လူၤ​စံယၤ အ​ခီၣ်စ့ၣ်​တ​ကပၤ တဂ့ၤ​လၢၤဘၣ်. ဖဲ​အ​နီၢ်ဆံး​ခါ​န့ၣ်​ အဝဲ​ဒိးန့ၢ်​ဘၣ်​ ထူၣ်​ပျၢ်​သံ​တၢ်ဆါ​လီၤ. ဖဲ​လူၤ​စံယၤ​အိၣ်​ ၁၆ နံၣ်​အခါ အ​တၢ်မၤခိၣ်​တဂၤ​တဲ​အီၤ​လၢ “ခီဖျိ​လၢ န​နၢ်က့ၣ်​ဒီး​န​တ​ဒိကနၣ်​ န​မိ​အ​ကလုၢ်​အဃိ ကစၢ်​ယွၤ​စံၣ်ညီၣ်​နၤ​လၢ ထူၣ်​ပျၢ်​သံ​တၢ်ဆါ​လီၤ.” တၢ်မၤခိၣ်​ အ​တၢ်ကတိၤ​တဖၣ်​အံၤ မၤဘၣ်ဒိ​အသး​ဒိၣ်မး​အဃိ ပူၤကွံာ်​အါ​နံၣ်​လံ​ဘၣ်ဆၣ်​ အဝဲ​သးပ့ၤနီၣ်​ဝဲ​တန့ၢ်ဘၣ်.

ဖဲ​ဒဲ​မ​ရဲး(စ်) သ့ၣ်ညါ​လၢ​အ​အိၣ်ဒီး ခိၣ်နူာ်​ခဲစၢၣ်​အခါ အ​ပါ​တဲ​အီၤ​လၢ “တၢ်ဆါ​အီၣ်​နၤ​ဒ်အံၤ​န့ၣ်​ န​မၤကြီတၢ်​မနုၤ​လဲၣ်. န​မၤ​ဘၣ်​တၢ်ကမၣ်​ဖးဒိၣ်​ တမံၤမံၤ​အဃိ ကစၢ်​ယွၤ​စံၣ်ညီၣ်​နၤ​ဧါသၢၣ်.” အ​ပါ​အ​တၢ်ကတိၤ​န့ၣ်​ မၤဘၣ်ဒိ​အ​သးဆါ​မး​လီၤ.

ပှၤ​နာ်ဝဲ​လၢ ကစၢ်​ယွၤ​စံၣ်ညီၣ်​ ပှၤ​ဟီၣ်ခိၣ်​ဖိ​လၢ တၢ်ဆူး​တၢ်ဆါ​န့ၣ်​ အိၣ်​လံ​အ​နံၣ်​ဖးယံာ်​လံ. လံာ်​လၢ​အမ့ၢ် Manners and Customs of Bible Lands (လုၢ်လၢ်​လၢ​အ​ဘၣ်ထွဲ​လိာ်သး​ဒီး တၢ်လီၢ်​လၢ​အိၣ်​လၢ လံာ်စီဆှံ​အ​ပူၤ) တဲဝဲ​လၢ “ပှၤ​အါဂၤ​လၢ​ယ့ၣ်ၡူး​အ​စိၤ​န့ၣ်​ နာ်ဝဲ​လၢ ပှၤ​ဟီၣ်ခိၣ်​ဖိ​တဖၣ်​ တူၢ်ဘၣ်​တၢ်ဆူး​တၢ်ဆါ​ခီဖျိ​လၢ အဝဲသ့ၣ်​မၤ​ဘၣ်​တၢ်ဒဲးဘး တမံၤမံၤ​အဃိ​လီၤ.” ဒီး​တၢ်ဆါ​အဝဲ​န့ၣ်​ မ့ၢ်ဝဲ​တၢ်​စံၣ်ညီၣ်​တမံၤ​လၢ အဝဲသ့ၣ်​တၢ်ဒဲးဘး​အဃိ​လီၤ. လံာ်​အဂၤ​တဘ့ၣ်​တဲဝဲ လၢညါ​န့ၣ်​ “ပှၤ​တနီၤ​နာ်ဝဲ ကစၢ်​ယွၤ​ဒုးအိၣ်​ထီၣ်​ တၢ်ဆါ​အ​ကလုာ်​ကလုာ် ဒ်သိး​က​စံၣ်ညီၣ်​ ပှၤ​ဟီၣ်ခိၣ်​ဖိ​လၢ အဝဲသ့ၣ်​အ​တၢ်ဒဲးဘး​အဃိ​လီၤ.” မ့မ့ၢ်​ဒ်​န့ၣ်​န့ၣ်​လၢ ၁၄ ယာ်​ဖှိၣ်​အဆၢ​ကတီၢ် ပှၤ​အ​ကကွဲၢ်​တဖၣ်​လၢ ကီၢ်​ယူရပၤ​အ​ပူၤ ဘၣ်​သံ​လၢ​တၢ်ဆူး​တၢ်ဆါ​အဃိ​န့ၣ်​ မ့ၢ်​ပ​တဲ​လၢ​ကစၢ်​ယွၤ စံၣ်ညီၣ်​ပှၤအၢ​ပှၤသီ​သ့ဧါ. မ့တမ့ၢ် ဒ်​ဆူၣ်​ချ့​ပှၤ​ဃု​သ့ၣ်ညါ​တၢ်​တဖၣ်​ တဲဝဲ​အသိး တၢ်ဆူး​တၢ်ဆါ​တ​ကလုာ်​အံၤ ကဲထီၣ်​သး​ခီဖျိ​လၢ ဘဲးထံရံယါ​အဃၢ်​တဖၣ်​အဃိ​ဧါ. ပှၤ​တနီၤ​ဆိကမိၣ်​ဝဲ​လၢ မ့ၢ်​ကစၢ်​ယွၤ​ဒုး​ကဲထီၣ်​ တၢ်ဆူး​တၢ်ဆါ ဒ်သိး​က​မၤနး​မၤဖှီၣ်​ ပှၤ​ဟီၣ်ခိၣ်​ဖိ​အ​နီၢ်ကီၢ်​ဧါ. *

