Wolo ɖenɖe tɔm wɛɛ yɔ

Wolo tɔm ñʋŋ ɖeɖe

Bibl taa hɩɖɛ naɖɩyɛ lɔŋ taa ŋgbaʋ nakʋyʋ yɔɔ

Bibl taa hɩɖɛ naɖɩyɛ lɔŋ taa ŋgbaʋ nakʋyʋ yɔɔ

Pɩnaɣ 2012 taa paalɩ ŋgbaʋ hɔɔlasɩ nasɩyɩ yɔɔ. Sɩlakaɣ ɛzɩ pɩnzɩ 3 000 mbʋ yɔ. Pitileɖi yɔ, ñɩnɩyaa taa labɩ leleŋ nɛ ŋgbaʋ hɔɔlasɩ nzɩ. Ɛbɛ yɔɔ? Pɩtaakɛ ŋgbaʋ hɔɔlasɩ nzɩ sɩ-maɣmaɣ sɩ-tɔm kaakɛdɩnɩnɩ-wɛ, ɛlɛ mbʋ pana sɩ-yɔɔ yɔ.

Alɩwaatʋ ndʋ tɛtɛɛ wondu ñɩnɩyaa pɩzaa nɛ pɔñɔtɩ hɔɔlasɩ nzɩ camɩyɛ lɛ, papɩzaa nɛ pakalɩ tɔm ndʋ pama sɩ-yɔɔ yɔ. Paama tɔm ndʋ nɛ Kanaŋ mba kʋnʋŋ taa. Tɔm ndʋ yɔ: “Isbaalɩ Ben, Beda [pɩyalʋ].” Kajalaɣ ɖeɖe lɛ tɛtɛɛ wondu ñɩnɩyaa lɩʋ hɩɖɛ nɖɩ ɖɩ-yɔɔ yɔ.

Bibl yɔɔdɩ Isbaalɩ nɔɔyʋ tɔm; ɛɛkɛ Wiyaʋ Sɔɔlɩ pɩyalʋ lɛlʋ. (3 Aw. 8:33; 9:39) Wɩlɩyʋ sɔsɔ Yosef Garfinkel ɖɔɖɔ kaawɛ mba palɩ ŋgbaʋ hɔɔlasɩ nzɩ sɩ-yɔɔ yɔ pa-taa; nɛ ɛyɔɔdaa se: “Pɩlabɩ ɖeu se Isbaalɩ hɩɖɛ wɛ Bibl taa, nɛ lɛɛlɛɛyɔ lɛ ɖɩwɛ ɖɔɖɔ tɛtɛɛ wondu ñɩnɩyaa takayɩsɩ taa. Nɛ hɔɔlɩŋ ɛnɩ ɩ-naalɛ ɩ-taa lɛ, Daviid Kewiyitu alɩwaatʋ taa tɔm pɩkɛnaa.” Ɛyaa nabɛyɛ maɣzɩɣ se alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa ɖeke payaɣaɣ ɛyaa mbʋ. Tɔm tʋnɛ tɩtasɩ wɩlʋʋ ɛzɩma wondu ndʋ tɛtɛɛ ñɩnɩyaa lɩɣ tɩ-yɔɔ yɔ tɩwɩlɩɣ se Bibl tɔm kɛ toovenim yɔ.

Ðɩtasɩɣ hɩɖɛ nɖɩ naʋ Bibl hɔɔlʋʋ lɛɛkʋ taa. (2 Sam. 2:10) Ɛlɛ Bibl ɖɛzɩyaa lalaa ñɛlɛɣzɩ hɩɖɛ nɖɩ Bibl hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-taa nɛ pɛɖɛzɩ-ɖɩ se Isbosɛɛtɩ. Ɛbɛ yɔɔ? Ñɩnɩyaa lɩzɩ pɩ-taa se: “Samɩyɛɛlɩ takayaɣ naalɛ ñɩŋga taa lɛ, pataasɔɔlɩ hɩɖɛ nɖɩ yaʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ, pɩpɩzaɣ se pisidi ɛyaa nɛ pamaɣzɩ se Kanaŋ mba tɛʋ tɛ ɛsɔ weyi payaɣ se Baalɩ yɔ ɛ-tɔm pɔyɔɔdʋʋ, ɛlɛ Awiya takayaɣ naadozo ñɩŋga taa lɛ, patɩlɛɣzɩ hɩɖɛ nɖɩ.”