Sang pamatan-on ka, ano nga mga panudlo ang imo natun-an?

Gintudluan kami sa eskwelahan sing teoriya sang ebolusyon, apang wala gid sing nagpaathag kon paano nagsugod ang kabuhi. Sang nangin Taoist ang akon mga ginikanan, nagpamati ako sa ila manunudlo kag madamo ako sing ginpamangkot sa ila. Apang diutay lang nga sabat ang nagpakumbinsi sa akon.

Ngaa nangin eksperto ka sa matematika?

Sang elementarya ako, nanamian na ako sa matematika. Nagpadayon pa gid ini sang nangin kolehiyo na ako, diin nanamian ako sang mga klase sa matematika kag probability. Para sa akon, ang malip-ot nga pamatuod sang matematika, manami gid kag maathag.

Ngaa nangin interesado ka sa Biblia?

Sang 1978, ang akon asawa nga si Jinghuei nagsugod sa pagtuon sa Biblia upod sa mga Saksi ni Jehova, kag kon kaisa nagaentra ako sa ila pag-istoryahanay. Sadto nga tion nagaistar kami sa Estados Unidos. Bag-o lang nabaton ni Jinghuei ang iya doctorate sa physics, kag nagatuon ako sing estadistika sa Purdue University sa Indiana.

Ano ang masiling mo sa Biblia?

Nagdayaw gid ako sa kasaysayan sini kon paano ang duta ginhanda para mabuhi ang tawo. Ang simple nga paathag parte sa anom ka adlaw nga pagpanuga nga ginalaragway sa Genesis, daw nagahisanto gid sa mga impormasyon nga akon natun-an —indi kaangay sa dumaan nga mga mitolohiya. * Apang sa madamo nga tinuig wala ako gihapon nagpati sa Manunuga.

Ngaa?

Nadalahig diri ang akon balatyagon. Kon magpati ako sa Manunuga, buot silingon ginasikway ko ang akon gindak-an nga relihion, bangod ang mga Taoist wala nagatudlo nga may Dios, ukon Manunuga.

Apang ngaa nagbag-o sang ulihi ang imo pagpati?

Samtang labi ko nga ginahunahuna ang ginhalinan sang kabuhi, labi pa gid ako nga nakumbinsi nga ang una nga buhi nga tinuga tama gid ka komplikado. Halimbawa, may ikasarang ini sa pagpadamo, nga nagakinahanglan sing impormasyon sang gene kag sing isa ka mekanismo para makopya sing insakto ina nga impormasyon. Dugang pa, bisan ang pinakasimple nga buhi nga selula nagakinahanglan sing mekanismo sang mga molekula sa pagporma sing bag-o nga selula, subong man sa paggamit kag pagkontrol sang enerhiya. Paano ining komplikado nga mga mekanismo natabuan lang nga naporma halin sa wala kabuhi nga butang? Subong eksperto sa matematika, indi ko mabaton ina nga ideya. Indi gid ini natabuan lang.

Ano ang nagpahulag sa imo nga usisaon sing maayo ang mga panudlo sang mga Saksi ni Jehova?

Nagauntat-untat ang akon pagtuon upod sa mga Saksi. Dayon sang 1995, sang nagkadto ako sa Taiwan, nagmasakit ako kag kinahanglan ko ang bulig. Ang akon asawa nga yara sa Estados Unidos, nagtawag sa mga Saksi ni Jehova sa Taiwan. Nakit-an nila ako nga maluya sa gua sang ospital bangod wala na sing bakante nga kama. Gindala ako sang isa ka Saksi sa hotel para magpahuway. Ginbantayan niya ako kag gindala sa klinika para mabulong.

Natandog gid ako sining matuod nga pag-ulikid, kag napensaran ko nga pirme ginapakitaan sang mga Saksi ni Jehova sing kaayo ang akon pamilya. Ang pagtuo sang mga Saksi amo ang naghimo sa ila nga tuhay sa iban. Gani ginpadayon ko ang akon pagtuon sing Biblia upod sa ila. Pagkasunod nga tuig, nabawtismuhan ako.

Ang imo bala pagtuo nagasumpakil sa imo naeskwelahan?

Wala! Sining karon lang nga tinuig, ginbuligan ko sa matematika ang mga sientipiko nga nagatuon sa pagpanghikot sang gene. Ang pagtuon sa genetics nagahatag sing paghangop parte sa mekanismo sang kabuhi, kag nagpadayaw gid ini sa akon sa kaalam sang Manunuga.

Puede ka bala makahatag sang halimbawa sina nga kaalam?

Binagbinaga ang ikasarang sa pagpadamo. Ang pila ka organismo pareho sang mga amoeba, wala sing bayi kag laki. Ining isa lang ka selula nga mikrobyo nagakopya sang impormasyon sang ila gene kag dayon nagadamo—ini nga proseso ginatawag nga asexual reproduction. Apang ang kalabanan nga sapat kag tanom nagadamo paagi sa sexual reproduction, nga amo ang pagsimpunay sang impormasyon sang gene halin sa laki kag bayi nga mga ginikanan. Ngaa talalupangdon gid ang sexual reproduction?

Ngaa ang isa ka sistema sang pagpadamo diin ang isa ka organismo nagatunga sa duha—kag ginahimo ini sing maayo gid nga wala sing nakahibalo kon daw ano kalawig—mangin isa ka sistema diin ang duha ka butang nagasimpon agod magporma sing isa lang? Ang mga mekanismo nga nagakinahanglan sang pagkuha sing katunga nga impormasyon sang gene halin sa laki kag katunga naman halin sa bayi kag simpunon ini tama gid ka komplikado, nga nagahatag sing daku nga problema sa ebolusyonista nga mga biologo. Para sa akon, ang pagpadamo nga nabase sa sekso maathag gid nga nagapakita sang kaalam sang Dios.