Skip to content

Skip to table of contents

Ni ká ka ni njí addu njati ni lai ndoa dhi le inga ke nja pornografia ró?

Ni ká ka ni njí addu njati ni lai ndoa dhi le inga ke nja pornografia ró?
  • “Ma ngʉ adi riddi mabbá ke chari adi uzinifu nji bí ina.”

  • “Ma ngʉ adi ma mbu si dzá heshima sini ri, nga na mana kʉ ri ndirigoti pá kʉ ri.”

  • “Ma nzá ka ma d’rae fø lo ro ddikpa le dho maddi ri. Ma ngʉ nzani ddiro.”

  • “Ma ngʉ riddi Yova nzɨ nga ro ddi ma djo ri.”

Arø ro kʉ ná fø lo ngbá ngatsi ma isɨle adi nzani pornografia ndibbá ke nja ná saa djo nari dhǒ. Ndirigoti rie b’lo ke nja ri ro gbʉ bi kpari inga cho kpari kana ri ró, le ka ndi mbu ndi nzá ka ndi li ndi thí ki ke djo karnø maddi nari bbai. Ddikpa ɨsɨle pongʉeri, “Ma ngʉ adi ridhu, ‘I ri ká kʉ ngbá kpetsi ke ma kuso? Ru ke ru ma ró ná nja lo ro ma ká kʉ ddi?’”

I lo le tayarisha ndiro ri kó pornografia nja ná ke bbá isɨle tsotso d‘e. a Ri si loti Biblia nǎ kanuni djo nari si fø isɨle iso pɨpɨ, ri si le li kpakpa nari kʉ Yova ji le ji, ke jiri ndi kó le tsotso ko, ndi liri le é ngoi na ndirigoti le tøni chi ndi dho. b

NGA NǍ KOSA KɄ NÁ KE INGA NÁ LE KÁ KA NDI NJÍ ADDU?

Nzá mai ni ka ni chu ni bbá ke nji ná lo krʉ ro, ni ka ni njí ná lo ro kʉ thé ndiro ni é ngoi na d’e. Anja fø lo ro di.

Nzɨ di ni nja kosa nji ri. Isɨle ka ndi ddiri ndibbá ke nja pornografia ndi nji ná kosa djotsina. Alice c ngʉ adi riddi ndi kʉ pá kʉ ná isɨle. Le ngʉ ridhu ndi tso, ‘Ma, ndi njae nari rɨngana ká mabbá ke vʉri ndi di d’i isɨle nja addudho?’ Nja kʉ ná isɨ ndrŭ adi ndima nja che ngbaribbai ma ndima njini nari dho. Kpa adi riddi ri kʉ ndima i rili lo gʉ ngʉ che pli ri. Danielle pori,“Ma bbá ke ngʉ adi pornografia nja ná føri lingʉeri ma é thø na bbo, ndirigoti ma ngʉ riddi ma nǎ thø ngʉe bbo ná føri i ngʉ kodhó ndoa sa ri.”

Njati rie ni ma riddi føi ri ró, achuri nari kʉ Yova nzɨ ni ro nja kosa njiri nibbá ke nji ná fø lo dho ri. Yakobo 1:14 pori: “Nja ke ddiro adi mbuni ndi nganga nǎ ro si ná tamaa na, ná føri adi ke ddá ndirigoti ri adi ke shasha.” (Ro. 14:12; Flp. 2:12) Yova njae ni kosa nji ri nari rɨngana, ke adi ni tøni chi ndi dho nari nja mana na bbo.​—2 Ny. 16:9.

Njati isɨle famu nari kʉ ndibbá ke nja pornografia ná føri na mana nga kʉ ndi kʉ pá ri ró, føri ka ndi kó le tsotso bbo. Fø lo djo zønga ná kpa pori, pornografia adi ngono dyu li kpetsi ke na nzá tso ro ddikpa isɨle ma ka ndi gba ddi ná ngatsi.

Nzɨ bbari ri di ni nanga d’o nga djolu. Catherine pongʉeri ndi ngʉ adi ngaddi ndibbá ke nja pornografia nari djo dhé. Frances pongʉeri: “Njati ma chú mabbá ke kʉ ná nga nzá ró, ma nanga ringʉ adi d’od’o. Ma nanga ringʉ adi d’o bbo blii.” Nja kʉ ná isɨ ndrŭ pori, ndima adi ndima mbu d’idhé rie ndima kʉ chuchu ndima bbá kpetsi kpa nji ná lo ná Wakristo kana ri ró. Godhé, nja ndrŭ pori ndima adi ndima mbu ddiro kʉ nari bbai dhonalo ndima adi riddi nari kʉ ddikpa le ma nzá ddi ka ndi famu ndima bani na ná kpakpalo ro ri.

Føri bbai le ka le mbu le ngbà. Ro, ni di saa ba bbo fø lo nanga ddidha dho ró, ni nanga ri ka ndi d’o bbo. Føri rɨngana adi rimbu ni li ni thí Yova na kʉ ni kana ná kau djo. Føri si rili ni ngʉ kpakpa.​—Zb. 62:2; Efe. 6:10.