ဆိကမိၣ်​ကွၢ်. ကစၢ်​ယွၤ​မ့ၢ်​စံၣ်ညီၣ်​ ပှၤ​ဟီၣ်ခိၣ်​ဖိ​လၢ တၢ်ဆူး​တၢ်ဆါ ဒီး​တၢ်​မၤနး​မၤဖှီၣ်​န့ၣ်​ ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ​လၢ အ​ဖိခွါ​ယ့ၣ်ၡူး​ခရံာ်​မၤဘျါ​က့ၤ ပှၤဆူး​ပှၤဆါ​တဖၣ်​လဲၣ်. ယ့ၣ်ၡူး​မၤဝဲ​ဒ်​န့ၣ်​န့ၣ်​ မ့ၢ်​အဝဲ​ထီဒါ​ကစၢ်​ယွၤ အ​တၢ်​စံၣ်ညီၣ်​ဒီး အ​တၢ်တီ​တၢ်လိၤ​ဧါ. (မးသဲ ၄:၂၃, ၂၄) ယ့ၣ်ၡူး​ခရံာ်​န့ၣ်​ တ​ထီဒါ​ဝဲ​အ​ပၢ် အ​တၢ်​ဆၢတဲာ်​နီတဘျီ​ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်​အလီၢ် အဝဲ​တဲဝဲ​လၢ “တၢ်​လၢ​အဘၣ်​ အသး​တဖၣ်​န့ၣ်, ယ​မၤ​တထံၣ်ဃီ​လီၤ. . . . ဒ်​ပၢ်​မၤလိာ်​ယၤ​အသိး​န့ၣ်, ယ​မၤ​ယဲ​ဒ်​န့ၣ်​အသိး​လီၤ.”—ယိၤဟၣ်​ ၈:၂၉; ၁၄:၃၁.

လံာ်စီဆှံ​ပာ်ဖျါ​ထီၣ်ဝဲ လီၤတံၢ်​လီၤဆဲး​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ​န့ၣ်​ ‘တီဝဲ​လိၤဝဲ’ ဒီး​တ​မၤတၢ်​တတီ​တ လိၤ နီတဘျီ​ဘၣ်. (၅ မိၤၡ့ ၃၂:၄) အဒိ ဆိကမိၣ်​ကွၢ် မ့ၢ်​ကစၢ်​ယွၤ က​မၤ​လီၤတဲာ်​ကဘီယူၤ​တဘ့ၣ်​ ဒီး​မၤသံ​ပှၤ​အ​ကယၤ​တဖၣ်​ ခီဖျိ​လၢ အဝဲ​အဲၣ်ဒိး​စံၣ်ညီၣ်​ပှၤ​တဂၤ​လၢ ကဘီယူၤ​ပူၤ​အဃိ​ဧါ. တမ့ၢ်​လၢ​ကစၢ်​ယွၤ က​မၤဝဲ​နီတဘျီ​ဘၣ်. စီၤ​အၤဘြၤဟၣ်​လၢ​အမ့ၢ် ကစၢ်​ယွၤ​အခ့အပှၤ​လၢ အတီ​အလိၤ​တဂၤ တဲဝဲ​လၢ ကစၢ်​ယွၤ​န့ၣ်​ တီဝဲ​လိၤဝဲ​အဃိ တမ့ၢ်​လၢ​အ​က “မၤ​ဟးဂီၤ ပှၤတီ​ပှၤလိၤ​စ့ၢ်ကီး​ဒီး ပှၤ​တတီ​တလိၤ” နီတဘျီ​ဘၣ်. အဝဲ​တဲ​စ့ၢ်ကီး​လၢ ကစၢ်​ယွၤ​မၤ “တၢ်​န့ၣ်​တ​သ့​ဘၣ်.” (၁ မိၤၡ့ ၁၈:၂၃, ၂၅, ခ့ခါစှီၤကျိာ်) လံာ်စီဆှံ​တဲ​စ့ၢ်ကီး​ဝဲ​လၢ “ယွၤ​တ​မၤ​ဘၣ်​ တၢ်​တတီ​တလိၤ​ဘၣ်” ဒီး​အဝဲ​တ​မၤ “တၢ်အၢ​တၢ်သီ” ဘၣ်.—ယိၤဘး ၃၄:၁၀-၁၂.

