Paulo wakuila luvua ne bua kuenzeka mu ngondo wa 9 anyi wa 10. Mufundi muena Lomo, Vegetius, (wa mu bidimu bia 300) wakumvuija mu mukanda wende bua diendela pa mbuu au ne: “Kudi ngondo idibi bikumbana, mikuabu nya lutatu, ne mu minga kakuena mushindu to.” (Epitome of Military Science) Vegetius wakamba ne: kuenzela luendu pa mbuu au kakuvua ne bualu kumbukila mu dia 27/5 too ne mu dia 14/9, kadi bikondo bibidi bivua ne lutatu anyi ne njiwu bivua bia kumbukila mu dia 15/9 too ne mu dia 11/11 ne kumbukila mu dia 11/3 too ne mu dia 26/5. Bu muvua Paulo muenzenze ngendu pa mâyi, uvua mumanye malu aa kakuyi mpata. Muena mazuwa ne muendeshi bavua pabu mua kuikala bamanye malu aa, kadi bakabenga lungenyi lua Paulo. Mazuwa abu akafika anu ku ditshibukila mu mâyi.​—Bienzedi 27:13-44.