Ehecha oĩva pype

Ehecha oĩva pype

PREGÚNTA 9

¿Aguerovia vaʼerãpa pe evolusión?

¿Aguerovia vaʼerãpa pe evolusión?

MBAʼÉREPA IÑIMPORTÁNTE REIKUAA UPÉVA

Oiméramo siérto pe evolusión, ñande rekove ndorekomoʼãi sentído pórke peteĩ tiémporente jaikovéta. Péro oiméramo oĩ peteĩ kreadór ikatúta jaikuaa maʼerãpa añetehápe jaikove.

¿MBAʼÉPA NDE REJAPÓNE?

Epensamína ko situasiónre: Alex ndoikuaavéima mbaʼépa la ogueroviátava. Haʼe siémpre orovia vaʼekue Ñandejára ojapo hague opa mbaʼe, péro koʼág̃a pe profesór omboʼe hína chupekuéra umi sientífiko okomprováma hague siertoha pe evolusión. Alex ndoikoséi la itavývaramo ha heʼi ipyʼapýpe: “Umi sientífikoma heʼíramo pe evolusión siertoha, ¿máva piko che akontradesi hag̃ua chupekuéra?”.

¿Mbaʼépa nde rejapóne reiméramo Alex lugárpe? ¿Regueroviátapa siertoha pe evolusión oĩ haguérente heta lívro omboʼéva upéva?

EPENSAMÍNA KO MBAʼÉRE

Oĩ ningo heta persóna heʼíva ogueroviaha Ñandejára ojapo hague opa mbaʼe, ha ótro katu heʼi ogueroviaha pe evolusión. Péro ni peteĩvante ndaikatúi oexplika mbaʼérepa oguerovia koʼã mbaʼe.

  • La majoría umi rrelihión omboʼe Ñandejára ojapo hague opa mbaʼe, ha sapyʼánte upévarente la hénte ogueroviáma avei.

  • Oĩ ogueroviáva pe evolusión koléhiope oñemboʼéguinte chupekuéra upéva.

¿MBAʼÉPA IPORÃ REIKUAA?

La Biblia heʼi: “Entéro óga oreko ijapohare, péro Ñandejára hína opa mbaʼe apohare” (Hebreos 3:4). Ajépa siertoite ko téxto heʼíva.

Arakaʼeve ningo ndajaʼemoʼãi ko óga haʼeñónte opuʼã hague, upéichante avei naisentidomoʼãi jaʼéramo ndaiporiha peteĩ Kreadór ojapo vaʼekue opa mbaʼe.

OJEʼÉVA JEPI: Yma oiko vaʼekue peteĩ explosión tuichaitereíva ha upéicha oñepyrũ vaʼekue opa mbaʼe oĩva ko univérsope. Ko teoríape oñehenói Big Bang.

1. Oiméramo upéva siérto, ¿máva káusarepa oiko vaʼekue upe explosión?

2. ¿Mbaʼépa isentidove: jaguerovia péicha reínte oñepyrũ hague oexisti opa mbaʼe térãpa jaguerovia Ñandejára ojapo hague opa mbaʼe?

OJEʼÉVA JEPI: Ñande yvypóra jaju kaʼígui.

3. Oiméramo siérto la ñande jajuha kaʼígui, ¿mbaʼérepa upéicharõ ñande ñaneintelihenteve chuguikuéra?

4. Umi sientífiko hetaiterei ombaʼapo ojapo hag̃uánte voi peteĩ rrovót ndorekóiva vída, upéicharõ peteĩ persóna iñintelihentevéva ñandeheguímante ikatúta okrea peteĩ ser umáno.

OJEʼÉVA JEPI: Oĩ pruéva ohechaukáva pe evolusión siertoha.

