Nǔwiwa alǒ linlin ɖebǔ e sɔ́ ta nǔgbododó Mawu tɔn lɛ é wɛ nɔ nyí hwɛhuhu. É wɛ lɛ́ nyí nǔ nyanya, alǒ nǔ e ma sɔgbe ɖò Mawu nukúnmɛ ǎ é wiwa dó gbà sɛ́n tɔn lɛ. (1 Jaan 3:4; 5:17) Biblu lɛ́ ɖɔ ɖɔ nǔ e è tuùn ɖɔ é nyí nǔ jlɔjlɔ bo ma ka wà é ɔ, hwɛhuhu wɛ.—Jaki 4:17.

 Ðò gbè dodó e mɛ è wlán Biblu ɔ dó lɛ é mɛ ɔ, xógbe ɖěɖee è zán nú hwɛhuhu é sín tinmɛ wɛ nyí “xò nǔɖe kpò.” Ði kpɔ́ndéwú ɔ, alɔ sè kpɛ́n nú gbɛ̌ta sɔja lɛ tɔn ɖé ɖò Izlayɛli hwexónu tɔn sɔmɔ̌ bɔ, ye nɔ nyi klohwán “ma xogblá.” Nú è lilɛ xógbe enɛ tlɔlɔ ɔ, è sixu ɖɔ “ma hu hwɛ.” (Hwɛɖɔtɔ́ lɛ 20:16) Hǔn, hwɛhuhu wɛ nyí è ni xò nǔgbododó jlɔjlɔ Mawu tɔn lɛ xwixwedó kpò.

 Ðó Mawu wɛ nyí Gbɛɖotɔ́ ɔ wutu ɔ, é ɖó acɛ e na ɖó nǔgbododó lɛ ayǐ nú gbɛtɔ́ lɛ é. (Nǔɖexlɛ́mɛ 4:11) Mǐ na ɖó nǔ e mǐ nɔ wà lɛ é sín gbè n’i.—Hlɔmanu lɛ 14:12.

È ka sixu nyi alɔ nú hwɛhuhu bǐ mlɛ́mlɛ́ à?

 Eǒ. Biblu ɖɔ ɖɔ “gbɛtɔ́ lɛ bǐ wɛ hu hwɛ bɔ susu e Mawu nɔ na mɛ ɔ, ye ɖó ɖě ɖ’emɛ ǎ.” (Hlɔmanu lɛ 3:23; 1 Axɔ́su lɛ 8:46; Nǔnywɛtɔ́xó 7:20; 1 Jaan 1:8) Etɛwu nǔ ka nyí mɔ̌?

 Adamu kpo Ɛvu kpo, ee nyí gbɛtɔ́ nukɔntɔn ɔ lɛ é ɖó hwɛ ɖebǔ ɖò kɔ ɖò bǐbɛ̌mɛ ǎ. Nǔ nyí mɔ̌, ɖó è bló ye bɔ ye nyí mɛ maɖóblɔ̌, ɖò akpajlɛ Mawu tɔn mɛ. (Bǐbɛ̌mɛ 1:27) Amɔ̌, ye wá ɖó blɔ̌, ɖó tónú e ye ma sè nú Mawu ǎ é wu. (Bǐbɛ̌mɛ 3:5, 6, 17-19) Hwenu e ye wá jì vǐ yetɔn lɛ é ɔ, vǐ lɛ ɖu hwɛhuhu kpo blɔ̌ kpo sín gǔ ɖò gɔ̌n yetɔn. (Hlɔmanu lɛ 5:12) Lee axɔ́su Izlayɛli tɔn Davidi ɖɔ gbɔn é ɔ, “sín hwenu e è jì mì ɔ wɛ hwɛhuhu sín alɔxwixwí ko ɖò wǔ ce.”—Ðɛhan 51:7.

Hwɛhuhu ɖé lɛ tíìn bo syɛn hú ɖevo lɛ wɛ à?

