ATIDDOG ti biag ni Enoc. Nagrigat siguro a panunoten ngem immabut ti biagna iti agarup 365 a tawen—nabaybayag pay ngem iti uppat a nakaat-atiddog a biag ti tao ita! Ngem ti agpayso, saan a maibilang a lakay ni Enoc idi panawenna. Nasurok a 5,000 a tawenen ti napalabas, at-atiddog nga amang ti biag ti tattao idi ngem ita. Idi nayanak ni Enoc, ti immuna a tao a ni Adan ket agtawenen iti nasurok nga 600 sa nagbiag pay iti kanayonan a 300 a tawen! At-atiddog pay ketdi ti biag ti dadduma a kaputotan ni Adan. Isu a mabalin a nakapigpigsa pay laeng ni Enoc idi agtawen iti 365, kas iti tao nga adu pay ti masakbayanna. Ngem saan a kasta ti napasamak.

Agparang a delikado ti biag ni Enoc. Iladawam nga agliblibas ken di maikkat iti panunotna ti reaksion dagiti tattao a nangibagaanna iti mensahe ti Dios. Agngarngarietda. Kagurgurada ni Enoc. Kasuronda ti mensahena ken ti Dios a nangibaon kenkuana. Saanda a makabil ni Jehova, ti Dios ni Enoc, ngem sigurado a makabilda daytoy a lalaki! Mabalin a pampanunotenna no makitana pay ngata ti pamiliana. Mapampanunotna ngata ti asawa ken babbalasangna wenno ti barona a ni Matusalem wenno ti apokona a ni Lamec? (Genesis 5:21-23, 25) Daytoy kadin ti pagtungpalanna?

Medio misterioso a karakter ti Biblia ni Enoc. Namitlo la a nadakamat ti maipapan kenkuana. (Genesis 5:21-24; Hebreo 11:5; Judas 14, 15) Ngem umanayen dagita tapno maipinta iti panunottayo ti lalaki nga addaan nabileg a pammati. Maysaka kadi a padre de pamilia? Naipasangoka kadin iti situasion a narigatanka a mangitakder iti ammom nga umiso? No wen, adu ti masursurom iti pammati ni Enoc.

Idi mayanak ni Enoc, nakadakdakes ti sangatauan. Daytoy ti maikapito a henerasion iti linia ni Adan. Pudno nga as-asideg idi dagiti tattao iti perpekto a kasasaad a natagiragsak ken napukaw da Adan ken Eva isu a nakaat-atiddog pay laeng ti biag dagiti tattao. Ngem nagdakes ti moral ken naespirituan a kasasaadda. Nasaknap ti kinaranggas. Nangrugi dayta iti maikadua a henerasion, idi pinapatay ni Cain ti kabsatna a ni Abel. Maysa kadagiti kaputotan ni Cain ti kasla mangipangpangas pay ketdi a narangranggas ken ad-adda a managibales ngem ni Cain! Iti maikatlo a henerasion, timmaud ti baro a kita ti kinadakes. Nangrugi nga umawag dagiti tattao iti nagan ni Jehova ngem saan a tapno agdayaw. Agparang a saanda a resrespetuen ti sagrado a nagan ti Dios.—Genesis 4:8, 23-26.

Normalen dayta a kita ti dakes a panagdayaw idi tiempo ni Enoc. Masapul nga agpili ni Enoc bayat a dumakdakkel. Surotenna ngata ti kaaduan? Wenno birokenna ti pudno a Dios a ni Jehova, a nangaramid iti langlangit ken daga? Natukay la ketdi ti pusona idi naammuanna ti maipapan ken Abel, a natay kas martir gapu ta nagdaydayaw ken Jehova iti pamay-an a makaay-ayo Kenkuana. Pinili ni Enoc a tuladen ni Abel. Kuna ti Genesis 5:22: “Nagtultuloy ni Enoc a nakipagna iti pudno a Dios.” Ipakita dagita a sasao a ni Enoc ket nadiosan a tao iti di nadiosan a lubong. Isu ti kaunaan a tao a tinukoy ti Biblia iti kasta a pamay-an.