တၢ်ကီ​တၢ်ခဲ​လၢ ပ​တူၢ်ဘၣ်​အီၤ​တဖၣ်​န့ၣ်​ ပ​တဲ​လၢ​ကစၢ်​ယွၤ​စံၣ်ညီၣ်​ပှၤ ခီဖျိ​လၢ ပ​မၤ​တၢ်ဒဲးဘး​တမံၤမံၤ​အဃိ တ​သ့​ဘၣ်. အဒိ ဖဲ​ယ့ၣ်ၡူး ဒီး​အပျဲၢ်​အဘီၣ်​တဖၣ်​ ထံၣ်ဘၣ်​ဝဲ​ပိာ်ခွါ​လၢ အ​မဲာ်ချံ​တထံၣ်​တၢ်​လၢ အ​အိၣ်ဖျဲၣ်​ထီၣ်လံၤ​လံၤ​အခါ ယ့ၣ်ၡူး​ပာ်ဖျါ​ထီၣ်​န့ၢ်​ပှၤ တၢ်ဂ့ၢ်​တခါ​အံၤ လီၤတံၢ်​လီၤဆဲး​လီၤ. “အပျဲၢ်​အဘီၣ်​သံကွၢ်​အီၤ ဒီး​စံး​ဝဲဒၣ်, ရၤဘံ​ဧၢ, မ့ၢ်​မတၤ​မၤ​တၢ်ဒဲးဘး​လၢ ပှၤ​တဂၤ​အံၤ​က​အိၣ်ဖျဲၣ်​ အမဲာ်​ဘျီၣ်​လဲၣ်. မ့ၢ်​ပှၤ​တဂၤ​အံၤ, မ့ၢ်​အမိၢ်​အ​ပၢ်​လဲၣ်. ဒီး​ယ့ၣ်ၡူး​စံးဆၢ​ဝဲဒၣ်, အဝဲဒၣ်​မ့ၢ်ဂ့ၤ, အမိၢ်​အ​ပၢ်​မ့ၢ်ဂ့ၤ, တ​မၤ​ဘၣ်​တၢ်ဒဲးဘး​ဘၣ်. မ့ၢ်​ဒ်သိး​ယွၤ​အ​တၢ်မၤ​က​အိၣ်ဖျါ လၢ​အလိၤ​လီၤ.”—ယိၤဟၣ်​ ၉:၁-၃.

ခီဖျိ​လၢ ပှၤ​နာ်​ကမၣ်​ပာ်စၢၤ​ဝဲ​ဒ်​န့ၣ်​အဃိ ဖဲ​ယ့ၣ်ၡူး​တဲဝဲ​ဒ်​န့ၣ်​အခါ အပျဲၢ်​အဘီၣ်​တဖၣ်​ ကမၢ​ကမၣ်​ဝဲ​လီၤ. ယ့ၣ်ၡူး​မၤဘျါ​က့ၤပိာ်​ခွါ​လၢ အ​မဲာ်ချံ​တထံၣ်​ တၢ်​တဂၤ​အံၤ တကးဒံးဘၣ်​ ခီဖျိ​လၢ အဝဲ​မၤဝဲ​ဒ်​န့ၣ်​အဃိ မ့ၢ်ဒၣ်​အဝဲ​ပာ်ဖျါ​ထီၣ်​လၢ တၢ်ကီ​တၢ်ခဲ​လၢ ပ​တူၢ်ဘၣ်​တဖၣ်​န့ၣ်​ တမ့ၢ်​လၢ ကစၢ်​ယွၤ စံၣ်ညီၣ်​ပှၤ​အဃိ​ဘၣ်. (ယိၤဟၣ်​ ၉:၆, ၇) မုၢ်မဆါ​တနံၤ​အံၤ​စ့ၢ်ကီး ပ​မ့ၢ်​သ့ၣ်ညါ​လၢ ကစၢ်​ယွၤ​တ​ဒုးအိၣ်​ထီၣ်​ ပ​တၢ်ဆူး​တၢ်ဆါ​တဖၣ်​ဘၣ်​န့ၣ်​ ပ​က​ဒိးန့ၢ်​ဘၣ်​ တၢ်​သူၣ်မံ​သးမုာ်​လီၤ.

