Mbaara nĩ irehete hathara nene mũno.

•   “Mwaka-inĩ mũhĩtũku, thirikari thĩinĩ wa thĩ nĩ ciahũthĩrire dola tiririoni 2.2 mbaara-inĩ itiganĩte, mbeca iria nyingĩ mũno cianahũthĩrũo harĩ mbaara ihinda-inĩ rĩa mwaka ũmwe.”—The Washington Post, Februarĩ 13, 2024.

 Hathara to ya mbeca tu. Ta wĩcirie ngerekano ya mbaara ĩrĩa ĩrĩ Ukraine.

•   Thigari. Ataaramu amwe maragerereria atĩ hakuhĩ thigari 500,000 nĩ ciũragĩtwo kana ikagurario mbaara-inĩ ĩyo kuuma yambĩrĩria mĩaka ĩĩrĩ mĩhĩtũku.

•   Raia. Kũringana na Kĩama kĩa Ũrũmwe wa Mabũrũri, andũ makĩria ma 28,000 nĩ makuĩte kana makagurario. Obithaa ũmwe mũnene wa kĩama kĩu aaugire ũũ: “Ti ũndũ mũhũthũ kũmenya mũigana wa andũ arĩa ũtũũro wao ũthũkĩtio nĩ mbaara ĩno ĩrehete mwanangĩko mũnene.” a

 Andũ aingĩ nĩ manyamarĩkĩte na njĩra nene kuumana na mbaara na ngũĩ iria irĩ thĩinĩ wa thĩ.

•   Milioni 114. Mũigana wa andũ arĩa mathamĩte kwao nĩ ũndũ wa mbaara na ngũĩ gũkinyĩria Septemba 2023.

•   Milioni 783. Mũigana wa andũ arĩa matarĩ na irio cia kũigana. “Ngũĩ nĩcio kĩhumo kĩrĩa kĩnene kĩa ngʼaragu, na gĩcunjĩ kĩa 70 harĩ igana kĩa andũ arĩa marĩ na ngʼaragu thĩinĩ wa thĩ, gĩikaraga icigo-inĩ iria ikoragwo na mbaara na ngũĩ.”—World Food Programme.

 Hihi nĩ kũrĩ hĩndĩ mbaara igaathira? Hihi no twĩrĩgĩrĩre thayũ? Hihi kũrĩ hĩndĩ gũtagaakoragwo na athĩni na hĩndĩ andũ othe magaakenagĩra indo iria thĩ ĩrutaga na magakorũo na irio cia kũigana? Mawoni ma Bibilia nĩ marĩkũ?

 Bibilia nĩ yarathĩte atĩ nĩ kũngĩgaakorũo na mbaara kũndũ kũingĩ thĩinĩ wa thĩ, ĩkĩgerekanio na mũtwarithia wa mbarathi.

•   “Mbarathi ĩngĩ ĩkiumĩra, nayo yarĩ ya rangi ta wa mwaki, nake ũrĩa wamĩikarĩire agĩtĩkĩrio kweheria thayũ thĩinĩ wa thĩ nĩguo andũ mathĩnjane, na akĩheo rũhiũ rũnene rwa njora.”—Kũguũrĩrio 6:4.

 Mũtwarithia ũcio wa mbarathi wa ngerekano aumĩtwo thutha nĩ atwarithia angĩ erĩ arĩa marũgamĩrĩire ngʼaragu na gĩkuũ kĩrĩa kĩngĩkoimana na mĩrimũ na maũndũ mangĩ. (Kũguũrĩrio 6:5-8) Nĩguo wĩrute makĩria igũrũ rĩgiĩ ũrathi ũcio wa Bibilia, na kĩrĩa kĩngĩtũma tũkorũo na ma atĩ nĩ ũrahinga mahinda-inĩ maya, thoma gĩcunjĩ kĩrĩ na kĩongo “Atwarithia Arĩa ana a Mbarathi nĩ A?”

 Ica ikuhĩ, ũtonga wa thĩ ndũkaahũthĩrũo rĩngĩ nĩ ũndũ wa mbaara. No ũndũ ũcio ndũkahotekeka nĩ ũndũ wa kĩyo kĩa andũ. Bibilia yugaga ũũ:

•   Ngai nĩ ‘akaaniina mbaara kũndũ guothe thĩinĩ wa thĩ.’—Thaburi 46:9.

•   Ngai nĩ akaaniina moimĩrĩro mothe moru ma mbaara. Bibilia yugaga: “Na nĩ ekũmagiria maithori mothe mathire maitho-inĩ mao, na gĩkuũ gĩtigaacoka gũkorũo kuo rĩngĩ, o na gũcakaya kana kĩrĩro kana ruo. Maũndũ marĩa ma tene nĩ mathiru.”—Kũguũrĩrio 21:4.

•   Ngai nĩ agaatigĩrĩra atĩ andũ othe marĩ na thayũ wa gũtũũra. “Andũ akwa magaatũũra handũ harĩ na thayũ, kũndũ kũrĩ na ũgitĩri na kũndũ kũhooreru gwa kũhurũka.”—Isaia 32:18.

 Kũringana na ũrathi wa Bibilia, mbaara na maũndũ marĩa tũrona mahinda-inĩ maya maronania atĩ ihinda rĩu rĩa thayũ rĩrĩ hakuhĩ mũno.

 Hihi Ngai ageeka atĩa nĩguo arehe ihinda rĩu rĩa thayũ? Ageeka ũguo kũgerera thirikari yake ya igũrũ, kana Ũthamaki wake. (Isaia 32:18) Nĩguo wone Ũthamaki ũcio nĩ kĩĩ na ũrĩa ũngĩkũguna, wĩrorere video ĩrĩ na kĩongo Ũthamaki wa Ngai nĩ Kĩĩ?