Kɔ no mu nsɛm no do

Kɔ no mu nsɛm a wɔahyehyɛ no do

Nsɛm A Akenkamfo Bisa

Nsɛm A Akenkamfo Bisa

Aber a Israelfo no nam sar no do no, sɛ yɛdze manna na nkokɔhwerɛw a hɔn nsa kae no to nkyɛn a, nna wonya biribi fofor dzi anaa?

Mfe 40 a Israelfo no dzii wɔ sar no do no, nna edziban a wɔtaa dzi paa nye manna. (Ex. 16:35) Afei so, Jehovah maa Israelfo no nkokɔhwerɛw mpɛn ebien ma wɔwee. (Ex. 16:​12, 13; Nka. 11:31) Ɔno da nkyɛn a, nna Israelfo no nya edziban fofor dzi.

Dɛ nhwɛdo no, ɔtɔ da a nna Jehovah dze no nkorɔfo no kɔ “ahomgyebea,” beebi a wobotum enya edziban na nsu. (Nka. 10:33) Ahomgyembea no mu kor nye Elim, ‘beebi a nsunyiwa duebien, nye mbɛdua eduosuon wɔ.’ Obotum aba dɛ dɛm mbɛdua no tse dɛ dza yehu wɔ mfonyin a ɔwɔ krataafa 31 no. (Ex. 15:27) Nwoma bi a wɔfrɛ no Plants of the Bible ka dɛ, dɛm mbɛdua no “tum gye wɔ mbea pii, . . . na sɛ ekɔ sar do a, ɔno ara nye edziban tsitsir a ibohu wɔ hɔ. Wodzi, wɔdze yɛ ngo, na ne mbaa no so tum ma nyimpa ɔpepem pii nya nwin.”

Obotum so aba dɛ Israelfo no gyinae wɔ ahomgyebea kɛse bi a wɔfrɛ no Feiran, nna iyi ka Wadi Feiran ho. a Nwoma bi a wɔfrɛ no Discovering the World of the Bible ka dɛ, nna dɛm bea yi, anaa bɔnsa a esutsen fa mu yi ne tsentsen “yɛ kilomita 130 [akwansin 81]. Mbea a ɔtsetse dɛm a ɔwɔ Sinai a ɔwar, ɔyɛ fɛw na wɔagye dzin paa no mu kor nye yi.” Nwoma no toaa do dɛ: “Sɛ obi fi beebi a esutsen no kɔbɔ po mu no na otwa kwan kilomita 45 [akwansin bɛyɛ 28] a, ɔbɔkɔ ekodu Feiran Oasis. Beebi a ɔda no, hɔ wɔ sor kyɛn po bɛyɛ anamɔn 2,000 [mita 610], na ne tsentsen so yɛ kilomita 4.8 [akwansin 3]. Hɔ nyina yɛ mbɛdua nkotsee, na osiandɛ hɔ yɛ fɛw ntsi wɔtaa frɛ hɔ Eden of Sinai. Mbɛdua a yehu wɔ mfonyin no mu yi, mpempem pii na ɔwɔ hɔ na ofi tsetse na nyimpa mpempem pii akɔ hɔ akɔhwɛ.”