လံာ်စီဆှံ​အဆၢ​လၢ အ​ဟ့ၣ်ဂံၢ်​ဟ့ၣ်ဘါ​ပှၤ

• “ယွၤ​တဘၣ်​ဘၣ်​ တၢ်လ့ပစီ​လၢ တၢ်အၢ​တၢ်သီ​ဘၣ်, ဒီး​အ​ကစၢ်​ဒၣ်ဝဲ တ​လ့ပစီ​ဘၣ်​ပှၤ​နီ​တဂၤ​ဘၣ်.” (ယၤကိာ် ၁:၁၃) ပှၤ​ဟီၣ်ခိၣ်​ဖိ​တဖၣ်​တူၢ်ဘၣ်​ “တၢ်အၢ​တၢ်သီ” လၢ​အ​ပၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ်ဆူး​တၢ်ဆါ, တၢ်နး​တၢ်ဖှီၣ်​ ဒီး​တၢ်သံတၢ်ပှၢ်​န့ၣ်​ အိၣ်​အ​နံၣ်​လၢ အ​ကထိ​တဖၣ်​လံ. ဘၣ်ဆၣ်​ တယံာ်တမီၢ်​န့ၣ်​ တၢ်အၢ​တၢ်သီ​တဖၣ်​အံၤ က​လီၤမၢ်​ကွံာ်ဝဲ​ခဲလၢာ်​လီၤ.

• “မၤဘျါ​က့ၤ ကယဲၢ်​ပှၤလၢ အ​မၤ​တကဲ​ဘၣ်​တဖၣ်​န့ၣ်​ခဲလၢာ်​လီၤ.” (မးသဲ ၈:၁၆) ယ့ၣ်ၡူး​မၤဘျါ​က့ၤ ပှၤဆူး​ပှၤဆါ​လၢ အ​ဟဲ​လၢ​အ​အိၣ်​ကိးဂၤ​ဒဲး​အဃိ အဝဲ​ပာ်ဖျါ​ထီၣ်ဝဲ​လၢ ကစၢ်​ယွၤ​အဘီ​အမုၢ်​န့ၣ်​ က​မၤဘျါ​ကွံာ်ဝဲ ပှၤဆူး​ပှၤဆါ​လၢ​ဟီၣ်ခိၣ်​ဒီဘ့ၣ်​လီၤ.

• “ဒီး​ယွၤ​က​ထွါကွံာ်​အ​မဲာ်ထံ ခဲလၢာ်​လၢ​အမဲာ်, ဒီး​တၢ်သံ​တအိၣ်​လၢၤဘၣ်, ဒီး​တၢ်သူၣ်အုး​သးအုး​တအိၣ်​လၢၤဘၣ်, ဒီး​တၢ်ဟီၣ်​တၢ်ယၢၤ​တအိၣ်​လၢၤဘၣ်, ဒီး​တၢ်​ဘှံးသူၣ်​ဘှံးသး​တအိၣ်​လၢၤဘၣ်. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, တၢ်အိၣ်​လၢ အ​ခီၣ်ထံး​တဖၣ်​ပူၤကွံာ်​လံ.”—လီၣ်ဖျါ ၂၁:၃-၅.

ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ ပှၤ​ဟီၣ်ခိၣ်​ ဖိ​သ့ၣ်​တဖၣ်​ ထံၣ်ဘၣ်​တၢ်ကီ​တၢ်ခဲ ဒီး​တၢ်နး​တၢ်ဖှီၣ်​ အါ​ထဲ​အံၤ​ညါ​လဲၣ်. ပှၤ​ဟီၣ်ခိၣ်​ဖိ ဆိကမိၣ်​ဝဲ​တၢ်​သံကွၢ်​တဖျၢၣ်​အံၤ အိၣ်​လံ​အ​နံၣ်​အါမး​လံ. ပ​ပာ်ဒ့ၣ်​ပာ်ကမၣ်​ ကစၢ်​ယွၤ​မ့ၢ်​တ​သ့​ဘၣ်​န့ၣ်​ ပ​ကြၢး​ပာ်ဒ့ၣ်​ပာ်ကမၣ်​ မတၤ​တဂၤ​လဲၣ်. တၢ်​မၤလိ​လၢခံ​တခါ​န့ၣ်​ က​ပာ်ဖျါ​ထီၣ်​န့ၢ်​ပှၤ တၢ်​သံကွၢ်​တဖၣ်​အံၤ အ​တၢ်​စံးဆၢ​လီၤ.