Skip to content

Skip to table of contents

Ngbaribbai ma ni ka ni chuni ø nǎ ni si ná kutaniko na nari

Ngbaribbai ma ni ka ni chuni ø nǎ ni si ná kutaniko na nari

NI RO ká tsɨrie d’i kutaniko na b’lo? Rie b’lo ró, ni ka ni u Jean-Charles po ná i lo u: “Njati le tsɨ ledhó familia na d’i kutaniko na ró, fø kutaniko na le chuni nari ma, ledhó familia nǎ ndrŭ ma kana kau ronga le b’o Yova na nari ma na e kpakpa.” Njati ni tsɨ d’i ngana ró, ri adi ngani ni ba ø njí, ni ba didha dhi nga, nidzá nzø darasa nji ná nga, ni chuni ø hewa na, ø desturi na ndirigoti lod’radha dhi njí dhi ø eneo na.

Nicolas ma, Céline ma na bangʉeni d’i kpakpalo na i. Kpa le chongʉe France nǎ tawi nǎ ro ndima tsɨ d’i kutaniko na. Kpa pori: “Ya kwanza ko nanga jingʉeni bbo fø lo dho, luti kodhó bbakau dyu ngʉ ko hwi bbo. Dhonalo ko kana nga nzá d’engʉe ngʉ chøchø bbo kodhó ø kutaniko nǎ le-djoi ma, le-vei ma na na ri.” a D’i kutaniko na le tsɨ nari e kpakpa, nde ni ká ka ni njiri ngbǎ ndiro ni ba hwè ø kutaniko nǎ d’e? Nja ndrŭ ká ka ndima kó ø si ná ndrŭ tsotso ngbaribbai? Ni ká ka ni li nja ndrŭ kpakpa ngbaribbai ndirigoti kpa ká ka ndima li ni kpakpa ngbaribbai?

NI TSOTSO KA NDI KÓ NÁ KANUNI NDIRO NI CHUNI NIDHÓ Ø KUTANIKO NA D’E

Ali ni thí Yova djo

1. Ali ni thí Yova djo. (Zb. 37:5) Japon nǎ Kazumi ró dho kʉ ná le-ve tungʉeni b’lo ndi nji cho 20 nǎ ná kutaniko nǎ ro, lebbá ke le chongʉe d’i ngø na njí djotsina nari dho. Le ká “bbangʉeri Yova ddá chutso [ndi] dho ngbaribbai”? Le pori: “Ma ngʉ adi ma thí nǎ kʉ ná lo d’ra Yova dho bí ina, føri i ngʉe ma nǎ do ma, ma ma mbu ddiro nari ma, ma nanga ri d’o nari ma na. Fø ma rinji ná saa krʉ ró, ke ngʉ adi madhó lo u ná kpakpanga bbʉ ma dho.”

Ni ká ka ni li ni thí bbo Yova djo ngbaribbai? Ddiddi tsú dhó lo adi ri u ri ba dda ma, nyo ma na dz’ nǎ ro ndiro ri dhidhi d’e nari bbai, kodhó udha dho ringani ko ngu ri ngu ndiro ri dhidhi d’e. Anziro ko tielo djo ná Nicolas pori: “Abrahamu ma, Yesu ma, Paulo ma na dhó loroji djo ndi ngaddi nari adi ndi tsotso kó bbo pli ndi li ndi thí Yova djo dhonalo fø kpa njingʉe kpakpanga bbo ndima njí Yova ji ná lo d’e.” Njati ni di Biblia zø krʉ ddo ró ró, føri si ni tsotso ko ni hwini nidhó maisha nǎ ni bani na ná kpakpalo na ndirigoti ni si ngbaribbai ma ni ka ni li nidhó ø kutaniko nǎ ndrŭ kpakpa nari chu.

Nzɨ di nidhó drrdrr kutaniko ddi nidhó ø ri n

2. Nzɨ di nidhó drrdrr kutaniko ddi nidhó ø ri na. (Muh. 7:10) Benin nǎ ro Jules tsɨngʉe États-Unis na ro ke dho ringangʉeni ndi chuni njonjo kʉ ndidhó desturi ró ro ná desturi na. Ke pori, “Ri ngʉ njani nari kʉ madho ringani ma d’ra madhó maisha nǎ lo krʉ kʉ ná ndrŭ dho nari bbai.” Ke nzá chungʉeni fø le rinji nari na ri nari dho, ke nzɨ ngʉ adi riji ndi nju ndi djoi ma, ndi vei ma na na ri. B’lo ke ve ndi djoi ma, ndi vei ma na chu bblo nari goti ke øngʉe ndidhó nganjadha thika ø. Ke pori: “Ma ra ri utso d’i nari kʉ, rie ngbaga ma le kʉ dz’ djó ri ró ndrŭ kʉ ddiddi dhé. Ro, kpa adi loti ndirigoti ritsi nji njonjo kʉ ná chu nǎ, føri dzá lo dho ri kʉ bblo ko u kpa ndima kʉ nari bbai.” Føri dzá lo dho nzɨ di nidhó ø kutaniko ddi anziro ni e nǎ ná kutaniko na. Painia kʉ ná le-ve Anne-Lise pori nari bbai, “Ma nzá tsɨngʉe ndiro ma si lo ro madhó anziro kutaniko nǎ ringʉe nari bbai dhé ri, ma tsɨngʉe ndiro ma chu ø lo d’e.”