5. Umi heʼíva pe evolusión siertoha, ¿oinvestiga porãpa heʼi hag̃ua upéva térãpa oguerovia ótro heʼíguinte?

6. Hetaiterei persóna oguerovia pe evolusión ojeʼéguinte chupekuéra umi iñarandúva ogueroviaha upéva.

Julia heʼi: “Eñeimahinamína rehoha hína peteĩ kaʼaguýre ha peichahágui retopa peteĩ óga de madéra iporãitereíva. Ajépa naisentidomoʼãi eréramo: ‘Koʼápe oime vaʼerã hoʼa raʼe unos kuánto yvyramáta ha oiko chugui peteĩ óga’. Upéicharõ, ¿mbaʼéicha piko jagueroviáta ojeʼéramo ñandéve ko univérso oñepyrũ hague haʼeño reínte?”.

Claudia heʼi: “¿Ndépa regueroviáta ojeʼéramo ndéve peteĩ impréntape oiko hague peteĩ explosión tuichaitereíva ha pe tínta oĩva upépe isarambi hague opárupi ha upéicha osẽ hague peteĩ diksionário?”.

¿MBAʼÉREPA IKATU REGUEROVIA ÑANDEJÁRA OEXISTIHA?

La Biblia ñanemokyreʼỹ káda uno jaipuru hag̃ua ñane akã ñapensa hag̃ua (Romanos 12:1). Upéva heʼise ndovaleiha rejegia:

  • PETEĨ MBAʼE REIMOʼÃVARENTE: “Oĩmante vaʼerã peteĩ persóna ipoderosovéva”.

  • UMI ÓTRO OGUEROVIÁVARENTE: “Entéronteko oguerovia Ñandejára oexistiha”.

  • UMI ÓTRO OIPOTÁVARE REGUEROVIA: “Ógape ningo chemboʼe hikuái ajerovia vaʼerãha Ñandejárare”.

Ani reguerovia la ótro heʼívante, ndete rejeasegura vaʼerã siértopa umi mbaʼe regueroviáva.

Teresa heʼi: “Pe profesór oexplika jave oréve mbaʼéichapa ombaʼapo ñande rete, agueroviavéntema Ñandejára oexistiha. Káda párte oĩva ñande retépe, umi párte michĩvéva jepe orekopaite la ifunsión. Ñamombaʼeterei voi jaikuaávo mbaʼéichapa ofunsiona opa mbaʼe oĩva ñande retepýpe ha sapyʼánte ni ndajaikuaapái umíva”.

Richard heʼi: “Ahecha jave peteĩ edifísio tuicháva, peteĩ várko térã peteĩ áuto, añeporandu jepi: ‘¿Mávapa oiméne ojapo raʼe?’. Por ehémplo, ojejapo hag̃ua peteĩ áuto ningo oñekotevẽ peteĩ persóna iñintelihéntevare, pórke oreko hetaiterei párte michĩva ha umíva opyta porã vaʼerã ikatu hag̃uáicha pe áuto oiko porã. Ha oñekotevẽramo peteĩ persóna iñarandúvare ojejapo hag̃ua peteĩ áuto, koʼýte oñekotevẽta peteĩ persóna iñaranduvévare okrea hag̃ua peteĩ ser umáno”.

Antonio heʼi: “Amáske aaprende pe siénsiagui, ahechakuaa chevyroitereitaha agueroviáramo pe evolusión. [...] Jajerovia hag̃ua Ñandejárare ningo ñaikotevẽ fe, péro jaguerovia hag̃ua pe evolusión tuichaitereíma vaʼerã la ñande fe”.

EJEPYʼAMONGETAMÍNA KO MBAʼÉRE

Umi sientífiko ningo heta áñorema oinvestiga pe evolusión péro ni haʼekuéra ndaikatúi og̃uahẽ peteĩ ñeʼẽme. Ndaikatúi oexplika porã hikuái mbaʼéichapa oiko vaʼekue pe evolusión. Upéicharõ, ¿mbaʼére piko nde retĩta ere hag̃ua nderegueroviaiha upéva?