Ni di ngazø ndirigoti lo nanga ddi Yova dhó ro bangʉe kpakpanga sala chulu ná bʉ thí bʉngʉeni ná isɨ ndrŭ dhó lo djo Biblia nǎ ro ró, fø lo ka ndi kó ni tsotso bbo. Krʉ ddo ró nzɨ ke ngʉ adi kpakpalo tutu ri, ro ke ngʉ adi ngoi bbʉ kpa dho. Loroji na, Hana “ngʉe njedha na bbo” ndi ngʉe na ná kpakpalo dho. Ro, b’lo le “nji sala dree Yova njí” nari goti, le bangʉe ngoi, nzá mai ndi chungʉe ngbaribbai ma lo sie gosi ná saa djo nari ro.​—1 Sa. 1:10, 12, 18; 2 Ko. 1:3, 4.

Kpetsi ke ma, isɨle ma na krʉ dho ringani ndima né ndima tsotsokodha wazee dhó ro

Anzi ni tsotsokodha wazee tso. Kpa ka ndima é “vʉvʉ ró ni runi ná nga, ngatso ni nyi vili dhi dji ró ná nga.” (Isa. 32:2, maelezo ya chini) Kpa ka ndima nziri ni tilo ngbà djo ni ka ni li ni thí ndirigoti ngbà ka ndi pɨ ni iso ná le-ve na.​—Mez. 17:17.

NI KÁ KA NI KÓ KE TSOTSO NGBÀ?

Ni dho ká ri ka ndi kaka ni kó pornografia nja ná nibbá ke tsotso ndiro ke sisi fø nyi djolu d’e? Njaro. Biblia pori ndiro le sisi ddikpa kpakpalo djolu inga kpakpanga na kʉ ná mbuba djó d’e, “aro nga kʉ bblo ddiro nga djolu.” (Muh. 4:9-12) Ngazø ná kpa ra riba nari kʉ njati dza dhi ndrŭ njí kpakpanga ddinga ndiro ndima si pornografia dzaba nja nari djolu ndirigoti ndima li ndima thí ki ndima djo ró, bí ina føri adi bblo kʉ ná matokeo bbʉ.

Bbʉbbʉ dhé, nibbá ke ka ndi bbá pornografia ndi nja nari tso njati ke é tayari ndi njí kpakpanga ndirigoti ke jiri ji ndi bbá ri tso ró. Ke ká nziri Yova bbʉ kpakpanga ndi dho ngbà ndirigoti ndi nzi ndi tsotsokodha wazee tso? (2 Ko. 4:7; Yak. 5:14, 15) Ke ká kpe ndi tsotso ka ndi kó ná lo ngbà ndiro nzɨ ndi nja pornografia ki ró? Loroji na, ke ká ngʉ elektronike dhi ritsi na ndi njínji nari nanga ndirigoti kpakpalo na ka ndi tsu ke ná lo nanga ngbà? (Mez. 27:12) Ke ká kʉ tayari nì ndi u ni ndi tsotso kó nari ndirigoti ndi é chi ni dho? Rie fø nì ró, ri ka ndi kaka ni kó ke tsotso.

Ká ngbaribbai? Anja Ethan ma ndibbá le Felicia ma na dhó loroji. Ethan ngangʉe pornografia njadha tso go ndi kʉ jadda ro. Felicia adi rili rie sʉsʉ ke dho ke tilo ndi na pornografia njadha dhi ù si ke na ná saa na. Ethan pori: “Ma adi loti mabbá le na klo ma klo ma thí tso ro. Jidha na le adi ma tsotso kó ndiro nzɨ ma tsu mbudha na ró ndirigoti le adi madhó lo ká bbi ngbaribbai ma nari dhu ma tso bí ina. Le adi ma tsotso kó nzɨ ma di njínji bbo eternete na ró. Bbʉbbʉ dhé, Felicia adi njedha ba bbo Ethan na pornografia dhi ù tsu nari dho. “Ro,” le pori, “ma nanga kani ndirigoti vodha na ma kʉ nari nzɨ adi rili mabbá ke bbá che bbo kʉ ná fø nyi tso ro ri. B’lo ko tilo kedhó kpakpalo djo nari goti, ke e tayari ndi kó ma tsotso ma sisi ma nanga d’o ná lo djolu.”

Fø di ná lotidha nzá ka ndi liri kpetsi ke bbá pornografia njadha tso dhé ri, ro ri ka ndi liri kebbá le li ndi thí ki ke djo vi. Fø lo krʉ kina, dzaba di ngbaribbai ma ndi ndi mbu nari ma, ndi ra ná nga ma, ndi nji ná lo ma na d’ra ndibbá le dho ró, ri ka ndi é sʉsʉ le dho le li ndi thí ki vi ke djo dhonalo ke nzɨ ddikpa lo ro ma ru ddi le ró ri.