Wazee dho ma nzá ddi ringani ndima di ndima dhó ø kutaniko ddi anziro ndima e nǎ ná ri na ri. Le-djoi lo nji njonjo nidhó ø kutaniko nǎ drrdrr ri ró ro nari na mana nga kʉ kpa lo nji che ri. Ri kʉ nyodyu dhi lo ni chu fø eneo nǎ lo vi nidhó ngaddidha ni bbʉ nari njí. (Muh. 3:1, 7b) Ri kʉ bblo ni ddi longa le-djoi dho nidhó bblo loroji chulu, kpakpanga na ni ndrŭ cho ndima dyø nidhó ngaddidha nari djolu.​—2 Ko. 1:24.

Adi bí kʉ ná ritsi nji nidhó ø

3. Adi bí kʉ ná ritsi nji nidhó ø kutaniko nǎ. (Flp. 1:27) Tsɨ le tsɨ nari adi saa ma, kpakpanga ma na u bbo, ro ri kʉ bbo na mana kʉ ná lo ni nga sidha tso ni ronga na njudha dhi ngana ni tsɨ ná saa djó ro théi ngbà ri ka ró. Nde, rie nzá nidhó ø kutaniko nǎ ndrŭ d’erie ni ro nja inga kpa adi ni ro nja chʉ ri ró, ká kpa ka ndima kó ni tsotso ngbaribbai? Lucinda ma tsɨngʉe ndidzá aro kʉ ná sinzø nzø na Afrique du Sud nǎ ddikpa bbò bba gʉ, le pori: “Madhó bbakau bbʉngʉe shauri ma dho ma di kau nji madhó ø kutaniko nǎ ndrŭ na, ma di lod’ra kpa na ndirigoti ma di komatere bbʉ njudha dhi ngana. Føri kina, ma bbʉngʉe madhó dza ndrŭ di lod’radha dhi njudha nji ri nǎ d’e.”

Tengenezo nǎ “njí le nji ddinga” le-djoi ma, le-vei ma na ná føri adi le li kpakpa ndirigoti ri adi nja ndrŭ ma li kpakpa ddi. B’lo ko tielo djo ná Anne-Lise wazee lingʉe kpakpa ndi d’ralo ndidhó ø kutaniko nǎ njonjo kʉ ná ndrŭ na. Føri ká kongʉe le tsotso ngbaribbai? Le pori, “Føri lingʉeri ma mbu ma bblo madhó ø kutaniko nǎ.” Ndirigoti njati ni di ni bbʉ volotere Pidhinga dzá dza nanga ʉdha ma, ri ronga thɨdha ma na dho ró, føri adi rili le-djoi njari ni nja fø kutaniko nidhó ri nganga bbai. Rie nì ni bí kʉ ná ritsi nji kutaniko nǎ ró, ni djoi si ndima mbu bblo ndirigoti ni si rinja føri kʉ nidhó familia.

Ane ø bbakau

4. Ane ø bbakau. (2 Ko. 6:11-13) Njati ndrŭ di rinja ni ni dyu lili ndima ro ró, rie sʉsʉ kpa ngʉ nidhó bbakau. Adi si njudha dhi ngana nzá njudha tso d’e ngani ro ndirigoti adi saa ba njudha goti ni tilo ndrŭ na ndiro ni chu kpa bblo d’e. Anji kpakpanga ni chu ndrŭ ró dho. Anonga nari kʉ ndrŭ ró dho nga ni no ndirigoti hwè na ni loti ndrŭ na, ná føri adi rili ndrŭ jiri ndima chu ni bblo ndirigoti ni ngʉ kau kpa na.

Ni dié ni dha ruru nari rɨngana, adho ni ni djoi ma, ni vei ma na dho ni e nari nganga bbai. Aba somo Lucinda po ná i lo nǎ ro, “Ko kana kau ngʉngʉe chøchø ko bba ko ngʉ adi nja ndrŭ kó nari djotsina.”

