Raica sara na lewena

IVAKASALA INA VUVALE | ITAVI VAKAITUBUTUBU

Ni Sega ni Nuitaki Iko o Luvemu

Ni Sega ni Nuitaki Iko o Luvemu

 Eso na itabagone era dau bera mai vale ena gauna e yalataka vei ira nodra itubutubu. Eso tale era lawakitaki ira nodra itubutubu, de dua era lasu se ra dro vei ira nodra itokani. Cava o rawa ni cakava ke sega ni nuitaki iko o luvemu itabagone?

 E kilai o luvequ itabagone ni dau talaidredre?

 De dua e sega. E kaya na iVolatabu: “Na ka lialia e vauci e lomana na gone,” era dau vakaraitaka sara ga qori na itabagone. (Vosa Vakaibalebale 22:15) E kaya o Dr.  Laurence Steinberg: “Era dau vakatulewa vakariri se vakalialia na itabagone. Meda namaka gona nira na cala.” a

 E dau lawaki?

 Kua ni nanuma ni nona inaki o luvemu itabagone me talaidredre. E laurai ena vakadidike nira dau kauaitaka na itabagone nodra rai na itubutubu me baleti ira, ke cala mada ga na ka era cakava. Ke sega mada ga ni vakaraitaka qori o luvemu, ena rarawataka tu ga na ka e cakava ni kila tiko ni vakamosia na yalomu. b

Ni mavo e dua na sui e ramusu, ena kaukaua tale. E rawa ni va tale ga qori nida saga meda veinuitaki tale

 O cei me beitaki?

  •    O ira nona ilala? E kaya na iVolatabu: “Na ilala ca e vakacacana na itovo vinaka.” (1 Korinica 15:33) E veivakamuai vakalevu na ilala vei ira na itabagone, na sala ni veitaratara ena internet kei na itukutuku ni veivoli. Kuria ya, e lailai sara na ka era kila me baleta na bula, sa rauta mera dau vakatulewa kina vakalialia. E dodonu gona mera ciqoma na ca ni nodra vakatulewa, qori ena vukei ira mera yalomatua nira sa uabula.

  •    Vakacava e noqu cala? De dua o nanuma ni rui kaukaua tale nomu lewa, e vakavuna kina me be o luvemu. Se o nanuma ni o veivakademeni vakasivia, kei na nomu solia vakalevu vua na galala. Kua ni o vakasamataka na cala o rairai cakava, vakasamataka ga na ka o rawa ni cakava mo walia kina na leqa.

 Au na vukei koya vakacava me nuitaki au tale?

  •   Lewa vinaka na ivakarau ni lomamu. Ena rairai namaka o luvemu itabagone mo cudru. Vakacava mo veisautaka qori? Veivosakitaka vinaka kei koya na ka e vakavuna nona vakatulewa cala. Vakacava e via vakataratara na ka e cakava ya? Vucesa? Galili? Vaqara itokani? E sega ni dua na iulubale qori ena vakavinakataka na ka e yaco, ia ena vukei iko kei luvemu itabagone mo drau kila na ka e vakavuna na leqa.

     iVakavuvuli vakaivolatabu: ‘Me totolo ni vakarorogo, me berabera ni vosa.’—Jemesa 1:19.

  •   Vukei luvemu me vakasamataka na ituvaki e yaco. Tarogi koya, Na cava o vulica ena ituvaki ya? Cava o na cakava ke o sotava na ituvaki qori ena dua tale na gauna? Na taro va qori ena vukei koya me dau vakasama rawa ni bera ni vakatulewa.

     iVakavuvuli vakaivolatabu: “Mo veivunauci, mo veivakadodonutaki, mo veivakauqeti, me salavata kei na nomu vosota vakadede kei na nomu veivakavulici maqosa.”—2 Timoci 4:2.

  •   Vukei koya me kila ni tiko na itinitini ni vakatulewa cala. E yaga vakalevu qori me salavata na itotogi kei na cala. Kaya mada, ke kauta nomu lori qai sega ni kerea, rawa ni o vakatabui koya me kua ni draiva ena loma ni dua na gauna.

     iVakavuvuli vakaivolatabu: “Na ka kece e kaburaka e dua ena tamusuka tale ga.”—Kalatia 6:7.

  •   Saga mo drau veinuitaki tale. Ena taura toka na gauna mo cakava qori. Ia vakaraitaka vua ni rawa ni drau veinuitaki tale ni toso na gauna. Me vakadeitaka o luvemu ni o rawa ni nuitaki koya tale ena dua na gauna. Ke sega, ena rawa ni soro koso.

     iVakavuvuli vakaivolatabu: “Ni kua ni vakacudrui ira na luvemuni, de ra yalolailai kina.”—Kolosa 3:21.

a Yavutaki ena ivola You and Your Adolescent.

b Na itabagone ena ulutaga qo e dusi ira na cauravou kei na goneyalewa.