Ibaga pay dayta a bersikulo ti Biblia a nagtultuloy ni Enoc a nakipagna ken Jehova idi nayanak ti putotna a ni Matusalem. Isu a makitatayo ditoy  ni Enoc kas pamiliado a lalaki idi agtawen iti agarup 65. Awan ti mabasa iti Biblia a nagan ti asawana ken no mano ti ‘annakna.’ No makipagna iti Dios ti maysa nga ama bayat a bibiagenna ti pamiliana, masapul nga ikagumaanna nga aywanan ti pamiliana sigun iti pamay-an ti Dios. Natarusan ni Enoc a namnamaen ni Jehova nga agmatalek isuna iti asawana ken dina pampanawan. (Genesis 2:24) Ket sigurado nga inkarigatanna nga isuro ti annakna maipapan ken Jehova a Dios. Ania ti resultana?

Bassit la ti imbaga ti Biblia. Awan ti nadakamat maipapan iti pammati ti anak ni Enoc a ni Matusalem. Isu ti nairekord iti Biblia a kaatiddogan ti biagna ken natay iti tawen a nangrugi ti dakkel a Layus. Ngem adda putot ni Matusalem nga agnagan Lamec. Naginnabut ti biag ni Lamec ken ni lolona nga Enoc iti nasurok a 100 a tawen. Ken dimmakkel ni Lamec nga addaan iti naidumduma a pammati. Isu ti inusar ni Jehova a mangibaga iti padto maipapan ken Noe nga anakna, ket natungpal dayta kalpasan ti Layus. Kas iti lolona iti tumeng a ni Enoc, natukoy ni Noe kas lalaki a nakipagna iti Dios. Saan a nakita ni Noe ni Enoc ngem adda nagsayaat a pagwadan a natawidna kenkuana. Mabalin a naammuan ni Noe dayta iti amana a ni Lamec, wenno iti lolona a ni Matusalem, wenno ken Jared nga ama ni Enoc, a natay idi agtawen ni Noe iti 366.—Genesis 5:25-29; 6:9; 9:1.

Panunotem ti nagdumaan da Enoc ken Adan. Uray perpekto ni Adan, nagbasol iti Dios ket panagrebelde ken ladingit ti impatawidna kadagiti kaputotanna. Uray no imperpekto ni Enoc, nakipagna iti Dios ken nagsayaat a pagwadan ti pammati ti impatawidna kadagiti kaputotanna. Natay ni Adan idi agtawen ni Enoc iti 308. Nagladingit ngata ti pamilia ni Adan iti ipapatay ti managimbubukodan unay nga amada? Ditay ammo. Ngem aniaman ti napasamak, “nagtultuloy [ni Enoc] a nakipagna iti pudno a Dios.”—Genesis 5:24.

No maysaka a padre de pamilia, adda masursurom iti pammati ni Enoc. Nagpateg nga ipaay ti material a kasapulan ti pamiliam ngem awanen ti napatpateg pay ngem iti panangipaay iti naespirituan a kasapulanda. (1 Timoteo 5:8) Maitedmo dayta a kasapulan iti sao ken aramidmo. No piliem ti makipagna iti Dios kas ken Enoc ket ipalubosmo a dagiti naggapu iti Dios a paglintegan ti mangiwanwan kenka, adda met nagsayaat a maipatawidmo iti pamiliam—ti nagsayaat nga ehemplo a tuladenda.

Mabalin a narikna ni Enoc a maymaysana laengen nga addaan pammati iti lubong nga awanan pammati. Ngem nakita ngata isuna ni Jehova a Dios? Wen. Dimteng ti aldaw a nakisarita ni Jehova iti daytoy matalek nga adipenna. Inikkan ti Dios ni Enoc iti mensahe nga impakaammona iti tattao iti panawenna. Pinagbalinna ngarud ni Enoc a propeta. Isu ti kaunaan a mammadto a ti mensahena ket naipakaammo iti Biblia. Ammotayo dayta ta inusar ti Dios ni Judas, a kabsat ni Jesus, a mangisurat iti padto ni Enoc kalpasan ti ginasgasut a tawen. *