“ANIDI NI KÓKO NI KANA”

Nzá nyi ro ndima chu ddikpa ma ná ndrŭ kʉ nǎ ná Pidhinga dzá dza na ndima tsu nari do adi nja ndrŭ njinji. Fø lo dho ni ká ka ni njiri ngbǎ ndiro kpa mbu ndima bblo d’e? Mutume Paulo ko li kpakpa ɨ ndi pori ro, “Anidi ni kóko ni kana ddiddi Kristo kongʉe ni nari bbai.” (Ro. 15:7) Kristo dhó loroji ndima dyø nari chulu wazee ka ndima kó ø si ná ndrŭ tsotso ndiro kpa mbu ndima bblo. (Anja kisanduku “ Ni tsotso ká addu ka ndi kó tsɨ ni tsɨ ná saa na?”) Ro, kutaniko nǎ ndrŭ krʉ, rié nzø ma ró kpa ka ndima kó ø si ná ndrŭ ro ngbà dhé ndiro kpa mbu ndima bblo d’e.

Ndrŭ ni kó nari na mana kʉ ni bba ni ndrŭ nzi nari, ro ri ka ndi tsú ndrŭ tsotso ni kó nari maddi ndi na. Loroji na, ddikpa le-ve bangʉe saa ndiro ndi dhǒ abbanga tso ø si ná ddikpa le-ve dho ndirigoti ndi tú ngbaribbai ma le ka ndi ba taxi nari nanga le dho, fø le-ve njingʉe ná lo kongʉe ø singʉe ná le-ve tsotso ndiro le chuni fø bba nga na d’e.

DHI NI KA NI DHI KIROHO NǍ NÁ CHU

Keké hú djonga adi tuni bí ina kpø ri ra tata ná nga djo. Ná føri bbai, njati ni tsɨ d’i kutaniko na ró, ringani ni tu ni nǎ do djonga kpø ni ra ni hú nanga nya Yova dzá njí kana ná nga djo. Nicolas ma, Celine ma na pori, “d’i ngana le tsɨ ná føri kʉ bblo kʉ ná formasio. Ndiro ni chuni ø ndrŭ na inga ø nga na d’e ringani ni é ø sifa na.” Anziro ko tielo djo ná Jean-Charles d’ra ngbaribbai ma ndidhó familia bangʉe faida nari. Ke pori: “Kodhó ø kutaniko nǎ kodhó nzø dhidhi kiroho nǎ ndirigoti kpa kana nga ngʉ chøchø Yova na. Sese bi da nari goti dhé, kodhó singba ngba ngangʉe kipindi ndi nji yenga ddo kana e ná njudha nǎ nari tso ndirigoti kodhó kpetsi ngba ngʉngʉe nzá d’e batiso ba ná muhubiri.”

Njati nidhó hali liri nzɨ ni tsɨ d’i ngana, loroji na bbo uhitaji kʉ ná ngana ró, ká ni ka ni njiri ngbǎ? Ni ka ni njinjí i lo nǎ ko tilo djo ná lo na kpadjo ni kʉ nǎ ná kutaniko nǎ. Yova djo ni ni thí li nari kana, akperi ni di bí kʉ ná ritsi nji kutaniko nǎ, lo ni d’ra nja ndrŭ na nari ma, kau ni nji kpa na inga ni kana kau ni li kpakpa nari ma na chulu. Njaro ni ka ni kó ø si nidhó kutaniko nǎ ná ndrŭ ma inga mahitaji na kʉ ná ndrŭ ma na tsotso. Jidha kʉ bbʉbbʉ Wakristo nyi le adi chu ró ná sifa nari bbai njati ni di nja ndrŭ tsotso kó ró, føri ka ndi liri ni kana nga ngʉ chøchø Yova na. (Yoh. 13:35) Ni ka ni uri u nari kʉ “Mungu nanga adi jini ji fø di ná bbʉdha dho.”​—Ebr. 13:16.

Nì mai kpakpalo kʉ ro, bí kʉ ná Wakristo ba hwè ø kʉ ná kutaniko na ndima tsɨ nari nǎ ro, ndirigoti ni ma ka ni ba hwè ddi! Anne-Lise pori, “Kutaniko thika ma ø nari liri ma kló ma thí tso nja ndrŭ dho.” Njʉ Kazumi uri u nari kʉ, njati ni tsɨtsɨ ró, “ni ka ni nja Yova dhó nga tsotsokodha nzá djo ni ddinga ná chulu.” Jules ká adi ndi mbu ngbaribbai? Ke pori: “Ma ba ná bbakau liri ma mbu ma abbá kʉ nari bbai. Ndirigoti njʉ nzɨ ma adi riji ma tsɨ d’i kutaniko na ri. Kpadjo ko kana nga kʉ chøchø bbo ma kʉ nǎ ná kutaniko nǎ ndrŭ na.”

a Nja shauri dho anja Bi 5 ddo 15, 1994 nǎ Mnara wa Mlinzi nǎ ɨ djǒ ripo ná lo, “Kukabiliana na Tatizo la Kutamani Nyumbani Katika Utumishi wa Mungu.