Kĩla ũthi ũvoonĩ ũla wĩ vo

Kĩla ũthi nthĩnĩ wa ũvoo ũla wĩ vo

ĨSOMO YA 6

Vata wa Kwĩthĩwa na Mwĩkalĩle Ũla Waĩle

Vata wa Kwĩthĩwa na Mwĩkalĩle Ũla Waĩle

MWĨKALĨLE ŨLA WAĨLE NĨ WĨVA?

Andũ ala me mwĩkalĩle ũla waĩle nĩmethĩawa mesĩ nesa vyũ kĩla kyaĩle na kĩla kĩtaĩle. Mwĩkalĩle woo ndũvĩndũkaa kwosana na ũndũ mekwĩw’a. Vandũ va ũu, matongoeaw’a nĩ myolooto mĩlũmu na ĩtavĩndũkangaa, o na yĩla vate mũndũ ũmasyaĩĩsye.

NĨKĨ KWĨTHĨWA NA MWĨKALĨLE ŨLA WAĨLE NĨ KWA VATA?

Syana nĩsyĩw’aa ũvoo wa ũvũngũ ĩũlũ wa mwĩkalĩle, wĩthĩwe nĩ kuma kwa ala ikomanaa namo sukulu, mbathi ila syĩthukĩĩasya, sinema, kana ivĩndĩ sya televiseni ila syĩloelaa. Kĩu no kĩtume syĩthĩwa na nzika maũndũnĩ ala imanyĩĩtw’e ĩũlũ wa kĩla kyaĩle na kĩla kĩtaĩle.

Ũu nĩwĩthĩawa mũno mũno myakanĩ ya ũika. Ĩvuku Beyond the Big Talk, yonanĩtye kana matambĩte kũvikĩa myaka ĩsu, ‘nĩmaĩlĩte kũelewa kana andũ aingĩ makamathing’ĩĩasya methĩwe na mwĩkalĩle mũna nĩ kana mendwe nĩ angĩ, na nĩmaĩle kwĩmanyĩsya kwĩka motwi ala maĩle, o na ethĩwa kwĩka ũu kũitanĩthya anyanya moo.’ Kwoou nĩ ũndũ wĩ ũtheinĩ kana syana syaĩle kũmanyĩw’a itanamba kũtw’ĩka andũ ma mũika.

ŨNDŨ ŨTONYA KŨMANYĨSYA SYANA MWĨKALĨLE ŨLA WAĨLE

Imanyĩsye myolooto ya mwĩkalĩle.

MWOLOOTO WĨ MBIVILIANĨ: “Andũ aima . . . mamanyĩĩtye ilĩko syoo . . . nĩ kana methĩwe matonya kũvathũkany’a ũseo na ũthũku.”​—Aevelania 5:14.

  • Tũmĩa ndeto iũvathũkany’a ũseo na ũthũku. Ũitũmĩa maũndũ ma kĩla mũthenya vathũkanasya ũseo na ũthũku. Kwa ngelekany’o no wasye: “Ũu nĩ w’o; ũsu nĩ ũvũngũ.” “Ũũ nĩ ũĩkĩĩku; ũsu ti ũĩkĩĩku.” “Ũũ nĩ ũseo; ũsu ti ũseo.” Ĩtina wa ĩvinda, mwana waku akamanya nĩ maũndũ meva waĩle kwĩka, na ala ũtaĩle kwĩka.

  • Elesya nĩkĩ ũndũ mũna waĩle, kana nĩkĩ ũtaĩle. Kwa ngelekany’o, no ũmũkũlye makũlyo ta: Nĩkĩ nĩ ũndũ wa vata kũneenaa ũla w’o? Ũvũngũ ũtonya ata kwananga ũnyanya? Nĩkĩ kũya kana kũng’ea nĩ naĩ? Manyĩsya wasya wa ngoo wa mwana waku na ũtonyi wake wa kũsũanĩa.

  • Kindĩlĩĩla ũseo wa kwĩthĩawa na mwĩkalĩle ũla waĩle. No wasye: “Ethĩwa ũkaneenaa ũla w’o, ala angĩ makakũĩkĩĩaa” kana “Ethĩwa ũkeekaa ũla ũseo, andũ makendeeaw’a nĩ kũtindany’a naku.”

Ĩkĩĩthya mũsyĩ waku w’onthe nĩwĩsĩkĩe nũatĩĩaa myolooto ya mwĩkalĩle.

MWOLOOTO WĨ MBIVILIANĨ: “Endeeai kũĩkĩĩthya ũndũ inyw’ĩ ene mũilye.”​—2 Akolintho 13:5.

  • Mũsyĩ wenyu nĩwaĩle kũatĩĩaa myolooto ya mwĩkalĩle, nĩ kana wĩthĩwe na ũthasyo wa kwasya:

    • “Kwitũ tũikenganaa.”

    • “Tũyũkitaa kana tũkakũthũkĩa angĩ.”

    • “Tũineenaa naĩ na tũyĩumanaa.”

Mwana waku akoona kana mwĩkalĩle ũla waĩle ti mĩao yaĩle kũatĩĩwa tũ, ĩndĩ nĩ myolooto mũsyĩ wenyu wĩsĩkĩe nũatĩĩaa.

  • Mavinda kwa mavinda, neeneaa mwĩkalĩle wa mũsyĩ wenyu wĩ na mwana waku. Tũmĩaa maũndũ ma kĩla mũthenya kũmanyĩsya. No ũelekany’e mwĩkalĩle wenyu na ũla wĩthĩawa na andũ televiseninĩ kana sukulu. Kũlya mwana waku makũlyo ta: “We wĩthĩwa wĩkie ata?” “Mũsyĩ witũ wĩthĩwa ũthĩnĩkĩie ũndũ ũũ ata?”

Mwĩkĩe vinya atw’e vyũ kwĩkaa kĩla kyaĩle.

MWOLOOTO WĨ MBIVILIANĨ: “Ĩthĩwai na wasya mũseo wa ngoo.”​—1 Vetelo 3:16.

  • Mũkathae nũndũ wa mwĩkalĩle mũseo. Ethĩwa mwana waku nĩweeka kĩla kyaĩle, mũkathe na ũimũelesya nĩkĩ wamũkatha. Kwa ngelekany’o, no wasye: “Nĩwaneena ũla w’o. Nĩwandanĩthya.” Ethĩwa mwana waku nĩwakũelesya kana nĩwĩkie kĩla kĩtaĩle, mũkathe nũndũ aneena ũla w’o, na ĩndĩ ũimũlũnga.

  • Lũnga mwĩkalĩle mũthũku. Tetheesya syana syaku syĩtĩkĩlane na maũndũ ala maetwe nĩ meko masyo. Syana nĩsyaĩle kũmanya kĩla syĩkie kĩtaĩle, na ũndũ mwĩkalĩle wasyo wĩ kĩvathũkany’o na wa mũsyĩ wenyu. Asyai amwe maitavasya syana syoo yĩla syeeka ũla ũtaĩle, nĩkwĩthĩwa mayendaa kũitũla ngoo, ĩndĩ kũneenea mavĩtyo masyo mwĩ vamwe, no kũmanyĩsye wasya wa ngoo wasyo na iimanya kũvathũkany’a ũseo na ũthũku.