KINTU 1
Mvubu ya Kwīfula
LE KWĪFULA I BIKA?
Kwīfula i bukomo bwa
-
kupela kulonga byosaka
-
kukomena bilokoloko
-
kwingila mingilo yokusangedilepo
-
kutangidija bakwenu kumeso
MWANDA WAKA KWĪFULA KUDI NA MVUBU?
Bana befula bininge babwanya kukomena matompo nansha shi abebatandila kintu kampanda. Inoko bana bampikwa kwīfula babwanya padi kwikala na
-
kimpuma
-
kutyumukwa mutyima
-
kutoma mfwanka nansha mālwa ne bintu bikwabo bikolwañana
-
kutonga butongi bubi butala pa byakudya
Bwifundi bumo bulombola’mba bana badi befula bininge batyepeje’ko misongo, makambakano a misokwe, ne kubulwa kutyumuna bijila pa kutama. Buno bwifundi bwalengeje Angela Duckworth, polofesele wa ku Iniveleshite ya Pennsylvania afule ku kunena’mba: “Bana kebabwanyapo kufikilwa na bino bintu shi befula ‘bininge.’”
MWA KUFUNDIJIJA MWANA KWĪFULA
Pela ne kulombola kine kyowapelela.
MUSOÑANYA WA MU BIBLE: “Kinenwa kyenu ‘En-en’ kikale’nka en-en, wenu ‘Aa’ nandi aa.”—Mateo 5:37.
Mwana nkasampe ubwanya kudidila bambutwile bamupe kintu—padi’nka ne pa bantu. Shi bambutwile abamupe’kyo, mwana ukamona’mba pa kupebwa kintu i biyampe kudila.
Pakwabo kadi, shi bambutwile abapele kumupa byasaka ne kushintulula kine kyobapelela, mwana ukayuka bubine bwa kamweno mu būmi—bwa amba kabwanyapo kupebwa nyeke kyonso kyasaka. Dokitele David Walsh walembele amba, “Na bubine, bantu befunda buno bubine bamwekanga bu badi na nsangaji mikatampe. Kufundija bana’mba babwanya kupebwa kintu kyonso kyobasaka ke buswepo.” *
Kupelela mwana tamba pano kukamukwasha nandi kapele mwenda mafuku—kimfwa shi watanwa na ditompo dya kutoma bintu bikolwañana, kulonga busekese, nansha bilongwa bikwabo bibi.
Kwasha bobe bana bayuke bintu bilupuka ku bilongwa biyampe ne bibi.
MUSOÑANYA WA MU BIBLE: “Kyokya kikuna muntu shi kika shi kika, e kyonka kyakangula.”—Bene Ngalatea 6:7.
Obe mwana ufwaninwe kuyuka’mba, bilongwa byonso bidi na bilupuka’ko, ne amba kubulwa kwīfula kukamutwala kubi. Kimfwa, shi obe mwana kejepo kuloba, bakwabo babwanya padi kumunyema. Ino, shi wīfula kitatyi kyobamukolomona—nansha kukungila na kitūkijetyima pa kyaba kya kwibatyampa pa ludimi—bantu bakamufwena. Kwasha obe mwana ayuke amba būmi bwandi bukalumbuluka bininge shi ekale na kibidiji kya kwīfula.
Fundija obe mwana ayuke bintu bya mvubu kutabuka.
MUSOÑANYA WA MU BIBLE: “Mujingulule bintu bya mvubu mikatampe.”—Bene Fidipai 1:10.
Kwīfula ke kulekapo’tu kulonga bintu bibi; ino i ne kulonga bintu bya kamweno nansha shi kebitusangajapo. I biyampe obe mwana efunde kuyuka bintu bya mvubu kutabuka ne kwibilonga. Kwasha obe mwana alonge dibajinji bintu bya mvubu kutabuka. Kimfwa, ufwaninwe kulonga bidi devwala yandi kumeso kwa kukakaya.
Mushile kimfwa kiyampe.
MUSOÑANYA WA MU BIBLE: “Nemushila kimfwa, amba monka monemulongela, nenu longelai monka.”—Yoano 13:15.
Obe mwana utalanga molongelanga shi ubafikilwa na bintu kebikusangajapo nansha bikulobeja. Lombola kupityila ku kimfwa kyobe amba kwīfula kutwalanga ku biyampe. Kimfwa, shi obe mwana walonga kintu kibi, le uloñanga bintu na bulobo’ni nansha wikalanga talala?
^ mus. 20 Bya mu dibuku No: Why Kids—of All Ages—Need to Hear It and Ways Parents Can Say It.
