E GERA NA YAVANA I MAWI O LUZIA. A tauvi koya na polio ni se gone, e dua na mate veitauvi e rawa ni vakaleqa na nave, mona, kei na suitu. Ni yabaki 16, a kaya vua na nona boso: “E totogitaki iko na Kalou ni o dau vakadrecike qai vakasevaki nomu itovo vei tinamu.” Oti e vica na yabaki, e se nanuma tu ga o Luzia na rarawa a vakila.

GAUNA E TAUVI DAMARIS KINA NA KENISA NI MONA, e tarogi koya sara o tamana: “Na cava o cakava me tauvi iko kina na mate qo? O rairai cakava e dua na ka ca, ya na vuna e totogitaki iko kina na Kalou.” Dua na ka nona rarawataka o Damaris na ka e tukuna o tamana.

Era vakabauta e levu ena vica na udolu na yabaki sa oti ni itotogi ni Kalou na tauvimate. E kaya na ivola Manners and Customs of Bible Lands nira vakabauta e levu ena gauna i Jisu ni “vakavuna na tauvimate na nona valavala ca e dua, se o ira na wekana, qai itotogi ni cala ya na tauvimate.” Ena ika5 ni senitiuri ina ika15 ni senitiuri, e kaya na ivola na Medieval Medicine and the Plague “nira vakabauta eso ni totogitaki ira na Kalou ena matetaka ena vuku ni nodra ivalavala ca.” Gauna era mate kina ena matetaka e Urope e vica vata na milioni ena ika14 ni senitiuri, sa vakataulewa beka ya na Kalou vei ira na tamata ca? Se vakavuna na matetaka qori na manumanu somidi ni mate me vaka e laurai ena vakadidike vakavuniwai? Eso era na rairai lomatarotarotaka ke dau veitotogitaki dina na Kalou ena tauvimate me isau ni valavala ca. *

VAKASAMATAKA: Ke itotogi ni Kalou na tauvimate kei na rarawa, na cava ga e vakabulai ira kina na tauvimate na Luvena o Jisu? Qori e vaka ga ni sa vakatanitaki nona lewadodonu kei na nona yalododonu na Kalou. (Maciu 4:23, 24) Ia e sega ni dau saqata o Jisu na ka e cakava na Kalou. E kaya o Jisu: “Niu dau cakava na ka e vinakata,” au “vakayacora na ka e vakarota vei au o Tamaqu meu cakava.”—Joni 8:29; 14:31.

E vakamatatataka na iVolatabu ni “sega vakadua ni lewa cala” na Kalou o Jiova. (Vakarua 32:4) Kaya mada ke via totogitaka e dua na pasidia na Kalou. Ena sega ni vakavuna me voca na waqavuka, mera mate tale ga kina e vica vata na drau e sega nodra cala! Ni yalododonu na Kalou, e kaya kina o Eparama ni na sega ni “taviraki ira laivi dina na tamata yalododonu kei na daucaka ca.” E kaya na Kalou ni ‘sega sara ni votu mai na nona vakasama’ me cakava qori. (Vakatekivu 18:23, 25) E kaya tale ga na iVolatabu ni “sega . . . ni daucaka ca na Kalou,” e sega nona “cala.”—Jope 34:10-12.

Na rarawa e sega ni itotogi ni Kalou ena vuku ni noda cala. E vakamatatataka qori o Jisu ena gauna eratou raica kina kei na nona tisaipeli e dua na tagane e sucu mataboko. “Eratou tarogi koya na nona tisaipeli: ‘Rapai, o cei e valavala ca me sucu mataboko kina na tagane qo, o koya se o rau na nona itubutubu?’ E sauma o Jisu: ‘E sega ni valavala ca na tagane qo se o rau na nona itubutubu, e yaco qo me vakaraitaki kina na cakacaka ni Kalou.’”—Joni 9:1-3.

E takalevu na rai cala qori ena gauna ya. Eratou rairai kurabui gona na tisaipeli ni kaya o Jisu ni sega ni sucu mataboko o tagane ena vuku ni nona valavala ca se o rau na nona itubutubu. Na nona vakabula o Jisu na tagane mataboko e vakadinadinataka  ni sega ni itotogi ni Kalou na rarawa. (Joni 9:6, 7) Era na lomavakacegu o ira era tauvimate bibi tu nikua nira kila ni sega ni vakavuna na Kalou nodra rarawa.

E kaya na iVolatabu

• “Ni sega ni vakatovolei rawa na Kalou ena ka ca, e sega tale ga ni vakatovolea e dua o koya.” (JEMESA 1:13) Io, na “ka ca” eda sotava voli mai na kawatamata me vica vata na senitiuri, e okati kina na tauvimate, rarawa, kei na mate. Sa voleka sara na gauna me vakaoti kina.

• E “vakabulai ira kece na rarawa tu” o Jisu Karisito. (MACIU 8:16) E vakaraitaka ena nona veivakabulai na ka ena cakava na Matanitu ni Kalou e vuravura raraba.

• “Ena [Kalou] qusia tani tale ga na wainimata kece mai na matadra, sa na sega tale na mate, na lolosi, na tagiyaso, kei na mosi. Sa oti na veika e dau yaco e liu.”—VAKATAKILA 21:3-5.

Na cava eda sotava kina e levu na veika mosimosi kei na rarawa? E vaqaqai voli mai na isau ni taro qori me vica vata na senitiuri. Ke sega ni vakavuna na Kalou, o cei ga me beitaki ena noda rarawa? Ena saumi na taro qori ena ulutaga e tarava.