Mbɛdua bi a ibohu wɔ bɔnsa a ɔwɔ Feiran

Aber a Israelfo no rifi Egypt no, wɔfaa mbɔr na adze a wɔbɛfetsew no wɔ mu. Ɔbɛyɛ dɛ wɔfaa eburow anaa atoko so nye ngo. Nokwasɛm nye dɛ, nna ɔrennkyɛr na dɛm ndzɛmba yi asa. Afei so, nna nyɛmbowa tse dɛ “nguan na anantwi, mekyerɛ efiembowa piigyan” ka hɔnho. (Ex. 12:​34-39) Nna tsebea a ɔwɔ sar no do no mu yɛ dzen paa, ntsi bi a hɔn nyɛmbowa no mu pii wuwui. Ɔbɛyɛ dɛ wɔwee hɔn mbowa no bi. Afei so, wɔdze bi bɔɔ afɔr, na wɔdze bi mpo bɔɔ afɔr maa abosom. b (Andw. 7:​39-43) Aber a Israelfo no yɛɛ asoɔdzen no, Jehovah kaa kyerɛɛ hɔn dɛ, ‘Hom mba bɛyɛ nguanhwɛfo wɔ sar no do mfe eduanan.’ Iyi ma yehu dɛ dɛm aber no nyina nna Israelfo no wɔ mbowa a wɔnyɛn hɔn. (Nka. 14:33) Ɔbɛyɛ dɛ nna Israelfo no hɔn mbowa no ma wonya numfonsu, na ɔtɔ da a, woku bi so we. Naaso nna ɔnnyɛ adze a dɛm ndzɛmba yi botum aso nyimpa bɛyɛ ɔpepem ebiasa wɔ mfe 40 ntamu. c

Henfa na wonyaa edziban na nsu maa hɔn mbowa no? d Ɔbɛyɛ dɛ dɛm aber no, nna nsu tɔ paa, dɛm ntsi nna mbowa no nya efuw we wɔ sar no do. Insight on the Scriptures, Volume 1, ka dɛ mfe 3,500 a woetwa mu no, “nna nsu a ɔwɔ Arabia no dɔɔ so kyɛn nsu a ɔwɔ hɔ sesei no. Ndɛ, sɛ ekɔ bea a ɔtse dɛm a, ibohu bɔnsa pii a no mu dɔ a nsu biara nnyi mu. Iyi kyerɛ dɛ mber bi a abɛsen kɔ no nna nsu tɔ paa ma ɔno ntsi esutsen pii wɔ hɔ.” Iyi nyina ekyir mpo no, nna sar no do yɛ kesee na hɔ yɛ hu. (Deut. 8:​14-16) Sɛ nnyɛ nsu a Jehovah nam anwanwa kwan do dze maa Israelfo nye hɔn mbowa no a, nkyɛ hɔn ase hyeew koraa.—Ex. 15:​22-25; 17:​1-6; Nka. 20:​2, 11.

Moses kaa kyerɛɛ Israelfo no dɛ Jehovah maa hɔn manna ‘ama woehu dɛ nnyɛ edziban nko bi na nyimpa nam do tsena ase, na asɛm biara a ofi Jehovah n’anomu so nyimpa nam do tsena ase.’—Deut. 8:3.

a Hwɛ May 1, 1992 Ɔweɔn-Aban no nkr. 24-25.

b Bible no ma yehu mber ahorow ebien bi a wɔdze mbowa bɔɔ afɔr maa Jehovah wɔ sar no do. Dza odzi kan no yɛ ber a wɔdze asɔfodzi nhyehyɛɛ no sii hɔ no. Dza otsia ebien no nye ber a woridzi Apaho no. Dɛm nsɛm ebien yi nyina kɔr do wɔ afe 1512 A.H.B. Dɛm aber no, nna Israelfo no efi Egypt ma mfe ebien etwa mu.—Lev. 8:14–9:24; Nka. 9:​1-5.

c Aber a nna mfe 40 no reba n’ewiei no, Israelfo no nyaa mbowa pii fii konyim a wodzii wɔ akodzi ahorow mu no. (Nka. 31:​32-34) Iyi nyina mu no, wɔkɔr do dzii manna kesii dɛ wɔkodur Anohoba Asaase no do.—Josh. 5:​10-12.

d Adanse biara nnyi hɔ a ɔkyerɛ dɛ nna Israelfo no hɔn mbowa no dzi manna no bi, osiandɛ Jehovah kaa dɛ nyimpa biara mfa dza obotum edzi. Nna hɔn mbowa no nnka ho.—Ex. 16:​15, 16.