Ndaku munda

Mbashintulule mêyi a mu Bible peshi baakonyangaje anyi?

Mbashintulule mêyi a mu Bible peshi baakonyangaje anyi?

 Tòo. Patudi tufuanyikija mikanda mifunda ku bianza ya kale, idi ileja ne: Bible ki mmushintulula to nansha mukadiku bidimu bia bungi katshia bamufundulula pa bintu bidi binyanguka lukasa.

Bidiku biumvuija ne: kakuena tshilema mu mikanda ayi anyi?

 Mbapete mikanda ya kale mifunda ku bianza binunu ne binunu. Imue ya kudiyi idi ne malu mashilangane adi aleja ne: bavua benzamu bilema mu diyitentula. Malu a bungi adi mashilangane au adi ne tumalu tukese ne kaena ashintulula diumvuija ditoke dia mifundu to. Kadi mbatandule malu makese adibu bashintulule kukadi bidimu bia bungi ne mbamone ne: amue akudiwu mmanyange mukenji wa mu Bible. Tuangatayi bilejelu bibidi ebi:

  1.   Mu 1 Yone 5:7, nkudimuinu mikuabu ya Bible ya kale idi ne mêyi adi alonda aa: “mu diulu, Tatu, Dîyi ne Nyuma muimpe: ne bintu bisatu ebi bidi tshintu tshimue.” Kadi mikanda ya kueyemena idi ijadika ne: mêyi aa kaavua mu mifundu ya ntuadijilu to. Bakaasakidila pashishe. * Ke bualu kayi mbaumbushe mu nkudimuinu ya Bible ya matuku etu aa.

  2.   Dîna dia Nzambi disunguluke didi misangu binunu ne binunu mu mikanda ya kale ya mu Bible mifunda ku bianza. Kadi mbashintulule dîna adi mu nkudimuinu ya Bible ya bungi ne mbapingaje mianzu bu mudi “Mukalenge” anyi “Nzambi.”

Tshidi mua kutujadikila ne: kabakupeta kabidi bilema bia bungi mu Bible ntshinyi?

 Kudi mikanda ya bungi mifunda ku bianza idibu bapete idi ituambuluisha bua kumona bilema kupita kumpala. * Difuanyikija dia mikanda eyi didi dileja tshinyi bua bujalame bua Bible lelu?

  •   Mumanyi wa malu a mu Bible kampanda diende William Green wakamba bua Mifundu ya tshiena Ebelu (idibu babikila kabidi ne: “Dipungila dikulukulu”) ne: “Tudi mua kuamba ne dishindika dionso ne: kakuena mukanda mukuabu wa kale nansha umue udi mufike kutudi ne bujalame bua mushindu eu to.”

  •   Mumanyi wa malu a mu Bible kampanda diende Bruce wakafunda bua mifundu ya mu tshiena Greke ya bena kristo anyi ya “Dipungila dipiadipia” ne: “Mifundu ya Dipungila dipiadipia mmifunda ne bujalame buonso kupita mifundu kayi mikuabu yonso. Mbujalame budi muntu kayi mua kuelesha mpanta nansha kakese.”

  •   Mumanyi kampanda mupiluke muende lumu wa mikanda ya mu Bible mifunda ku bianza diende Frederic Kenyon wakamba ne: “muntu udi mua kukuata Bible mujima mu tshianza tshiende wamba kayi udia tshibanga ne: Mmukuata dîyi dilelela dia Nzambi, difila bua bipungu ne bipungu bia bantu, kakuena dîyi nansha dimue diajimina mu nkama ne nkama ya bidimu to.”

Ntshinyi tshikuabu tshidi tshitujadikila ne: Bible mmufike kutudi ne bujalame buonso?

  •   Bafundi bena Yuda ne bafundi bena kristo bavua balame malu adi aleja bilema bivua bantu ba Nzambi benze. * (Nomba 20:12; 2 Samuele 11:2-4; Galatiya 2:11-14) Bavua balame kabidi mvese idi ileja muvua tshisamba tshia Yuda tshipile bua dibenga kutumikila ne muvuatshi tshilonde bilele bia bantu. (Hoshea 4:2; Malaki 2:8, 9; Matayi 23:8, 9; 1 Yone 5:21) Kufunda malu au ne bujalame, nkuleje ne: banfundi bavua bantu ba kueyemena, ne bavua banemeka dîyi dinsantu dia Nzambi bikole menemene.

  •   Kabienaku biumvuika ne: Nzambi wakafundisha Bible ku bukole bua Nyuma wende, uvua kabidi mua kuenza bua alamibue ne bujalame buoso anyi? * (Yeshaya 40:8; 1 Petelo 1:24, 25) Tumanye kabidi ne: kavua mumufundishe bua kuambuluisha anu bantu ba matuku a kale to, kadi mbua kuambuluisha kabidi bantu ba matuku etu aa. (1 Kolinto 10:11) Mu bulelela, “Malu onso avuabu bafunde kale bavua baafunde bua kutulongesha, bua tupete ditekemena ku diambuluisha dia dinanukila dietu ne dia busambi bua mu Mifundu.”​—Lomo 15:4.

  •   Yezu ne bayidi bende bakatela mêyi a mu mifundu ya tshiena Ebelu, kabayi bakula bualu nansha bumue budi butangila bujalame bua mifundu ya kale ayi to.​—Luka 4:16-21; Bienzedi 17:1-3.

^ Ki mbasangane mêyi aa mu mikanda bu mudi Codex Sinaiticus, Codex Alexandrinus, Vaticanus 1209, nkudimuinu wa Vulgate wa mu Latin, nkudimuinu wa syriaque (Philoxénienne-Héracléenne) anyi Peshitta.

^ Tshilejelu, mbapete mifundu ya tshiena Greke mipite pa 5 000 idibu babikila ne: Dipungila Dipiadipia anyi Mifundu ya mu tshiena Greke ya bena kristo.

^ Bible kena uleja ne: baleji mpala ba bantu ba Nzambi kabatu benza bilema to. Kadi udi wamba ujadika ne: “Kakuena muntu nansha umue utu kayi wenza mpekatu.”​—1 Bakalenge 8:46.

^ Bible udi uleja ne: nansha muvua Nzambi kayi muambile bafundi kalu ne kalu konso kakufunda mu dîyi diende, kadi uvua mulombola meji abu bua kudifunda.​—2 Timote 3:16, 17; 2 Petelo 1:21.