“Diyo pakadanagan ti problema iti sumaganad nga aldaw, ta adda bukod a problema ti tunggal aldaw.”​—MATEO 6:34.

Kaipapananna: Paset ti biag dagiti inaldaw a pakadanagan. Ngem saanmo nga inayon dagiti pakadanagan inton bigat kadagiti pakadanagam ita. Padasem a saggaysa laeng nga aldaw ti panunotem.

• Agdanagka no ma-stress-ka isu a padasem daytoy: Umuna, akseptarem nga adda dagiti stress a di maliklikan. No pagdanagam dagiti dimo maliklikan, lallalo a ma-stress-ka. Maikadua, panunotem a saan a kanayon a mapasamak dagiti pagbutbutngam.

“Ti sirib manipud ngato ket . . . nainkalintegan.”​—SANTIAGO 3:17.

Kaipapananna: Dika agbalin a perpeksionista. Realistiko laeng koma ti namnamaem iti bagim wenno iti dadduma.

• Agbalinka a naemma ken nainkalintegan kadagiti namnamaem. Ammuem met dagiti limitasionmo ken ti dadduma. No kasta ti aramidem, maksayan ti stress-mo ken ti dadduma ken nabalballigi pay dagiti ar-aramidem. Agpakatawaka met. No agkatawaka, uray adda di nasayaat a mapasamak, maksayam ti tension ken sumayaat ti emosionmo.

“Kalmado ti tao nga adda pannakatarusna.”​—PROVERBIO 17:27.

Kaipapananna: Saanka a makapagpanunot a naimbag no negatiboka isu nga ikagumaam ti agtalinaed a kalmado.

• Ammuem dagiti makapa-stress kenka ken kitaem ti reaksionmo. Kas pagarigan, no mais-stress-ka, mabalin nga isuratmo dagiti mapampanunotmo, marikriknam, ken ar-aramidem. No mas kabesadomon dagiti reaksionmo no ma-stress-ka, mabalin a nasaysayaat ti pananglabanmo iti dayta. Panunotem met no kasano a maikkat dagiti paka-stress-am. No imposible dayta, mangaramidka kadagiti pamay-an tapno maksayan dagiti epektoda. Mabalin a pasimpliem dagiti trabahom wenno urnosem ti eskediulmo.

• Padasem a baliwan ti panagkitam kadagiti bambanag. Baka dagiti makapa-stress kenka ket saan a makapa-stress iti dadduma isu nga agdepende dayta iti panangmatmat ti maysa. Kitaem dagitoy tallo a singasing:

  1. Saanmo a dagus a panunoten a dakes ti motibo ti dadduma. Mabalin nga adda sumingit iti pilam. No panunotem a bastos, baka marurodka. Apay a dimo panunoten a nasayaat ti motibona? Baka hustoka!

  2. Kitaem ti positibo iti maysa a situasion. No nabayag nga agur-urayka iti doktor wenno iti airport, saanka a ma-stress unay no agbasaka wenno aramidem ti dadduma a trabahom wenno basaem dagiti email-mo.

  3. Palawaem ti panagpampanunotmo. Isaludsodmo iti bagim, ‘Dakkel pay la kadi a problema daytoy inton bigat wenno inton sumaruno a lawas?’ Kitaem no bassit, apagbiit wenno dakkel ti problema.

“Aramidenyo ti amin a banag iti desente a pamay-an ken sigun iti urnos.”​—1 CORINTO 14:40.

Kaipapananna: Ikagumaam ti agbalin nga organisado.

• Kayattayo nga organisado ti biagtayo. Ngem ti panangitantan ti maysa a mangnayon iti gulo ken stress isu a mabalin nga umadu nga umadu ti di nalpas a trabaho. Padasem dagitoy:

  1. Mangaramidka iti realistiko nga eskediul, ken surotem dayta.

  2. Ammuem ken balbaliwam dagiti aniaman nga ugalim no apay a manangitantanka.

“Nasaysayaat ti sangarakem nga inana ngem ti dua a rakem a napasnek a panagtrabaho ken panangkamat iti angin.”—ECLESIASTES 4:6.

Kaipapananna: Dagiti trabaho la a trabaho papaidamanda ti bagida kadagiti pagsayaatan ti “dua a rakem a napasnek a panagtrabaho.” Mabalin nga awanton ti nabati a tiempo wenno pigsada a mangtagiragsak iti nagbannoganda.

