Ndaku munda

Nyuma muimpe ntshinyi?

Nyuma muimpe ntshinyi?

Diandamuna dia mu Bible

 Nyuma muimpe mbukole buenzeji bua Nzambi anyi bukole butuye wenza nabu mudimu. (Mika 3:8; Luka 1:35) Nzambi utu utuma nyuma wende patuye utuma bukole buende miaba yonso bua kukumbaja disua diende.​—Misambu 104:30; 139:7.

 Mu Bible, mbakudimune muaku wa mu tshiena Ebelu ruach ne wa mu tshiena Greke pneuma ne: “nyuma”. Misangu ya bungi, miaku eyi itu yumvuija bukole buenzeji bua Nzambi anyi Nyuma muimpe. (Genese 1:2) Kadi Bible utu kabidi wenza nayi mudimu mu mishindu mikuabu:

 Mumvuija onso aa adi afila lungenyi lua tshintu tshidi bantu kabayi mua kumona, kadi tshikale tshienza malu adi amueneka. Bia muomumue, nyuma wa Nzambi “kena mua kumueneka anyi kulengibua to ne utu ne bukole bua bungi anu bu lupepele.”​—An Expository Dictionary of New Testament Words, wa W. Vine.

 Bible udi kabidi ubikila nyuma wa Nzambi ne: “bianza” biende anyi “minu” yende. (Misambu 8:3; 19:1; Luka 11:20; fuanyikija ne Matayi 12:28.) Anu mutu nsenda wenza mudimu ne bianza biende ne minu yende, Nzambi wakenza mudimu ne nyuma wende bua kuenza bintu bu mudi:

Nyuma muimpe ki mmuntu to

 Padi Bible ubikila nyuma wa Nzambi ne: “bianza” biende, anyi “minu” yende, peshi “mueyelu,” udi uleja mudi nyuma muimpe kayi muntu to. (Ekesode 15:8, 10) Bianza bia nsenda kabiena mua kudienzela nkayabi mudimu kakuyi mubidi wende ne meji ende to. Bia muomumue, nyuma muimpe udi wenza anu tshidi Nzambi umulombola bua kuenza. (Luka 11:13) Bible udi kabidi wakula bua nyuma muimpe pamue ne bintu bu mudi ditabuja ne dimanya, ne umufuanyikija ne mâyi. Malu onso aa adi aleja mudi nyuma muimpe kayi muntu to.​—Yeshaya 44:3; Bienzedi 6:5; 2 Kolinto 6:6.

 Mu Bible mudi dîna dia Yehowa Nzambi ne dia Muanende Yezu Kristo, kadi kamuena dîna dia nyuma muimpe muaba nansha umue to. (Yeshaya 42:8; Luka 1:31) Pavua Stefano wakafua bua Kristo mumone mu diulu mu tshikena kumona, kavua mumone bantu basatu to, wakamona anu bantu babidi patupu. Bible udi wamba ne: “Yeye, muwujibue tente ne nyuma muimpe, wakatangila mu diulu, kumonaye butumbi bua Nzambi ne Yezu muimane ku tshianza tshia balume tshia Nzambi.” (Bienzedi 7:55) Nyuma muimpe ke bukole buvua Nzambi mukuate nabu mudimu bua kuleja Stefano tshikena kumona etshi.

Mudi bamue babuejakaja nyuma muimpe

 Mudi bamue babuejakaja: “Mukishi muimpe” anyi nyuma muimpe mmuntu, ne udi tshitupa tshia busatu bunsantu anu mudibi bileja mu 1 Yone 5:7, 8 mu nkudimuinu wa Bible wa King James version.

 Bulelela bua bualu: Mu nkudimuinu wa King James version mu 1 Yone 5:7, 8 mudi mêyi a ne: “mu diulu, Tatu, Dîyi, ne Mukishi muimpe: ne busatu buabi bidi tshintu tshimue. Ne bintu bisatu ebi bidi bifila bumanyishi pa buloba.” Kadi bakebuludi mbafike ku dijingulula ne: mêyi aa kaavua mafunda kudi mupostolo Yone to, nunku ki nga mu Bible to. Bruce M. Metzger mulongeshi wa mu bilongelu bitumbuke wakafunda ne: “Kuamba ne mêyi aa nga dishima ne kaena ne bua kuikala mu dipungila dipiadipia mbulelela.”​—A Textual Commentary on the Greek New Testament.

 Mudi bamue babuejakaja: Bible udi wakula bua nyuma muimpe mutubu bakula bua muntu, ke tshidi tshileja ne: nyuma muimpe mmuntu.

 Bulelela bua bualu: Mifundu itu imue misangu yakula bua nyuma muimpe mutubu bakula bua muntu, kadi kabiena biumvuija ne: mmuntu to. Bible utu wenza kabidi nunku patuye wakula bua meji anyi bua lufu anyi bua mpekatu. (Nsumuinu 1:20; Lomo 5:17, 21) Tshilejilu, udi wamba mudi meji mikale ne “bienzedi”, mikale kabidi ne “bana”; wamba kabidi mudi mpekatu upambula ne ushipa ne ujula dialakana.​—Matayi 11:19; Luka 7:35; Lomo 7:8, 11.

 Bia momumue, pavua mupostolo Yone muambulule mêyi a Yezu, wakakula bua nyuma muimpe bu “muambuluishi” (musambi) udi mua kufila bijadiki, kulombola, kuakula, kumvua, kutumbisha ne kupeta. Uvua mutele mipinganyi ya ku bantu balume pavuaye wakula bua “muambuluishi” eu. (Yone 16:7-15) Kadi wakenza nunku bualu muaku wa tshiena Greke parakletos udibu bakudimuna ne: “muambuluishi” udi ku bantu balume ne bilondeshile mikenji ya muakulu wa tshiena Greke, bivua bikengela bua atele mipinganyi ayi ku bantu balume. Kadi padi Yone wakula bua nyuma muimpe utela muaku eu pneuma udi kauyi ni nku balume ni nku bakaji, kena utela mupinganyi ni ngua ku bantu balume ni ngua ku bantu bakaji to, udi wamba anu patupu ne: “udi.”​—Yone 14:16, 17.

 Mudi bamue babuejakaja: Kutambula mu dîna dia nyuma muimpe kudi kujadika mudiye muntu.

 Bulelela bua bualu: Imue misangu, Bible utu wenza mudimu ne muaku “dîna” bua kumvuija bukole anyi bukokeshi. (Dutelonome 18:5, 19-22; Esetê 8:10) Bienze anu bu mutubu benza nawu mudimu mu tshiambilu tshia mu Anglais tshia ne: “mu dîna dia mukenji”, kabiyi ne mukenji mmuntu to. Muntu udi utambula “mu dîna dia” nyuma muimpe udi witaba bukole budi nabu nyuma muimpe ne mudimu udiye nawu mu dikumbaja dia disua dia Nzambi.​—Matayi 28:19.

 Mudi bamue babuejakaja: Bapostolo ba Yezu ne bayidi bende ba kumpala bavua bitaba ne: nyuma muimpe mmuntu.

 Bulelela bua bualu: Ni mBible ni mmalu a kale kaatu amba nanku to. Tshibungu kampanda (Encyclopædia Britannica) tshidi tshiamba ne: “Diumvuija dia ne: nyuma muimpe nNzambi umue . . . ndifumine mu Tshisangilu tshia mu Constantinople tshivua tshienzeka mu tshidimu tshia 381.” Kukavua kupita bidimu bipite pa 250 panyima pa lufu lua mupostolo wa ndekelu.