E iTukuni ga na iTalanoa me Baleti Noa kei na Waluvu?
Kena isau vakaivolatabu
A yaco dina na Waluvu, e vakavuna na Kalou me vakarusai ira kina na tamata ca. Ia e tukuna vei Noa me tara e dua na waqa mera vakabulai kina na tamata vinaka kei ira na manumanu. (Vakatekivu 6:11-20) Eda rawa ni vakabauta ni yaco dina na Waluvu, ni volaitukutukutaki ena iVolatabu e “vakavuna na Kalou.”—2 Timoci 3:16.
iTalanoa dina se itukuni?
E tukuni ena iVolatabu ni a bula dina o Noa, a yaco dina tale ga na Waluvu. E sega ni italanoa buli se itukuni ga.
Era vakabauta na dauvola iVolatabu ni a bula dina o Noa. Kena ivakaraitaki, rau vola na daunitukutuku makawa o Esera kei Luke na yaca i Noa ena nodra iyatukawa na matanitu o Isireli. (1 Veigauna 1:4; Luke 3:36) Rau vola tale ga na dauvola Kosipeli o Maciu kei Luke, na ka e tukuna o Jisu me baleti Noa kei na Waluvu.—Maciu 24:37-39; Luke 17:26, 27.
Rau bau cavuti Noa na parofita o Isikeli kei Paula ni ivakaraitaki vinaka ni vakabauta, e turaga ivalavala dodonu tale ga. (Isikeli 14:14, 20; Iperiu 11:7) Ke sega ni bula dina o Noa, vakacava e ka vakayalomatua me rau uqeta me vakatotomuri na nona ivakaraitaki? Macala kina ni a bula dina o Noa kei na so na tagane kei na yalewa era vakabauta, qai ivakaraitaki vinaka meda vakatotomuria.—Iperiu 12:1; Jemesa 5:17.
E volai sara ga ena iVolatabu eso na itukutuku matailalai me baleta na Waluvu. Ni vakamacalataki ena iVolatabu na itukutuku me baleta na Waluvu, a sega ni tekivutaki va qo: “Tikotiko kina ena dua na gauna” me vaka ga e dau rogoci tu ena italanoa buli. Ia e vakamatatataka na iVolatabu na yabaki, vula kei na siga era yaco kina eso na ka e sema tiko ina Waluvu. (Vakatekivu 7:11; 8:4, 13, 14) E tukuni tale ga kina na raba kei na balavu ni waqa e tara o Noa. (Vakatekivu 6:15) Na itukutuku qori e vakavotuya kina na iVolatabu ni yaco dina na Waluvu, sega ni itukuni ga.
Cava e yaco kina na Waluvu?
E tukuni ena iVolatabu ni bera na Waluvu, “e levu sara na ivakarau ca ni tamata.” (Vakatekivu 6:5) E tomana ni “sa qai ca ga o vuravura ena mata ni Kalou dina,” ni levu kina na itovo voravora kei na veiyacovi tawadodonu.—Vakatekivu 6:11; Juta 6, 7.
E vakamacalataki ena iVolatabu ni levu na veika ca e yaco tu qo, era vakavuna na agilosi ca era biubiu mai lomalagi mera veiyacovi kei ira na yalewa. Era vakasucumi ira kina na Nefilimi, ra qai vakaleqa vakalevu nodra bula na kawatamata. (Vakatekivu 6:1, 2, 4) E vakatulewataka gona na Kalou me vakarusa kece na veika ca, mera vakabulai ga na tamata vinaka mera qai tauyavu vinaka tale e vuravura.—Vakatekivu 6:6, 7, 17.
Era kila na tamata ni na yaco na Waluvu?
Io. E tukuna na Kalou vei Noa na ka ena yaco, e vakaroti koya tale ga me tara e dua na waqa me ratou vakabulai kina na nona vuvale kei ira na manumanu. (Vakatekivu 6:13, 14; 7:1-4) E vakasalataki ira na tamata o Noa ni vakarau yaco na veivakarusai, ia era sega ni vakarorogo. (2 Pita 2:5) E kaya na iVolatabu: “Era sega ni bau kauai me yacova ni tekivu na waluvu qai kuitaki ira kece.”—Maciu 24:37-39.
E vakacava na irairai ni waqa e tara o Noa?
E dua na tama ni kato levu e yasaiva, rauta ni 133 na mita na kena balavu, 22 na mita na kena raba, qai 13 na mita na kena cere. a E tara ena kau kofera, boroi tale ga na lomana kei na dagona ena drega loaloa. E tabatolu se tolu na kena iwasewase, vica toka na kena rumu. E vakatuba na babana, kei na dua na katubaleka e cake. E rairai vakalomana tiko na kena delavuvu me vakarawarawataka na drodro ni wai.—Vakatekivu 6:14-16.
E vakacava na balavu ni kena tara tiko na waqa?
E sega ni tukuni qori ena iVolatabu, ia e rairai vicasagavulu na yabaki. Sa sivi toka na yabaki 500 o Noa qai sucu na nona ulumatua, e yabaki 600 ena gauna e yaco kina na Waluvu. b—Vakatekivu 5:32; 7:6.
E tukuna na Kalou vei Noa me tara na waqa ni ratou sa uabula tu na luvena, ratou sa vakawati tale ga, qori e rauta toka ni 50 se 60 na yabaki. (Vakatekivu 6:14, 18) Na ivakadinadina qori, e rawa ni tukuni ni 40 se 50 na yabaki na tara ni waqa.
a Ni vakamacalataki ena iVolatabu na ivakarau ni waqa e vakayagataki na kiupiti. E “dua na kiupiti ena ivakarau vakaIperiu e tautauvata ni 17.5 na idi (oya e 44.45 na sedimita).”—The Illustrated Bible Dictionary, Revised Edition, Part 3, tabana e 1635.
b Me baleta na nodra yabaki ni bula eso me vakataki Noa, raica na ulutaga “Era a Bula Dede Dina O Ira ena Gauna Vakaivolatabu?” ena Vale ni Vakatawa, Tiseba 1, 2010.
Rawa ni o Wilika Tale ga
NA VALE NI VAKATAWA
A Vakabulai o Noa “kei na Vitu Tale”
Eratou vakabulai vakacava na vuvale i Noa nira va qara bula na vo ni tamata?
ESSENTIAL BIBLE TEACHINGS
Eda Vakadeitaka Vakacava ni Dina na iVolatabu?
Ke vakavuna na Kalou na iVolatabu, ena duatani duadua mai na vo ni ivola.
BALETI KEIMAMI
Kerea mo Sikovi
Veivosakitaka na isau ni dua na nomu taro mai na iVolatabu, se mo vulica eso tale na ka me baleti ira na iVakadinadina i Jiova.