Ni ká u ni ma ka ni kó nibbá ke tsotso føri bbai ddi nari ngbà? Njati rie ngbao ró, anizø i lo ddinga ndirigoti anitilo ri djo. Kedhó kusudi sie ndi bbá pornografia njadha tso ndirigoti ndi liri ni li ni thí ndi djo. Ke nanga kaeni ka ni djo fø kpakpalo djo ni loti nari dho nari rɨngana, ringani ke famu ngbaribbai ma ni ni mbu fø lo dho nari. Nidhó kusudi kʉ ni kó ke tsotso ke bbá fø nyi tso ndirigoti ni liri ke li ndi thí ni djo. Ni aro krʉ dho ringani ni chu addu ma adi rili ndrŭ nja pornografia ndirigoti ngbaribbai ma le ka le si fø kpakpalo djolu nari. d

Njati ni njari ni ti ná lo ka ndi liri ni gʉni gʉ ró, aninzi ddikpa muzee ndi si lo ni ti ná ngana. Achuri nari kʉ, ngbà mai ni lai ka ndi bbá pornografia njadha tso ro, ri ka ndi dzɨ saa ni thí ki ni li ke djo nari dho. Ro, nzɨ d’i ji. Aneri ni nja ni kana ngbà thɨ ndi thika ná lo. Adi ngab’odha na nari kʉ, njati ni krʉ é ngatsovedha na nì ró, nidhó ndoa ki si ngʉ kpakpa vi.​—Muh. 7:8; 1 Ko. 13:4.

NDE, KE Ø NDI DHÓ LO THIKA NZÁ DHÉ RÓ KÁ RI KA NDI É NGBǍ?

Njati nibbá ke ngá pornografia njadha tso ki vi ró, føri na mana ká kʉ ke nzá dhé ka ndi bbá fø nyi tso ro ri? Njaro. Njati rie nzɨ pornografia njadha tso veni ke dho ri ró, ke ka ndi hwini fø nyi tso ró ndidhó maisha gʉ mà nari kana. Ke ka ndi nja ri ki ngbà dhé ngbà mai ri njadha tso ndi bba nari goti cho da bí ro. Ndiro nzɨ ke nja ri ki ró, ringani ke li mupaka ndi nji ndi ndiro, ringani nzɨ ke ø ndi li ndi njí ná fø lo thika ri di njani b’lo ma fø kpakpalo da nari bbai ró. (Mez. 28:14; Mt. 5:29; 1 Ko. 10:12) Ringani ke ngʉ ndidhó “ngaddidha ø” ndirigoti ke “ndro chelo”, føri i kʉ pornografia ma, nja kʉ ná nzá tsetse ná nyi ma na. (Efe. 4:23; Zb. 97:10; Ro. 12:9) Ke ká kʉ tayari nì ndi njí fø kpakpanga? Rie nì ró, ri si kaka ke bbá fø nyi tso. e

Ali ni thí ni kana kʉ Yova na ná kau djo

Nde, njati ni lai ji fø nyi tso ndi bba nari nzá ró ká ri ka ndi é ngbǎ? Bbʉbbʉ dhé, ni thí ka ndi bʉni bʉ, ni nanga ka ndi kani ka, ni ka ni di ni nja nga na mana kʉ ri. Aliri ni é ngoi na Yova dhona ni lo bba nari na. (1 Pe. 5:7) Adi ni ndri chøchø Yova ro nga ni zø nari ma, sala ma, lonanga ni ddi bbo nari ma na chulu. Auri nari kʉ fø ni rinji ná saa na, ke ma ndi ndri chøchø i ni ro. Isaya 57:15 pori nari bbai, ke di “bʉ thí bʉni ndirigoti djø ndima djø” ná ndrŭ kuso ndirigoti ke jiri ndi kó kpa tsotso kpa ba hwè ki vi. Ngbà ri ka ró amburi ni é bblo pli kʉ ná Mukristo. Ane ni tsotsokodha wazee dhó ro. Ndirigoti adi ngab’odha na nari kʉ ddikpa saa na nibbá ke si øni ndi thí nǎ ro krʉ.​—Ro. 2:4; 2 Pe. 3:9.

a I lo nǎ ko si loti pornografia nja ná dzaba djo. Nì mai ri kʉ føro, i lo nǎ bí kʉ ná kanuni si faida bbʉ pornografia nja ná ɨsɨle bbá ke dho maddi.

b Maandiko nzá u ritso ro le kló ndoa nanga pornografia djotsina ri.​—Mt. 19:9.

c Nja dho thika øni ø

d Ni tsotso ka ndi kó ná lo ka ndi bani jw.org djó ndirigoti kodhó vichapo nǎ. Loroji na, anja ɨ djǒ ripo ná lo: “Ponografia Inaweza Kuiharibu Ndoa Yako” jw.org djó; “Unaweza Kushinda Kishawisha!” Bi 4 ddo 1, 2014 nǎ Dzamu dhi Munara nǎ paje 10-12; ndirigoti “Pornografia​—Ina Hatari ao Haina Hatari Yoyote?” Bi 8 ddo 1, 2013 nǎ Dzamu dhi Munara nǎ paje 3-7.

e Pornografia njadha na le ki ka le ngʉ vi nari dho, nja kʉ ná dza dhi ndrŭ vʉri ndima njani munganga na ndiro ndima ba le tsotsokodha d’e ngbà mai wazee ko ndima tsotso ro.