Kana yo kele mpidina, yo ke tendula nde beto lenda fiotuna mpi bampasi na beto ya nkaka.

Keti bantu bo mosi ke kudinatilaka bampasi yai ya ke landa:

• Mambu ya nku.

  Kimvuka ya Ke Talaka Mambu ya Sante na Ntoto ya Mvimba (OMS) ke tuba nde bo me bulaka bambuta mingi na nku yonso, ntangu bo vandaka bana-fioti mpi bo me bulaka ngolo to bo me ladisaka bankento mingi na kingolo-ngolo na luzingu (bankento ya nkaka me kutanaka ti mambu yai zole).

• Mpasi ya kufwisa muntu.

  Mukanda mosi (World Health Statistics 2018) yina OMS basisaka ke tuba nde: “Na 2016, bo fwaka bantu kiteso ya 477 000 na ntoto ya mvimba. Katula bantu 180 000 yina fwaka na bitumba mpi na mavwanga yina salamaka na mvula yina.”

• Maladi.

  Fran Smith muntu mosi ya mayele sonikaka na mukanda mosi (National Geographic) nde: “Bantu mingi ke nwaka makaya; yo kele na kati ya mambu tanu ya ntete yina ke fwaka bantu mpi bimbefo ya nkaka ya ke fwaka bantu mingi kele: maladi ya ntima, avc (accident vasculaire cérébral), maladi ya mpema, maladi ya bapumo mpi kansere ya bapumo.”

• Kinsukami.

  Jay Watts, muntu mosi ya mayele ya me longukaka bikalulu ya bantu ke tuba nde: “Bantu mingi ke niokwamaka na mabanza sambu bo kele bansukami, sambu na mpusu na bo, sambu bantu ya nkaka ke monaka bo ve mfunu, sambu bo kele banzenza to sambu na ndinga na bo.”

  LONGUKA MAMBU MINGI

  Tala video Sambu na Nki Nzambi Gangaka Ntoto? na jw.org

Bampasi mingi ya bantu ke kutana na yo ke katukaka na bantu ya nkaka.

Bampasi mingi ke katukaka na bamfumu ya baguvernema yina ke yalaka sambu bo ke niokulaka bantu yina bo ke yalaka.

“Muntu me yalaka muntu sambu na kupesa yandi mpasi.”—LONGI 8:9.

Bantu lenda fiotuna bampasi na bo.

Minsiku ya Biblia ke sadisaka bantu na kuvanda ti sante ya mbote mpi kuzinga na ngemba ti bantu ya nkaka.

“Ntima ya pima ke pesaka luzingu na nitu, kansi kimpala kele maladi yina ke diaka mikwa.”—BINGANA 14:30.

“Beno katula na kati na beno kimbeni ya ngolo ya mitindu yonso, makasi, nganzi, makelele, mafingu, mpi mambu yonso ya mbi.”—BAEFEZO 4:31.