Na Biblia, ngogo ya bo me balula nde “lufutumuku,” me katuka na ngogo ya Kigreki anastasis, yina ke tendula “kutelema” to “kutelema diaka.” Muntu yina me fwa ke telamaka diaka na lufwa mpi ke vutukaka na luzingu mutindu yandi vandaka ntete.—1 Bakorinto 15:12, 13.

 Masonuku ya Kiebreo (Ancien Testament) ke sadilaka ve ngogo yai “lufutumuku,” ata mpidina yo ke longaka yo mpi. Mu mbandu, na nzila ya profete Ozea, Nzambi tubaka nde: “Mono ta sumba bo diaka na ngolo ya Maziamu; mono ta gulusa bo na lufwa.”—Ozea 13:14; Yobi 14:13-15; Yezaya 26:19; Daniele 12:2, 13.

 Bantu yina ta futumuka ta zinga na wapi? Bantu ya nkaka ke futumukaka sambu na kuzinga na zulu mpi kuyala ti Kristu. (2 Bakorinto 5:1; Kusonga 5:9, 10) Biblia ke bingaka yo “lufutumuku ya ntete.” Yo ke monisa nde na nima, lufutumuku ya nkaka mpi ta vanda. (Kusonga 20:6; Bafilipi 3:11) Lufutumuku yai ya nkaka ta salama na ntoto mpi bantu mingi kibeni yina ta vutuka diaka na luzingu ta zinga awa na ntoto.—Nkunga 37:29.

 Inki mpila bantu ta futumuka? Nzambi me pesaka Yezu ngolo ya kutedimisa bantu ya kufwa. (Yoane 11:25) Yezu ta vutula na luzingu “bantu yonso yina kele na maziamu ya kuyibuka.” Konso muntu ta futumuka mutindu yandi vandaka, ti bikalulu mpi bangindu na yandi yonso. (Yoane 5:28, 29) Bantu yina ke futumukaka sambu na kuzinga na zulu ke bakaka nitu ya kimpeve kansi bayina ta futumuka sambu na kuzinga na ntoto ta futumuka ti nitu yai ya bantu mpi na sante ya mbote mpenza.—Yezaya 33:24; 35:5, 6; 1 Bakorinto 15:42-44, 50.

 Banani ta futumuka? Biblia ke tubaka nde “bantu ya lunungu ti bantu ya kukonda lunungu ta futumuka.” (Bisalu 24:15) Na kati ya bantu ya lunungu beto lenda tanga bantu ya mbote yina vandaka kukangama na Nzambi, mu mbandu Noa, Sara mpi Abrahami. (Kuyantika 6:9; Baebreo 11:11; Yakobo 2:21) Bantu ya kukonda lunungu kele bantu yina vandaka ve kuzitisa bansiku ya Nzambi sambu bo zwaka ve dibaku ya kulonguka mpi kusadila bansiku yango.

 Kansi bantu yina ke kumaka kusala mpenza mambu ya mbi mpi ke buyaka kusoba bikalulu na bo ya mbi, ta futumuka ve. Kana bantu ya mutindu yai me fwa, bo ke fwaka lufwa mosi ya dibela sambu bo ta vutuka diaka ve na luzingu.—Matayo 23:33; Baebreo 10:26, 27.

 Inki ntangu lufutumuku ta salama? Biblia tubaka nde lufutumuku sambu na kuzinga na zulu ta banda kusalama na 1914 ntangu Yezu yantikaka kuyala. (1 Bakorinto 15:21-23) Lufutumuku sambu na kuzinga na ntoto ta salama na nsungi ya Luyalu ya Bamvula 1000 ya Yezu Kristu, ntangu yina ntoto ta kuma paladisu.—Luka 23:43; Kusonga 20:6, 12, 13.

 Inki ke ndimisaka nge nde lufutumuku ta vanda? Biblia ke tubilaka bantu uvwa yina futumukaka mpi bo yonso futumukaka na meso ya bantu. (1 Bantotila 17:17-24; 2 Bantotila 4:32-37; 13:20, 21; Luka 7:11-17; 8:40-56; Yoane 11:38-44; Bisalu 9:36-42; Bisalu 20:7-12; 1 Bakorinto 15:3-6) Lufutumuku ya Lazare kele mpenza kima mosi ya kuyituka sambu bilumbu iya dezia lutaka banda yandi fwaka mpi Yezu futumunaka yandi na meso ya bantu mingi. (Yoane 11:39, 42) Nkutu ata bambeni ya Yezu kukaka ve kubuya yo. Yo yina, bo salaka nkutu komplo sambu na kufwa Yezu ti Lazare.—Yoane 11:47, 53; 12:9-11.

 Biblia ke monisaka nde Nzambi kele ti ngolo mpi mpusa ya kutedimisa bantu ya kufwa. Yandi ke bumbaka mbote-mbote na mabanza na yandi ya kukuka, bazina ya bantu yonso yina yandi ta vutula na luzingu na nsadisa ya ngolo na yandi ya me luta bangolo yonso. (Yobi 37:23; Matayo 10:30; Luka 20:37, 38) Nzambi kele ti ngolo ya kuvutula bafwa na luzingu mpi yandi kele ti nzala ya kusala yo mpenza! Biblia ke tubilaka mpusa yina Nzambi ke vandaka na yo ya kufutumuna bantu na bilumbu ke kwisa. Yo ke tuba nde: “Nge ta vanda ti nzala ya ngolo ya kumona kisalu ya maboko na nge.”—Yobi 14:15.

Mambu ya bantu ke tubaka sambu na lufutumuku

 Mambu ya bantu ke tubaka: Kana muntu me futumuka, moyo na yandi ke vukanaka diaka ti nitu na yandi.

 Kieleka: Biblia ke tubaka nde moyo kele muntu ya mvimba, kansi ve kima mosi ya ke landaka kuzinga kana muntu me fwa. (Kuyantika 2:7, noti na nsi ya lutiti; Ezekiele 18:4) Kana muntu me futumuka, moyo na yandi ke vukanaka diaka ve ti yandi kansi Nzambi ke gangaka yandi diaka moyo ya ke zinga.

 Mambu ya bantu ke tubaka: Bantu ya nkaka ke futumukaka mpi na nima bo ke fwaka bo na mbala mosi.

 Kieleka: Biblia ke tubaka nde “[bantu yina] salaka mambu ya mbi,” “lufutumuku [na bo ta vanda] ya kusambisa.” (Yoane 5:29) Yo ke monisa nde bo ta sambisa bo sambu na mambu yina bo ta sala ntangu bo ta futumuka kansi ve sambu na mambu ya bo vandaka kusala ntete na ntwala nde bo fwa. Yezu tubaka nde: “Bafwa ta wa ndinga ya Mwana ya Nzambi, mpi bantu yina tulaka dikebi ta zinga.” (Yoane 5:25) Bantu yina ‘ta tula dikebi’ to ta lemfuka na mambu yina bo ta longuka ntangu bo ta futumuka, bo ta sonika bazina na bo na “rulo ya luzingu.”—Kusonga 20:12, 13.

 Mambu ya bantu ke tubaka: Kana muntu me futumuka, yandi ke telamaka ti nitu ya mpila mosi ti yina yandi vandaka na yo na ntwala nde yandi fwa.

 Kieleka: Kana muntu me fwa, nitu na yandi ke bebaka mpi ke polaka.—Longi 3:19, 20.