 Ania ti impadto ni Enoc? Isu daytoy: “Adtoy! Immay ni Jehova a kaduana ti nasantuan a linaklaksana, tapno mangipakat iti panangukom maibusor iti isuamin, ken tapno ipaneknekna a nakabasol dagiti amin a di nadiosan maipapan iti amin a di nadiosan nga ar-aramidda nga inaramidda iti di nadiosan a pamay-an, ken maipapan iti amin a makapakigtot a bambanag a sinao dagiti di nadiosan a managbasol maibusor kenkuana.” (Judas 14, 15) Mabalin a ti umuna a mapaliiwmo ket nagsao ni Enoc a kasla napasamaken dayta, a kas man la inaramiden ti Dios ti naibaga iti padto. Kasta ti estilo ti adu a padto kalpasan dayta. Apay? Ibagbaga ti propeta ti banag a sigurado a mapasamak isu a mabalin a mailadawan dayta iti pamay-an a kasla napasamaken!—Isaias 46:10.

Ania ngata ti rikna ni Enoc idi ipakpakaammona dayta a mensahe, a nalabit babaen iti panangikasabana iti amin a makangkangngeg? Siputam no kasano kadagsen dayta a pakdaar. Namimpat a nausar ti sao a “di nadiosan” tapno kritikarenna dagiti tattao, ti ar-aramidda, ken ti pamay-anda a nangaramid kadagita. Isu a pinakdaaran dayta a padto ti amin a tattao a nagkaron ti kinadakes ti lubong nga inaramidda sipud idi napagtalaw ti tao idiay Eden. Mamimpinsanto nga agpatinggan dayta a lubong inton umay mangdadael ni Jehova a kaduana ti “nasantuan a linaklaksana”—ti dakkel a grupo dagiti mannakabalin nga anghel a nakasaganan a makigubat. Nakaturtured ni Enoc ken maymaysana a nangipakaammo iti dayta a pakdaar a naggapu iti Dios! Mabalin a masmasdaaw ti agtutubo a ni Lamec a mangbuybuya iti natured a lolona. No agpayso man dayta, maawatantayo no apay.

Gapu iti pammati ni Enoc, matignaytayo a mangisaludsod iti bagitayo no kitkitaentayo met la ti lubong ita a kas iti panangkita ti Dios. Agaplikar pay laeng iti lubong ita ti panangukom a situtured nga impakaammo ni Enoc iti lubong a nagbiaganna. Kas kaitungpalan ti pakdaar ni Enoc, inyeg ni Jehova ti dakkel a Layus a namagpatingga iti di nadiosan a lubong idi tiempo ni Noe. Ngem addanto pay mapasamak a pannakadadael a dakdakkel ngem iti dayta. (Mateo 24:38, 39; 2 Pedro 2:4-6) Kas idi, nakasagana itan ti Dios ken ti nasantuan a linaklaksana a mangipakat iti nalinteg a panangukom iti di nadiosan a lubong. Masapul nga ipapuso ti tunggal maysa kadatayo ti pakdaar ni Enoc ken ipakaammotayo dayta. Mabalin a didatay suportaran dagiti kapamilia ken gagayyemtayo. Baka mariknatayo no dadduma nga agmaymaysatayo. Ngem saan a pulos binaybay-an ni Jehova ni Enoc. Dina met baybay-an dagiti matalek nga adipenna ita!

Kasano a nagpatingga ti biag ni Enoc? Agparang a mas misterioso ken nakaskasdaaw ti ipapatayna ngem iti panagbiagna. Daytoy laeng ti kuna ti Genesis: “Ni Enoc nagtultuloy a nakipagna iti pudno a Dios. Kalpasanna isu awanen, ta innala ti Dios.” (Genesis 5:24) Kasano nga innala ti Dios ni Enoc? Inlawlawag ni Pablo idi agangay: “Babaen iti pammati nayalis ni Enoc tapno saanna a makita ni patay, ket saan a nasarakan iti sadinoman agsipud ta isu inyalis ti Dios; ta sakbay ti pannakayalisna isu addaan iti pangsaksi a naay-ayona a naan-anay ti Dios.” (Hebreo 11:5) Ania ti kayat a sawen ni Pablo iti sasao a “nayalis ni Enoc tapno saanna a makita ni patay”? Kuna ti dadduma a patarus ti Biblia nga innala ti Dios ni Enoc idiay langit. Ngem saan a mabalin a kasta. Ipakita ti Biblia a ni Jesu-Kristo ti kaunaan a napagungar a napan idiay langit.—Juan 3:13.