• Agbalinka a realistiko iti panangmatmatmo iti trabaho ken kuarta. Saan a gapu ta adu ti kuartam ket naragragsakka wenno basbassit ti stress-mo. Kinapudnona, baliktad pay ketdi ti mapasamak. “Saan a makaturog ti nabaknang gapu iti adu a sanikuana,” kuna ti Eclesiastes 5:12. Dika ngarud aggasto iti ad-adu ngem iti adda a kuartam.

• Agrelakska. Maksayan ti stress-mo no ar-aramidem dagiti pakaragsakam. Ngem mabalin a saan a makatulong ti paglinglingayan nga agtugtugawka laeng, kas iti panagbuya iti TV.

• Agbalinka a balanse iti panangusar iti teknolohia. Liklikam ti kanayon a panangkita iti email, text, wenno social media. Dimo basaen dagiti email para iti trabaho no saanen nga oras ti trabaho, malaksid no kasapulan.

‘Makagunggona ti pisikal a panagsanay.’—1 TIMOTEO 4:8.

Kaipapananna: Makapasalun-at ti regular a panagehersisio.

• Aramidem dagiti makapasalun-at nga aktibidad. No agehersisioka, sumayaat ti riknam ken ti reaksion ti bagim iti stress. Manganka iti nasustansia, ken dika lumangan a mangan. Siguraduem nga umdas ti turogmo.

• Liklikam dagiti makadangran a “solusion” iti stress, kas iti panagsigarilio, panagdroga, ken panagbartek. Di agbayag, pakaruen dagitoy ti stress-mo ta baka agsakitka ket maibus ti kuarta a nagrigrigatam nga inurnong.

• Agpadoktorka no nakaron ti stress-mo. Dika mabain nga agpatulong kadagiti propesional.

‘Siguraduenyo ti napatpateg a bambanag.’—FILIPOS 1:10.

Kaipapananna: Panunotem a naimbag dagiti prioridadmo.

• Ilistam dagiti trabahom tapno makitam dagiti kapatgan. Makatulong dayta tapno makapagpokuska kadagiti napatpateg a trabaho ta dita a makitam no ania dagiti mabalinmo nga ipaaramid iti dadduma, saan unay nga agapura, wenno saanen a kasapulan.

• Iti makalawas, isuratmo no nangusaram iti orasmo sa panunotem no kasano ti nasaysayaat a panangusar iti dayta. No mas kontroladom ti orasmo, dika unay agap-apura.

• Mangyeskediulka iti tiempo nga agrelaks. Makaparelaks uray dagiti apagbiit a panaginana ken mangkissay iti stress.

“Madagsenan ti puso ti tao gapu iti danag, ngem maragsakan dayta gapu iti naimbag a sao.”—PROVERBIO 12:25.

Kaipapananna: Dagiti nasayaat ken naasi a sasao ti dadduma ti mangpalag-an iti riknam.

• Ibagam ti problemam iti mannakaawat a tao. Matulongannaka a mangkita iti bambanag iti sabali nga anggulo wenno solusion a saanmo idi a napanunot. No mayebkasmo ti problemam, lumag-an ti riknam.

• Agpatulongka. Mabalin kadi nga ipaaramidmo iti sabali ti trabaho wenno agpatulongka a mangaramid iti dayta?

• No mais-stress-ka iti katrabahuam, mangpanunotka kadagiti pamay-an a mangpasayaat iti situasion. Kas pagarigan, mabalin kadi nga ibagam kenkuana iti nasayaat ken nataktika a pamay-an ti marikriknam iti ar-aramidenna? (Proverbio 17:27) No saan nga epektibo dayta, mabalin ngata a kissayam ti tiempo a makikaduaka kenkuana?

“Naragsak dagiti sipapanunot iti naespirituan a kasapulanda.”—MATEO 5:3.

Kaipapananna: Saan la a makan, bado, wenno balay ti kasapulantayo. Kasapulantayo ti Dios. Tapno naragsaktayo, masapul a sipapanunottayo kenkuana ken mantenerentayo dayta.

• Dakkel a tulong ti kararag. Aw-awisennaka ti Dios nga ‘ipalladawmo kenkuana ti amin a pakadanagam, ta ipatpategnaka.’ (1 Pedro 5:7) No agkararagka ken panunotem ti nasayaat a bambanag, natalna ti panunotmo.—Filipos 4:6, 7.

• Agbasaka kadagiti makatulong tapno dumekket ti relasionmo iti Dios. Dagiti prinsipio a nailawlawag iti daytoy a magasin ket naggapu iti Biblia, a naisurat tapno dumekket ti relasiontayo iti Dios. Mapasayaatda met ti “praktikal a sirib ken abilidad nga agpanunot.” (Proverbio 3:21) Isu a padasem a basaen ti Biblia! Mabalin nga irugim iti libro a Proverbio.