 Ganji. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Biblu ɖɔ ɖɔ Sodɔmunu lɛ “dá ɖesu, ye nɔ hu hwɛ . . . ɖesu,” bɔ hwɛ yetɔn lɛ “vɛ́ jlɛ́.” (Bǐbɛ̌mɛ 13:13; 18:20) Nǔ atɔn ɖé lɛ ɖíe, bo nɔ ɖè lee hwɛ ɖé nyla alǒ syɛn sɔ é xlɛ́.

1.   Lee é syɛn sɔ é. Biblu gb’akpá nú mǐ ɖɔ mǐ ni nyi alɔ nú hwɛhuhu syɛnsyɛn lěhun lɛ: agalilɛ, vodunsinsɛn, ajojija, ahannumu, mɛxoɖu, mɛhuhu kpo awovínúwiwa kpo. (1 Kɔlɛntinu lɛ 6:9-11; Nǔɖexlɛ́mɛ 21:8) Biblu ɖè hwɛ enɛ lɛ ɖó vo nú ee è ma lin tamɛ, alǒ ɖ’ayi tɔn cobo hu ǎ lɛ é, ɖi kpɔ́ndéwú ɔ, xó alǒ nǔwiwa e nɔ wà nǔ dó mɛ ɖevo lɛ wu lɛ é. (Nǔnywɛxó 12:18; Efɛzinu lɛ 4:31, 32) É ɖò mɔ̌ có, Biblu dó wusyɛn lanmɛ nú mǐ ɖɔ mǐ ni ma nɔ sɔ́ nukún kpɛví dó kpɔ́n hwɛhuhu ɖebǔ ó, ɖó ye sixu zɔ́n bɔ mǐ na hu hwɛ syɛnsyɛn dó Mawu.—Matie 5:27, 28.

2.   Nǔ e sísɛ́ mɛ é. Hwɛ ɖé lɛ tíìn bɔ è nɔ hu, ɖó è tuùn nǔ e Mawu byɔ lɛ é ǎ wutu. (Mɛsɛ́dó 17:30; 1 Timɔtée 1:13) Biblu yí gbè nú hwɛhuhu mɔ̌hun lɛ ǎ có, é ka ɖè ye ɖó vo nú hwɛhuhu ɖěɖee kúnkplá jlǒ sísɔ́ dó gbà sɛ́n Mawu tɔn lɛ é. (Kɛ́nsísɔ́ 15:30, 31) Mɛ e ɖó ayi nyanya é wɛ nɔ sɔ́ jlǒ dó hu hwɛ.—Jelemíi 16:12.

3.   Azɔn nabi e è hu hwɛ ɔ é. Biblu lɛ́ ɖexlɛ́ ɖɔ vogbingbɔn ɖò hwɛhuhu ɖokpo ɖé kpo hwɛhuhu gbɛ̀ zinzan nú hwenu ɖé kpo tɛntin. (1 Jaan 3:4-8) Mɛ ɖěɖee ko kplɔ́n lee è na wà nǔ e sɔgbe é gbɔn é, bo “lɛ́ jló bo kpò ɖò hwɛ hu wɛ” lɛ é ɔ, Mawu na ɖó hwɛ nú ye.—Eblée lɛ 10:26, 27.

 Mɛ ɖěɖee hu hwɛ syɛnsyɛn lɛ é sixu nɔ mɔ ɖɔ hwɛ emitɔn lɛ sín agban ɖò kpinkpɛn emi wɛ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Axɔ́su Davidi wlán ɖɔ: “Hwɛ ce lɛ kplé kaka bo yì jǐ hú mì; hwɛ ce lɛ ɖò kpinkpɛn mì wɛ agban ɖɔhun.” (Ðɛhan 38:5) Amɔ̌, Biblu na mɛ nukúnɖiɖó elɔ: “Mɛdídá lɛ ni jó walɔ nyanya dó, mɛ nyanya lɛ ni jó linlin baɖabaɖa dó. Ye bǐ ni lɛkɔ wá Mawu Mavɔmavɔ gɔ́n, ɖó é na kú nǔblawu nú ye. Ye bǐ ni wá Mawu mǐtɔn gɔ́n, ɖó Mawu mǐtɔn ɔ, hwɛsɔ́kɛmɛ nɔ cikɔ n’i ǎ.”—Ezayíi 55:7.