Kasano ngarud a “nayalis” ni Enoc tapno dina “makita ni patay”? Agparang nga in-inut a pinukaw ni Jehova ti anges ni Enoc tapno malisianna ti naulpit a panangpapatay dagiti bumusbusor kenkuana. Ngem immuna a naaddaan ni Enoc iti “pangsaksi a naay-ayona a naan-anay ti Dios.” Kasano? Sakbay a  natay, mabalin a nakaawat ni Enoc iti sirmata manipud iti Dios ket nalabit nakitana ti daga kas maysa a paraiso. Bayat a makitkitana dayta a nalawag a pammaneknek iti pabor ni Jehova, ni Enoc ket naturog ken patay. Iti surat ni Pablo maipapan ken Enoc ken iti dadduma pay a matalek a tattao, imbagana: “Iti pammati natay amin dagitoy.” (Hebreo 11:13) Kalpasanna, posible a binirok dagiti kabusorna ti bangkayna ngem “saan a nasarakan iti sadinoman.” Mabalin a pinukaw ni Jehova ti bangkayna tapno saanda a dadaelen wenno saan a mausar iti ulbod a panagdaydayaw. *

Bayat a sipapanunottayo iti dayta, iladawantayo no kasano a nagpatingga ti biag ni Enoc. Panunotem daytoy nga eksena ngem laglagipem a maysa laeng daytoy a posibilidad. Agtartaray ni Enoc ken dandanin malusdoy. Kamkamaten dagiti mayat a mangdangran kenkuana. Agburburek ti darada gapu iti mensahena a panangukom. Nakabirok ni Enoc iti paglemmengan ken paginanaanna iti apagbiit ngem ammona a saanna idan a malibasan. Agur-uray kenkuanan ti naulpit a pannakapapatay. Bayat nga agin-inana, nagkararag iti Dios. Idi kuan, nakarikna iti kasta unay a talna. Maysa a nabiag a sirmata ti kasla nangipan kenkuana iti adayo, a kas man la adda ni Enoc sadiay.

Darepdepem nga adda eksena a naglukat iti sanguananna, ket nakitana ti lubong a naiduma unay iti namulagatanna. Para kenkuana, kas iti hardin ti Eden ti kinapintas dayta ngem awan dagiti kerubin a mangguarguardia tapno awan ti makastrek a tao. Di mabilang a tattao ti adda sadiay. Nakasalsalun-at ken kasla agkabannuag ti pigsada. Agar-ari ti talna kadakuada. Awan ti makita a tugot dagiti napadasan ni Enoc a pananggura ken ibubusor maigapu iti relihion. Nariknana ti pammatalged, ayat, ken pabor ni Jehova. Sigurado ni Enoc a maikari nga agyan iti daytoy a lugar, ti agbalinto a pagtaenganna. Bayat nga in-inut a marikriknana ti talna, nagkidem ni Enoc agingga a nakaturog iti nauneg ket saanen a nakariing.

Kasta ti kasasaadna agingga ita—nakaturog ken patay ken natalged iti awan limitasionna a memoria ni Jehova a Dios! Kas iti inkari ni Jesus idi agangay, addanto aldaw a mangngeg dagidiay adda iti lagip ti Dios ti timek ni Kristo ket rummuarda iti tanem. Inton luktanda ti matada, makitada ti napintas ken natalna a baro a lubong.—Juan 5:28, 29.

Kayatmo kadi nga addakanto sadiay? Panunotem ti gagarmo a makiam-ammo ken Enoc ken dagiti makapainteres a masursurotayo kenkuana! Maibagananto no agpayso met laeng ti napanunottayo nga eksena ti maudi a paset ti biagna. Ngem adda masapul a masursurotayo ita kenkuana. Kalpasan nga inlawlawag ni Pablo ti maipapan ken Enoc, intuloyna: “No awan ti pammati isu di mabalin nga ay-aywen a naan-anay.” (Hebreo 11:6) Nagbileg dayta a rason tapno tuladentayo ti kinatured ken pammati ni Enoc!